Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Chia sẻ bởi Trương Quang Tài | Ngày 10/05/2019 | 62

Chia sẻ tài liệu: Bài 21. Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX thuộc Lịch sử 11

Nội dung tài liệu:

Trường THPT Lê Quý Đôn- Hà Tĩnh
Lớp 11B
Môn: Lịch Sử
Soạn bài: Tổ 3
Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XIX
Bài 21:
I- Phong trào Cần vương bùng nổ.
1- Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ phong trào Cần vương.
a) Nguyên nhân:
- Sau hiệp ước 1883- 1884 Pháp bắt đầu thiết lập chế độ bảo hộ ở Bắc Kì và Trung kì.
- Phong trào đấu tranh chống Pháp của nhân dân ta tiếp tục phát triển.
- Phe chủ chiến trong triều đình chuẩn bị nổi dậy chống Pháp giành chủ quyền.
=> Pháp âm mưu tiêu diệt phe chủ chiến.
=>Tôn Thất Thuyết chủ động tấn công trước.
b) Diễn biến:
- Đêm mồng 4 rạng sáng 5- 7- 1885 : Tôn Thất Thuyết hạ lệnh cho quân triều đình tấn công Pháp ở đồn Mang Cá và toà Khâm sứ.
- Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt.
- Rạng sáng 5- 7 quân Pháp phản công.
Đường đi Quảng Trị
- Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra khỏi Hoàng thành, rồi chạy ra sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị).
c) Sự bùng nổ phong trào Cần Vương:
- 13- 7- 1885: Tôn Thất Thuyết lấy danh vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần vương, kêu gọi văn thân, sĩ phu và nhân dan cả nướn đứng lên vì vua mà kháng chiến.
Chú giải
Binh thuyền Pháp từ Bắc vào vào Huế

Chiếu C.Vương

Cuộc k/nghĩa trong ptrào C. Vương
Đà Nẵng
Cửa Thuận An
6 - 1885
Vua Hàm Nghi (1872-1943)
Tên thật là Ưng Lịch (em ruột vua Kiến Phúc), lên ngôi lúc 14 tuổi. Ông là vị vua trẻ tuổi, yêu nuước, có tinh thần chống Pháp, tiêu biểu cho ý chí độc lập, tự cưuờng của dân tộc.
Tôn Thất Thuyết (1835-1913) Quê ở Xuân Long nay TP Huế. Ông xuất thân võ tuớng, năm 1873, ông giúp Hoàng Tá Viêm, Lưu Vĩnh Phúc đánh thắng trận cầu giấy lần 1. Năm 1875, ông đưuợc phong làm Hữu tam tri bộ binh, tuước Nam. Năm 1881, ông làm thưuợng thưu bộ binh và làm phụ chính đại thần cùng Nguyễn Văn Tưuờng ở triều đình Huế.
2- Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần vương.
Đêm 30- 10- 1888
Đám cưới vua Hàm Nghi và cô dâu Marcelle Laloe



Trích “Chiếu Cần Vương”
“Từ xưa, kế chống giặc không
ngoài 3 điều: đánh, giữ, hòa…
Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp
nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi,
không lúc nào không nghĩ đến việc
tự cường tự trị. Kẻ Tây ngang bức,
hiện tình mỗi ngày một quá thêm.
Hôm trước chúng tăng thêm binh
thuyền đến, buộc theo những điều
mình không thể làm được;ta chiếu
lệ thường khoản tiếp chúng không
chịu nhận thứ gì.…Phàm những
người cùng được chia mối lo này
cũng đã dư biết.Biết thì phải tham
gia công việc….”


