Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
ĐẾN THAM DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY
Thời gian
1/9/1858
17/2/1859
23/2/1861,20/6/1867
20/11/1873
25/4/1883
Triều đình
Nhân dân
Xây dựng phòng tuyến Chí Hòa
Chủ động kháng chiến, hình thức linh hoạt
Kí Hiệp ước 1862
Kháng chiến ở Đông Nam Kì và Tây Nam Kì
Kí
Hiệp
ước
1874
Chiến thắng Cầu Giấy 1873
2 Hiệp ước 1883, 1884
Chiến thắng Cầu Giấy 1883
Triều đình phối hợp cùng nhân dân kháng chiến
Nhân dân ta chống Pháp
Dựa vào biểu đồ em hãy nhận xét về tinh thần của nhân dân ta và thái độ của triều đình trong kháng chiến chống Pháp?
Thái độ của triều đình
Bài 21: Tiết 28
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
I. Phong trào Cần Vương bùng nổ.
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ của phong trào Cần Vương.
2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
TRƯỜNG THPT TÁNH LINH
I. Phong trào Cần Vương bùng nổ.
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ của phong trào Cần Vương.
+ Nguyên nhân.
- Đến năm 1884, Pháp cơ bản hoàn thành xâm lược nước ta.
- Tiêu diệt phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu.
- Vì vậy Tôn Thất Thuyết đã chủ động tấn công Pháp tại kinh thành Huế.
a) Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến
Lược đồ kinh thành Huế năm 1885
- Sử cũ ghi: “ Kinh thành Huế được xây dựng những năm 1805-1820 là một thành vuông, mỗi bề dài 2,5 km,một mặt giáp sông Hương, ba mặt có hào sâu, tường thành xây bằng gạch, đá cao 10 m, trên mặt thành có đủ trăm đại bác. Trong thành có dư vạn binh lính.
Sông Hương
Rạng sáng 5-7-1885 Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công Pháp ở đồn Mang cá và Tòa khâm sứ.
+ Diễn biến
+ Kết quả: Thất bại
Tôn Thất Thuyết và đoàn tùy tùng đưa vua Hàm Nghi cùng Tam cung rời hoàng thành ra Tân Sở
Bị thất bại, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi rời kinh thành về Tân Sở ( QTrị). Tại đây Tôn T.T lấy danh nghĩa vua Hàm Nghi ban chiếu cần vương ( 13-7-1885)
b. Phong trào Cần Vương bùng nổ
+ Mục đích:
Chiếu Cần Vương đã tạo thành một phong trào vũ trang chống Pháp, kéo dài liên tục 10 năm cuối thế kỉ XIX.
+ Hoàn cảnh:
Kêu gọi sĩ phu, văn thân và nhân dân cả nước đứng lên giúp Vua đánh Pháp khôi phục nền độc lập dân tộc.
+ Ý nghĩa:
2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Nhóm 1: Tìm hiểu giai đoạn 1 (1885-1888)
Nhóm 2: Tìm hiểu giai đoạn 2 (1888-1896)
TG: 3 PHÚT
Thảo luận
Vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết
Đông đảo nhân dân tham gia.
Phạm vi rộng lớn nhất là ở Bắc Kì và Trung Kì.
Mai Xn Thưởng;Phạm Bành, Đinh Công Tráng;Ng Thiện Thuật…
Cuối năm 1888 vua Hàm Nghi bị bắt và bị đày sang Angiêri.
Đêm 30-10-1888
Đám cưới vua Hàm Nghi
Vua Hàm Nghi và cô dâu
Marcelle Laloe
Các văn thân, sĩ phu yêu nước.
Đông đảo các tầng lớp nhân dân.
Thu hẹp, quy tụ thành những trung tâm lớn chủ yếu ở vùng núi, trung du.
K/n Hùng Lĩnh, Hương Khê . . .
Đầu 1896 phong trào Cần Vương chấm dứt
1
2
3
4
5
6
7
Bài tập củng cố
CHÌA KHÓA
U N G L ? C H
C ? N V U O N G
A N G I Ê R I
M A N G C �
T ễ N T H ? T T H U Y ? T
Có 7 chữ cái, khái niệm chỉ những người trí thức đỗ đạt thời phong kiến?
Có 11chữ cái, phong trào Cần Vương từ 1885- 1896 chia làm …?
Có 8 chữ cái, tên phong trào yêu nước của nhân dân Việt Nam cuối thế kỉ XIX?
Có 8 chữ cái,Pháp đã tăng thêm ….quân sự để loại phái chủ chiến
và siết chặt bộ máy kìm kẹp?
Có 7 chữ cái, là tên quốc gia thực dân Pháp đưa vua Hàm Nghi đi đày?
Có 6 chữ cái, 1 trong 2 nơi phái chủ chiến phản công Pháp ở kinh thành Huế?
Có 13 chữ cái, tên một người đứng đầu phái chủ chiến ở kinh thành Huế?
Có 7 chữ cái, tên thật của một người lãnh đạo phong trào Cần Vương?
H A I G I A I Đ O Ạ N
L Ự C L Ư Ợ N G
V Ă N T H Â N
Vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết cùng các văn thân, sĩ phu.
Đông đảo các tầng lớp nhân dân, có cả đồng bào các dân tộc thiểu số.
Rộng khắp, nhưng chủ yếu là ở Trung kì và Bắc kì.
Khởi nghĩa Bãi Sậy, Ba Đình, Hương Khê…
Gây cho pháp nhiều khó khăn. Năm 1888 Vua Hàm Nghi rơi vào tay Pháp và bị lưu đày sang Angieri.
Các văn thân, sĩ phu yêu nước.
Đông đảo các tầng lớp nhân dân.
Thu hẹp, trọng tâm chuyển về vùng núi, trung du.
Khởi nghĩa Hương Khê, Hùng Lĩnh.
Đầu 1896 k/n Hương Khê bị dập tắt, phong trào Cần Vương cũng chấm dứt.
Vua Hàm Nghi
(1872-1943)
Vua Hàm Nghi
(1884-1885)


