Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

Em hãy cho biết những tôn giáo nào đã du nhập vào nước ta? Những tôn giáo đó có sự phát triển như thế nao?
I.TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
I.TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
_Bước sang thời kì độc lập, Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo vốn được du nhập vào nước ta từ thời Bắc thuộc, có điều kiện phát triển
_Tuy nhiên, ở các thế kỉ X-XIV, trong nhân dân ảnh hưởng của Nho giáo còn ít, đạo Phật còn giữ 1 vị trí quan trọng và rất phổ biến. Các nhà sư được triều đình tôn trọng, có lúc đã tham gia bàn việc nước. Vua, quan nhiều người theo đạo Phật, góp tiền xây dựng chùa, đúc chuông, tô tượng, viết giáo lí nhà Phật.
_L eâ sô Nho giáo dần trở thành hệ tư tưởng chính của giai cấp phong kiến thống trị, và tư tưởng chi phối nội dung giáo dục thi cử.

1.Giáo dục:
Năm 1070(tháng 8 năm Canh Tuất) : Lý Thánh Tông lập Văn Miếu.
Năm 1075: khoa thi quốc gia đầu tiên (được tổ chức ở kinh thành).
Năm 1076: Lý Nhân Tông cho lập trường Quốc Tử Giám (trường chỉ dành riêng cho con vua và con các bậc đại quyền quý)
II_GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC-KĨ THUÂT.
Thảo luận nhóm 2
Nền giáo dục nước ta hình thành vào thời gian nào và phát triển như thế nào?
_Năm 1156: Lý Anh Tông cho sửa lại Văn Miếu và chỉ thờ Khổng Tử.
_Năm 1253: vua Trần Thái Tông cho mở rộng Quốc Tử Giám và thu nhận cả con em cuûa nhaân dân có sức học xuất sắc.

_ Vào năm 1484: Lê Thánh Tông cho dựng bia của những người thi đỗ tiến sĩ từ khóa thi 1442 trở đi.
_
Ýnghĩa:
-Đề cao những người tài giỏi của đất nước
-Khuyến khích tinh thần học tập trong nhân dân


Học sinh trả lời câu hỏi sau:
V�o nam 1484: L� Th�nh Tơng cho d?ng bia tiến sĩ mang ý nghĩa gì?


Sau đây xin mời các em xem một số hình ảnh về Văn Miếu Quốc Tử Giám:
Thế hình ảnh Quốc Tử Giám được in ở mặt sau tờ tiền nào ở nước ta?


2.Văn học:

Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn: Sáng tác để khuyên răn tướng sĩ, đại ý khuyên binh sĩ học tập và rèn luyện võ nghệ, khuyên các tướng học tập trận pháp theo sách Binh thư yếu lược, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ 2
Văn học trong thời kì này xuất hiện những tác phẩm nổi tiếng nào?
Các tác phẩm văn học: Nam quoác sôn haø, Hòch töôùng só,Bình ngoâ ñaïi caùo, Baïch ñaèng giang phuù…..
Bình ngô đại cáo
Được viết sau khi nghĩa quân Lam Sơn giành thắng lợi trong cuộc chiến chống quân Minh kéo dài 10 năm (1418–1427). Tác phẩm này đã thể hiện rõ ý chí độc lập, tự cường của dân tộc Việt cũng như việc lấy dân làm gốc
Bình Ngô đại cáo được người đương thời rất thán phục, coi là "thiên cổ hùng văn".
Vậy văn học trong thời kì này nó phản ánh lên vấn đề gì?

