Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Bài 21
Phong trào yêu nước chống pháp
của nhân dân việt nam
trong những năm cuối thế kỉ xix
KHỞI NGHĨA HƯƠNG KHÊ
(1885 – 1896)
Sơ lược về khởi nghĩa Hương Khê
- Đây là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn nhất, độc đáo nhất và kéo dài nhất trong phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX.
- Cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng lãnh đạo với sự trợ giúp của Cao Thắng, Ngô Quảng, Cao Đạt, Hà Văn Mỹ, Nguyễn Chanh, Nguyễn Trạch…
Người lãnh đạo chính
Sơ lược
Phan Đình Phùng (1847-1895) hiệu Châu Phong. Ông sinh ở làng Đông Thái, huyện La Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, sinh ra trong một gia đình nho học, có cha là phó bảng Phan Đình Tuyến. Tính tình cương trực, thẳng thắn.
Chức vụ
Ông đỗ cử nhân năm 1876. Năm sau, đậu đình nguyên tiến sĩ rồi làm Tri huyện Yên Khánh. Sau đó, sung chức Ngự sử đô sát viện ở Cố đô Huế.
Nguyên nhân bị cách chức
Năm 1882, ông dâng sớ đàn hặc thiếu bảo Nguyễn Chánh về tội "ứng binh bất viện“.
Năm 1883 ông bị cách chức, về quê lập trại cày Năm 1885, hưởng ứng chiếu Cần Vương, Phan Đình Phùng đã đứng ra chiêu tập lực lượng chống Pháp và xây dựng căn cứ ở Hương Sơn, Hương Khê.
Căn Cứ Chính
Địa bàn hoạt động của nghĩa quân bao gồm 4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, trong đó địa bàn chính vẫn là Nghệ An - Hà Tĩnh.
Phan Đình Phùng đã chia địa bàn 4 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình thành 15 quân thứ, xây dựng những chiến tuyến cố định, mạnh kết hợp lối đánh du kích với lối đánh lớn chiến tuyến cố định.
Quảng Bình
Diễn Biến
Suốt mười năm (1885 - 1895), bất chấp mọi khó khăn, gian khổ, cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng lãnh đạo đã giao chiến với Pháp nhiều trận, và đã gây cho đối phương nhiều tổn thất nặng nề
Sau nhiều trận thua đau, kể từ đầu năm 1892 trở đi, thực dân Pháp cho mở nhiều cuộc càn quét, trong số ấy đáng kể là trận càn lớn vào khu Hói Trùng và Ngàn Sâu, là căn cứ của Cao Thắng, vào đầu tháng 8 năm 1892.
Lực lượng thực dân Pháp
Lực lượng Phan Đình Phùng
Năm 1893, tướng Cao Thắng không may tử trận. Việc này làm Phan Đình Phùng mất một tướng tài.
Lực lượng thực dân Pháp
Lực lượng Phan Đình Phùng
Tháng 10 năm 1894, Phan Đình Phùng đã tập hợp lực lượng, đánh thắng một trận lớn, đối phương mất nhiều vũ khí và bị giết chết rất nhiều nhưng vẫn không thay đổi được tình thế. Việc này càng làm cho quân Nguyễn Thân ngày một xiết chặt vòng vây.
Kết Quả
- Ngày 28 tháng 12 năm 1895 , trong một trận giao tranh ác liệt, PĐP bị thương nặng và hi sinh. Thi hài ông được an táng bí mật dưới chân núi Quạt. Mười ngày sau khi Phan Đình Phùng hy sinh, quân giặc mới vào được căn cứ. Nguyễn Thân hèn hạ sai lính đào mồ ông, đốt xác ông thành tro, trộn với thuốc súng bắn xuống dòng sông La.
- Chủ tướng mất, nhiều tướng lãnh cũng vì sống lâu nơi rừng núi độc địa nên bị đau ốm và qua đời.
- Một số người rút qua Xiêm, một số ra hàng, một số khác như Tôn Thất Hoàng, Hiệp Tuân, Phan Đình Thoại, Tôn Thất Định... chiến đấu cho đến khi bị bắt.
-Thực dân Pháp đã cho xử tử 23 người chỉ huy trong cuộc khởi nghĩa ở Hương Khê. Đầu năm 1896, những tiếng súng cuối cùng của phong trào Cần Vương cũng kết thúc
Khu mộ cụ Phan Đình Phùng
Nguyên Nhân Thất Bại
Mất người lãnh đạo chính
Lực lượng còn quá yếu, không có tinh thần chiến đấu cao
Lương thực, quân số cạn kiệt
Cách chiến đấu còn thụ động
Không có sự thống nhất, phối hợp giữa quân và dân
Vũ khí còn thô sơ so với Pháp
Cuộc khởi nghĩa chỉ ang tính chất địa phương

So Sánh cuộc KN Hương Khê với cuộc KN Bãi Sậy và Ba Đình?
Điểm mạnh cuôc khởi nghĩa Hương Khê
- Khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn nhất và kéo dài nhất trong phong trào Cần Vương cuối thế kỷ 19. Cuộc khởi nghĩa đã phát huy được tinh thần đoàn kết, sự ủng hộ của người dân ở miền xuôi lẫn miền ngược, cả về sức lực lẫn của cải vật chất
- Về quân sự, nghĩa quân được tổ chức theo lối chính qui, có kỷ luật nghiêm minh và cùng kiểu trang phục; biết sử dụng các phương thức tác chiến linh hoạt, phong phú, biết phát huy tính chủ động, sáng tạo khi giáp trận với đối phương. Trong đội ngũ đã có sự tổ chức, sự huấn luyện đầy đủ và được trang bị khá đàng hoàng, khiến đối phương cũng phải hết sức khâm phục.





Ý nghĩa
Phan Đình Phùng mất, cuộc khởi nghĩa Hương Khê cũng tan rã. Song, công cuộc vì đại nghĩa này rất xứng đáng là đỉnh cao của phong trào Cần Vương. Đây cũng là thời điểm kết thúc sứ mạng lãnh đạo của tầng lớp sĩ phu phong kiến Việt Nam chống Pháp.


Cám ơn cô và các bạn
Đã lắng nghe
Thực hiện:
Tổ 3 – 11B1