Năm sanh, năm mất: 1872-1943

Giai đoạn trị vì: 1884-1885

Niên hiệu: Hàm Nghi

Tên Húy: Nguyễn Phúc Minh, Nguyễn Phúc Ưng Lịch
Nguyễn Phúc Ưng Lịch lên ngôi năm 1884 - chưa đầy 14 tuổi - lấy niên hiệu là Hàm Nghi. Nhưng chỉ một năm sau đã rời bỏ ngai vàng chạy ra Tân Sở lãnh đạo Phong trào Cần Vương chống lại thực dân Pháp.

Sau hơn ba năm nằm gai nếm mật trên các chiến khu tại vùng sơn cước các tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình và Hà Tĩnh, nhà vua bị Pháp bắt rồi đày sang Algérie năm 1888, lúc đó mới 18 tuổi. Nhà vua từ trần ngày 28 tháng 11 năm Nhâm Ngọ, tức là ngày 4 tháng 1 năm 1944 tại Alger sau 55 năm sống cuộc đời lưu đày, không hề được gặp lại bất cứ một người bà con họ hàng thân thích nào.
Vua Hàm Nghi
(1872-1943)
Chiếu Cần vương



Trích “Chiếu Cần Vương”
“Từ xưa, kế chống giặc không
ngoài 3 điều: đánh, giữ, hòa…
Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp
nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi,
không lúc nào không nghĩ đến việc
tự cường tự trị. Kẻ Tây ngang bức,
hiện tình mỗi ngày một quá thêm.
Hôm trước chúng tăng thêm binh
thuyền đến, buộc theo những điều
mình không thể làm được;ta chiếu
lệ thường khoản tiếp chúng không
chịu nhận thứ gì.…Phàm những
người cùng được chia mối lo này
cũng đã dư biết.Biết thì phải tham
gia công việc….”

Chú giải
Nơi ban Chiếu Cần Vương
“ Với Tôn Thất Thuyết không chấp nhận một sự thỏa hiệp nào, Ông coi các quan lại thỏa hiệp như kẻ thù của dân tộc…một đạo đức lớn đã bộc lộ rõ rệt trong mọi hoàn cảnh của đời ông, đó là sự gắn bó lạ lùng giữa đời ông với tổ quốc “rõ ràng Tôn Thất Thuyết không muốn giao thiệp với chúng ta (Pháp), ông bộc lộ sự căm ghét khôn cùng đối với chúng ta trong mọi hoàn cảnh. Chúng ta có thể nói rằng, ông căm ghét chúng ta đó là quyền và bộn phận của ông”
- Tôn Thất Thuyết (1835 – 1913) quê ở Xuân Long (Huế) là người trong hoàng tộc, từng giữ nhiều chức quan lớn nhỏ. Sau khi vua Tự Đức mất, ông là một trong 3 phụ chính đại thần, giữ chức Thượng thư Bộ binh nắm quyền chỉ huy quân đội.Năm 1883-1884, triều đình kí các hiệp ước thừa nhận nền đô hộ của thực dân Pháp. Nhưng ông là người chủ chiến trong triều, ra sức chuẩn bị lực lượng để đánh Pháp giành lại chủ quyền.
Em hãy so sánh hai giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương?
CỦNG CỐ BÀI HOC:
Chú giải
Chiếu Cần Vương
Cuộc k/nghĩa trong ptrào C. Vương
Đà Nẵng
Cửa Thuận An
6 - 1885
Lược đồ những địa điểm diễn ra các
Cuộc khởi nghĩa trong phong trào
Cần Vương (1885-1888)
Nguyễn Thiện Thuật
Khởi nghĩa Bãi Sậy
Phạm Bành, Đinh Công Tráng
Khởi nghĩa Ba Đình
Phan Đình Phùng, Cao Thắng
Khởi nghĩa Hương Khê
Đề Kiều, Đốc Ngữ…
Mai Xuân Thưởng
Đà Nẵng
Cửa Thuận An
6 - 1885
Lược đồ những địa điểm diễn ra các
Cuộc khởi nghĩa trong phong trào
Cần Vương (1888 -1896)
Khởi nghĩa Hương Khê 1885 - 1896
Khởi nghĩa Hùng Lĩnh của Tống Duy Tân và Cao Điển
Hãy so sánh hai giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương?
Tại sao vua Hàm Nghi bị bắt phong trào vẫn tiếp tục nổ ra? Qua đó nói lên điều gì?
Xin chân thành cảm ơn quí Thầy, Cô giáo và các em học sinh!