Thể hiện tài năng văn học
- Nói lên lòng tự hào dân tộc và lòng yêu nước sâu sắc
3. Nghệ thuật :
Có bước phát triển mới
Công trình phật giáo được xây dựng khắp nơi

Đây là chùa gì?
Chùa Một Cột

Truyền thuyết kể lại rằng chùa được xây dựng theo giấc mơ của vua Lý Thái Tông (1028-1054) và gợi ý thiết kế của nhà sư Thiền Tuệ. Vào năm 1049, nhà vua đã mơ thấy được Phật bà Quan Âm ngồi trên tòa sen dắt vua lên toà. Khi tỉnh dậy, nhà vua kể chuyện đó lại với bày tôi và được sư Thiền Tuệ khuyên dựng chùa, dựng cột đá như trong chiêm bao, làm toà sen của Phật bà Quan Âm đặt trên cột như đã thấy trong mộng và cho các nhà sư đi vòng xung quanh tụng kinh cầu kéo dài sự phù hộ, vì thế chùa mang tên Diên Hựu.
Kiến Trúc
Ngôi chùa có kết cấu bằng gỗ, trong chùa đặt tượng Phật bà Quan Âm để thờ.
Về sau, quy mô chùa Một Cột chỉ còn lại ngôi chùa nhỏ trên cột đá như hình ảnh hiện nay.
ngôi chùa dựng trên cột vươn lên khỏi mặt nước vẫn là kiến trúc độc đáo, gợi hình tượng một bông sen vươn thẳng lên khu ao hình vuông được bao bọc bởi hàng lan can làm bằng những viên gạch sành tráng men xanh.
Chùa Một Cột hiện nay bao gồm đài Liên Hoa hình vuông, chiều dài mỗi cạnh 3 m, mái cong, dựng trên cột cao 4 m (không kể phần chìm dưới đất), đường kính 1,20 m có cột đá là 2 khúc chồng lên nhau thành một khối. Tầng trên của cột là hệ thống những đòn gỗ làm giá đỡ cho ngôi đài ở trên. Đài Liên Hoa có mái ngói, bốn góc uốn cong, trên có lưỡng long triều nguyệt.

Và 1 số ngôi chùa khác …..
THÁP PHỔ MINH
CHÙA DÂU
CHÙA PHẬT TÍCH
THÁP BÁO THIÊN
MỘT SỐ HỌA TIẾT HOA VĂN VỀ
RỒNG THỜI LÝ

BỆ CHÂN CỘT HÌNH HOA SEN NỞ
Cẩm ngọc xanh
Gạch
NGHỆ THUẬT


Chèo
Tuồng
Múa rối nước
_LỊCH SỬ: Lam sơn thực lục, Đại việt sử kí ...
Đại Việt sử ký toàn thư Là cuốn sách lớn chép về các sự kiện lịch sử nước Việt Nam (Quốc sử) qua các thời đại từ Kinh Dương Vương đến thời nhà Lê trung hưng năm 1675. Nó là cuốn sử còn tồn tại nguyên vẹn đến ngày nay do nhiều sử gia từ thời nhà Trần và nhà Hậu Lê soạn thảo ra.

4.Khoa học - Kỹ thuật
4.Khoa học - Kỹ thuật

Dư Địa Chí Là cuốn sách về địa lý của Việt Nam thời xưa do Nguyễn Trãi, khai quốc công thần nhà Hậu Lê, soạn năm 1435 thời vua Lê Thái Tông. Dư địa chí xác định duyên cách, bờ cõi lãnh thổ của Việt Nam từ thời dựng nước. Lãnh thổ đó được xác định bằng những địa danh, địa hình, lịch sử cụ thể, gắn liền với tên tuổi những nhân vật lịch sử có công dựng nước và giữ nước. Dư địa chí là một tác phẩm khoa học chống lại mưu đồ thôn tính đất nước Việt Nam, đồng hóa dân tộc Việt.

_Địa lí: Dư địa chí, Hồng Đức bản đo.�
4.Khoa học - Kỹ thuật

_Quân sự : có binh thư yếu lược
_Chính trị: Thiên Nam dư hạ
_Toán học: Đại thành toán pháp của Lương Thế Vinh, Lập thành toán pháp của Vũ Hữu
_Kĩ thuật: súng thần cơ, thuyền có lầu, thành nhà Hồ.
Củng cố:
_ Tại sao phật giáo phát triển mạnh thời Lí, Trần nhưng tại sao đến thờ Lê sơ không phát triển?
_Thống kê các thành tựu văn học,nghệ thuật, khoa học kĩ thuật?