Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

Trường ĐHSP TP. Hồ Chí Minh
Khoa Lịch sử
Bài giảng giáo án điện tử
Bài 20
SVTH: Vi Thị Thành
Lớp sử 4 B
Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc
trong các thế kỉ X - XV
Mục tiêu bài học
1. Về kiến thức
Trong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nỗ lực xây dựng cho mình 1 nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc
Trải qua các triều đại Đinh – Lê – Lý – Trần – Hồ - Lê sơ ở các thế kỷ X – XV công cuộc xây dựng văn hóa được tiến hành đều đặn, nhất quán. Đây cũng là giai đoạn hình thành của nền văn hóa Đại Việt.
Nền văn hóa Thăng Long đậm đà tinh thần yêu nước, tự hào và độc lập dân tộc.

2. Về tư tưởng, tình cảm
Bồi dưỡng niềm tự hào về nền văn hóa đa dạng của dân tộc.
Bồi dưỡng ý thức bảo vệ các di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Giáo dục ý thức phát huy năng lực sáng tạo trong văn hóa.
3. Về kỹ năng
Rèn luyện cho HS kỹ năng quan sát, nhận định và tìm hiểu những nét đẹp, nét riêng trong văn học, nghệ thuật dân tộc
Thiết bị dạy học
Một số sách: SGK SGV cơ bản và nâng cao, Thiết kế bài giảng, kênh hình
Tranh ảnh các công trình nghệ thuật thời Lý – Trần – Lê sơ (Đồ gốm, các chùa, thành Thăng Long)
Một số bài thơ, bài hịch của các nhà thơ lớn.
Kiểm tra bài cũ


Trình bày đặc điểm của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
Thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn có ý nghĩa gì đối với dân tộc?
4. Dẫn dắt bài mới
Từ sau ngày giành được độc lập, trải qua gần 6 thế kỷ lao động và chiến đấu nhân dân Việt Nam đã xây dựng cho mình 1 nền văn hóa đa dạng, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu 1 số thành tựu trong quá trình xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc (thế kỷ X – XV).
I. Tư tưởng, tôn giáo
Nho giáo, phật giáo, đạo giáo có điều kiện phát triển
a.Nho giáo
- Thời Lý – Trần, Nho giáo trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị, chi phối nội dung giáo dục, thi cử
Tại sao Nho giáo và chữ Hán trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị nhưng lại không phổ biến trong nhân dân?


Khổng Tử khoảng thế kỉ VI tr. Cn
Là người sáng lập ra Nho giáo
Du nhập vào nước ta thời Bắc thuộc
b. Đạo phật
- Thời Lý-Trần rất phật giáo rất phổ biến, chùa chiền được xây dựng
- Thời Lê sơ Phật giáo bị hạn chế, đi vào trong nhân dân

Nhận xét về vai trò của phật giáo ở nước ta thế kỷ X – XV?
c. Đạo giáo
Hòa lẫn với các tín ngưỡng dân gian.
Từ cuối thế kỷ XIV, phật giáo và đạo giáo suy dần. Thời Lê sơ Nho giáo được chính thức nâng lên vị trí độc tôn.
II. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học, kỹ thuật
Giáo dục
Nhà nước phong kiến rất quan tâm đến giáo dục.
- Năm 1070 lập văn miếu.
- Năm 1075 khoa thi quốc gia đầu tiên được tổ chức
Từ TK XI – XV giáo dục Đại Việt từng bước được hoàn thiện.
- Thời Lê sơ ban hành quy chế thi cử.
- 1484 dựng bia ghi tên tiến sĩ.


Tình hình giáo dục thời kì này phát triển nhu thế nào?

Em có nhận xét gì về giáo dục thời kì này?


Tác dụng của giáo dục góp phần nâng cao dân trí song không tạo điều kiện cho phát triển kinh tế
Trường thi
Văn miếu
Bia tiến sĩ
Bia tiến sĩ
Văn miếu
Bia tiến sĩ
Bia tiến sĩ
Văn miếu
Bia tiến sĩ
Văn miếu
Bia tiến sĩ
Phát triển mạnh từ thời nhà Trần, nhất là văn học chữ Hán.
- Tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ, Cáo bình ngô…
Từ TK XV văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển.
- Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng yêu nuớc, niềm tự hào dân tộc
- Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp của quê hương đất nước.
b. Văn học


Tại sao văn học TK XI – XV lại phát triển?
BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO
Nguyễn Trãi
BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO
BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO
Nguyễn Trãi
BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO
LÍ THƯỜNG KIỆT
NAM QUỐC SƠN HÀ
LÍ THƯỜNG KIỆT
LÍ THƯỜNG KIỆT
NAM QUỐC SƠN HÀ
LÍ THƯỜNG KIỆT
c.Nghệ thuật
Có bước phát triển mới
+ Kiến trúc
- Các công trình phật giáo:
chùa Một Cột, chùa Dâu, chùa Phật Tích, tháp Báo Thiên, tháp Phổ Minh.
Chuông và tượng được đúc tạc rất nhiều.
- Các công trình kiến trúc ảnh hưởng Nho giáo: cung điện, thành quách, thành Thăng Long…
Chùa Phổ Minh
Thành Nhà Hồ
Tháp Báo Thiên
RỒNG THỜI LÍ
THÁP CHÀM
GỐM SỨTHỜI LÝ –TRẦN
+ Sân khấu
Ra đời sớm và ngày càng phát triển. Loại hình phong phú: chèo, tuồng, múa rối nước…



Múa rối nước
Hát chèo
Hát chèo
+ Âm nhạc

- Phát triển với nhiều loại nhạc cụ: trống cơm, sáo, tiêu, đàn cầm, đàn tranh…
- Ca múa được tổ chức trong các lễ hội.
Sáo
Đàn tranh
Sáo
Đàn tranh
Nhận xét
Em có nhận xét gì về văn hóa dân tộc thế trong thế kỷ X-XV?
- Văn hóa Đại Việt TK X – XV phát triển phong phú, đa dạng.
- Chịu ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài song vẫn mang đậm tính dân tộc và dân gian.

d.Khoa học kỹ thuật
Đạt được những thành tựu có giá trị
Chùa Dâu
Chùa Một Cột
Bài tập củng cố
Câu 1. Đặc điểm của văn hóa dân tộc thế kỉ X – XV là:
Phát triển phong phú và đa dạng
Chịu ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài
Mang đậm tính dân tộc, tính dân gian
Tất cả các câu trên
Câu 2. Thành tựu văn hóa nào sau đây được gọi là “Tứ đại khí” của nước ta?
Tháp Phổ Minh, Chuông Quy Điền, chùa Dâu, chùa Mộ Cột
Tháp Bình Sơn, Chuông Quy Điền, Tháp Báo Thiên, chùa Một Cột
Chùa Dâu, Tháp Chàm, chuông Quy Điền,
Tháp Báo Thiên.
d. Tất cả các câu trên
The end
Cảm ơn Thầy đã cùng các bạn đã lắng nghe