II-Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần vương và phong trào đấu tranh tự vệ cuối thế kỉ XIX.
- Lãnh đạo: Đinh Gia Quế (1883-1885), Nguyễn Thiện Thuật (1885).
- Địa bàn: Bãi Sậy (Hưng Yên), ngoài ra còn lan rộng đến Bắc Ninh, Hải Dương, Nam Định…
BẮC NINH
HÀ NỘI
VĂN GIANG
KHOÁI CHÂU
HƯNG YÊN
HAI CỬA SÔNG
Lược đồ địa bàn hoạt động của nghĩa quân Bãi Sậy
-Hoạt động:
+ Nghĩa quân đào hào đắp lũy… khống chế các tuyến giao thông đường thủy, bộ.
+ Từ 1885-1887: Đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của Pháp gây cho địch nhiều thiệt hại.
+ Từ năm 1888: Chiến đấu quyết liệt, di chuyển linh hoạt đánh thắng nhiều trận lớn. Pháp cô lập căn cứ, lực lượng nghĩa quân giảm sút. Năm 1889 Nguyễn Thiện Thuật lánh sang Trung Quốc.
-Kết quả: 1892 khởi nghĩa chấm dứt.
2-Khởi nghĩa Ba Đình ( 1886 – 1887 ).
- Lãnh đạo:
+ Phạm Bành, Đinh Công Tráng.
- Địa bàn:
+ Căn cứ chính ở ba làng: Mậu Thịnh,Thượng Thọ, Mĩ Khê
(Nga Sơn –Thanh Hóa) và một
số căn cứ ngoại vi.
- Hoạt động chính:
+ Xây dựng căn cứ Ba Đình kiên cố vững chắc.
1-Phạm Bành (1827-1887): ở làng Tương Xá-Huyện Hậu Lộc-Thanh Hóa

2-Đinh Công Tráng (1842-1887): ở làng Tràng Xá-Thanh Liêm-Hà Nam

+ Chặn đánh các đoàn xe, toán lính gây cho chúng nhiều khó khăn.
+ Nghĩa quân khoảng 300 người trang bị súng, gươm…
+ Tháng 12-1886 Pháp tấn công Ba Đình nhưng thất bại.
+ Tháng 1-1887 Pháp tấn công bao vây căn cứ. Cuộc chiến diễn ra ác liệt, lực lượng nghĩa quân bị tiêu hao nhiều.
+ Tháng 1-1887 nghĩa quân rút lên Mã Cao rồi lên miền tây Thanh Hóa.
- Kết quả: Hè năm 1887 khởi nghĩa tan rã.
3- Khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896).
- Lãnh đạo:
+ Phan Đình Phùng-Cao Thắng.
- Địa bàn:
+ Căn cứ chính : Hương Khê-
Hà Tĩnh.
- Hoạt động chính:
+ 1885-1888: Chuẩn bị lực lượng, xây dựng căn cứ, rèn đúc vũ khí, đào đắp công sự, tích trữ lương thực.
+ Địa bàn : Thanh Hóa, Nghệ
An, Hà Tĩnh,Quảng Bình.
- Hoạt động chính:
+ Từ 1888- 1896 chiến đấu quyết liệt.
Chia thành 15 quân thứ.
Từ 1889 liên tục tập kích, đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch. Tiêu biểu là trận đồn Trường Lưu (5-1890), Thị xã Hà Tĩnh (8-1892).
17-10-1894 thắng lớn ở núi Vụ Quang.
+ Pháp bao vây núi Vũ Quang, nghĩa quân bị triệt đường tiếp tế, quân số giảm sút nhiều.
- Kết quả:
+ 28- 12- 1895 Phan Đình Phùng hi sinh.
+ 1896 khởi nghĩa kết thúc.
NÚI
Vũ Quang
Quảng Bình
Thanh Hóa
Hà Tĩnh
Nghệ An
LƯỢC ĐỒ KHỞI NGHĨA HƯƠNG KHÊ
Bởi vì:
- Địa bàn rộng.
- Thời gian kéo dài.
- Chuẩn bị chu đáo.
- Lãnh đạo là những người có uy tín tài năng.
- Lực lượng đông đảo, bao gồm các dân tộc.
- Từng giành được những thắng lợi to lớn như trận phục kích tại núi Vũ Quang.
Tại sao nói khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần vương ?
Nguyên nhân nào dẫn đến sự thất bại của các cuộc khởi nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê ? Nêu Nhận Xét ?
Phong trào mang tính tự phát, chưa có sự thống nhất, thiếu sự liên hệ chặt chẽ.
Kẻ thù mạnh với vũ khí, phương tiện hiện đại.
Các phong trào trên mang ý thức hệ phong kiến, chưa đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân.
Nêu ý nghĩa của các phong trào Bãi Sậy, Ba Đình, Hương Khê?
Thể hiện tình thần yêu nước chống ngoại xâm, cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân ta.
Giáng cho kẻ thù những đòn nặng nề, khiến chúng phải khó khăn đối phó.
Để lại nhiều bài học kinh nghiệm trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
Phan Đình Phùng và Cao Thắng bàn kế hoạch đánh giặc.
Cao Thắng đúc khẩu súng trường theo mẫu kiểu Pháp
Vè Quan Đình

