Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

TRƯỜNG THPT TRẦN VĂN THỜI – CÀ MAU
Bài 20 – Lớp 10
GV: Võ Thanh Tùng
Hãy cho biết nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê?
Em hãy trình bày sơ lược về cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý và cho biết nét đặc biệt trong cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý là gì?
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
Giáo dục
Văn học
Nghệ thuật
Khoa học – kĩ thuật
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
Bước sang thời kì độc lập, những tôn giáo du nhập vào nước ta thời Bắc thuộc có điều kiện phát triển.
* Nho giáo
Thời Lý – Trần Nho giáo dần dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị, chi phối nội dung giáo dục, thi cử nhưng không phổ biến trong nhân dân.
Nho giáo có nguồn gốc từ đâu? Do ai sáng lập? Giáo lí cơ bản của Nho giáo là gì?
Tại sao Nho giáo sớm trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị nhưng lại không phổ biến trong nhân dân?
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
Bước sang thời kì độc lập, những tôn giáo du nhập vào nước ta thời Bắc thuộc có điều kiện phát triển.
* Nho giáo
* Phật giáo
Thời Lý – Trần phật giáo phổ biến rộng rãi, chùa chiền xây dựng khắp nơi, sư sãi đông đúc.
Phật giáo có nguồn gốc từ đâu? Do ai sáng lập? Giáo lí cơ bản của Phật giáo là gì?
Trong thế kỉ X – XV, Phật giáo có bước phát triển như thế nào?
Em có nhận xét gì về vị trí của Phật giáo thời Lý - Trần?
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
Bước sang thời kì độc lập, những tôn giáo du nhập vào nước ta thời Bắc thuộc có điều kiện phát triển.
* Nho giáo
* Phật giáo
* Đạo giáo
Không phổ cập nhưng hòa lẫn với tín ngưỡng dân gian.
Từ cuối Thế kỉ XIV, phật giáo và đạo giáo suy yếu, thời Lê Sơ thì Nho giáo chiẽm vị trí độc tôn.
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
- Năm 1070 vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.
Năm 1075 khoa thi đầu tiên được tổ chức ở kinh thành.
Từ thế kỉ X – XV giáo dục Đại Việt từng bước được hoàn thiện và phát triển.
Năm 1484 nhà nước quyết định dựng bia, ghi tên Tiến sĩ.
Việc lập Văn Miếu của Lý Thánh Tông có ý nghĩa gì?
Thi cử được tổ chức như thế nào?
Việc dựng bia Tiến sĩ có ý nghĩa gì?
Việc phát triển giáo dục thời kì này có tác dụng gì?
Đào tạo quan chức và người tài giỏi cho đất nước, nâng cao dân trí góp phần quan trọng vào việc xây dựng và bảo vệ đất nước.
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
2. Văn học
Từ thời Trần văn học dân tộc ngày càng phát triển, xuất hiện hàng loạt những áng thơ văn yêu nước như: Nam Quốc Sơn Hà, Hịch Tướng Sĩ, Bình Ngô Đại Cáo…
* Đặc điểm
Phong phú về thể loại
Thể hiện tài năng sáng tác, đồng thời toát lên niềm tự hào dân tộc và lòng yêu nước căm thù giặc của nhân dân ta…
Văn học thời kì này phát triển như thế nào?
Thơ văn trong thời kì này có những đặc điểm gì?
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
2. Văn học
3. Nghệ thuật
TK X – XV nghệ thuật có những bước phát triển mới trong các lĩnh vực: kiến trúc, điêu khắc, sân khấu …
* Kiến trúc
- Các công trình nghệ thuật phật giáo được XD khắp nơi như chùa , tháp, đền.
- Bên cạnh đó các công trình KT chịu ảnh hưởng của Nho giáo cũng được XD như cung điện, thành quách…
Kiến trúc có bước phát triển như thế nào?
Chùa-tháp, thành quách
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
2. Văn học
3. Nghệ thuật
TK X – XV nghệ thuật có những bước phát triển mới trong các lĩnh vực: kiến trúc, điêu khắc, sân khấu …
* Kiến trúc
* Điêu khắc
Nhiều tác phẩm điêu khắc mang những họa tiết hoa văn độc đáo như rồng mình trơn cuộn trong lá bồ đề, bệ chân cột hình sen nở, đồ gốm…
Điêu khắc phát triển như thế nào?
Điêu khắc
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
2. Văn học
3. Nghệ thuật
TK X – XV nghệ thuật có những bước phát triển mới trong các lĩnh vực: kiến trúc, điêu khắc, sân khấu …
* Kiến trúc
* Điêu khắc
* Sân khấu, ca, múa
Chèo, tuồng, nghệ thuật múa rối nước, ca múa nhạc mang đậm tính dân gian truyền thống.
Bên cạnh đó có những cuộc tranh tài dân gian như đá cầu, đấu vật, đua thuyền…
Nghệ thuật sân khấu phát triển như thế nào?
Em có nhận xét gì về đời sống văn hóa của nhân dân ta trong TK X – XV?

Nhân dân Đại Việt đã xây dựng được nền văn hóa phong phú, đa dạng, đặc sắc. Tuy chịu ảnh hưởng những yếu tố bên ngoài nhưng vẫn mang đậm tính dân tộc và tính dân gian.

I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
2. Văn học
3. Nghệ thuật
4. Khoa học - kĩ thuật
Lập bảng thống kê các thành tựu KHKT theo mẩu sau:
I. TƯ TƯỞNG - TÔN GIÁO
II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHKT
1. Giáo dục
2. Văn học
3. Nghệ thuật
4. Khoa học - kĩ thuật
Trong những TK ĐL mặc dù đã trải qua nhiều biến động, ND ta đã nổ lực XD cho mình một nền VH DT riêng biệt.
Trải qua các triều đại Đinh – Lê - Lý – Trần - Lê sơ trong các TK X – XV, công cuộc XD VH được tiến hành đều đặn nhất quán, tạo nên nền văn hóa riêng biệt mang đậm tư tưởng yêu nước, tự hào và độc lập dân tộc của ND ta.

Gốm thời Lý – Trần
Bài 2, 3, trang 105