“ Khen thay Cao Thắng tài to
Lấy ngay súng giặc về cho lò rèn
Đêm ngày tỉ mỉ giở xem
Lại thêm có cả đội Quyên cùng tài
Xưởng trong cho chí trại ngoài
Thợ rèn các tỉnh đều mời hội công
Súng ta chế được vừa xong
Đem ngay ra bắn nức lòng lắm thay
Bắn cho tiệt giống quân Tây
Cậy nhiều súng ống phen này hết khoe.”

Khởi nghĩa thất bại
Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu của phong trào Cần vương
Khởi nghĩa
Hương Khê
Ý nghĩa
Phan Đình Phùng
Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình
Căn cứ chính: Hương Khê
Chuẩn bị lương thực, vũ khí, xây dựng lực lượng,
Thời kỳ chiến đấu quyết liệt
Người lãnh đạo
Diễn biến
Kết quả
ý nghĩa
1885-1888
1888-1895
Cao Thắng
4- Khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913).
Đề Thám tức là Hoàng Hoa Thám tên thật là Trương Văn Thám sinh năm (1858 – 1913) Quê ở Tiên Lữ (Hưng Yên), lên Sơn Tây kiếm sống, sau lại lên Yên Thế. Lớn lên ông tham gia toán quân của Đề Nắm và nổi tiếng là người trung thực, kiên nghị.
- Lãnh đạo:
+ Đề Nắm, Hoàng Hoa Thám.
- Nguyên nhân:
+ Pháp thi hành chính sách bình định, cuộc sống bị xâm phạm, nhân dân Yên Thế nổi dậy khởi nghĩa.
- Địa bàn:
+ Yên Thế ( Bắc Giang ).
- Hoạt động:
+ Gồm 4 giai đoạn.
Bên trong căn cứ Yên Thế
- Đẩy lùi nhiều trận càn quét của Pháp.
- 1891 nghĩa quân làm chủ một vùng rộng lớn.
-Tháng 3- 1892, 2200 quân Pháp tấn công căn cứ. Nghĩa quân bị tổn thất nặng nề, 4- 1892 Đề Nắm bị sát hại.
- 10- 1894 giảng hòa lần I: Pháp rút khỏi Yên Thế, Đề Thám được cai quản 4 tổng ở Bắc Giang
- Tháng 12- 1897 giảng hòa lần II chịu những điều khoản nặng nề và chuẩn bị lực lượng chống Pháp.
- Tranh thủ thời gian hoà hoãn xây dựng lực lượng , tích trữ lương thực huấn luyện quân đội.
- Sau 1908 Pháp tấn công Yên Thế nhằm tiêu diệt phong trào, nghĩa quân di chuyển liên tục.
-Tháng 2/1913 Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã.
- Ý nghĩa:
+ Thể hiện tiềm năng ý chí sức mạnh to lớn của nông dân trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Yên Thế ngày nay
Điểm chung giữa hai phong trào:
Khởi nghĩa Yên Thế có những điểm nào giống và khác so với các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương ?
Thể hiện lòng yêu nước và ý chí đấu tranh chống Pháp để giải phóng dân tộc.
Với sự tham gia của đông đảo quần chúng, chủ yếu là nông dân.
Phong trào cuối cùng bị thất bại vì thiếu giai cấp tiên tiến lãnh đạo và chưa có đường lối đúng đắn.
Điểm khác nhau.
Khôi phục quốc gia phong kiến độc lập
Bảo vệ cuộc sống, quê hương.
Văn thân, sĩ phu yêu nước
Nông dân
Các tầng lớp nhân dân
Nông dân nghèo
Kéo dài hơn 10 năm (1885-1896 )
Kéo dài gần 30 năm (1884-1913 )
Bắc và Trung kì
Vùng núi Yên Thế - Bắc Giang
Dân tộc
Dân tộc, dân chủ
Bài học đến đây kết thúc
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Trương Quang Tài
Dung lượng: | Lượt tài: 2
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)