Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

Chương II
VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XV
Bài 20
XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC
TRONG CÁC THẾ KỈ X- XV

CÁC NỘI DUNG CHÍNH
I).TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO
II). GIÁO DỤC,VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT,
KHOA HỌC - KỈ THUẬT


2. Văn Học
3.Nghệ thuật
4.Khoa học nghệ thuật
1.Giáo dục
I).TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO

-Từ thế kỉ X – XV nho giáo, đạo giáo có điều kiện phát triển.
- Nho giáo trở thành hệ tư tưởng chính của giai cấp
phong kiến.
- Nó đề cập đến những nguyên tắc cơ bản trong xã hội; quan hệ vua – tôi, cha – con, chồng – vợ.
- Đạo giáo không phổ cập nhưng hòa lẫn với các tín ngưỡng dân gian.
- Thời lý, phật giáo là quốc giáo.
- Cuối thế kỉ XIV, phật giáo và đạo giáo suy yếu dần
- Thời Lê sơ, nho giáo giữ vị trí độc tôn cho đến cuối thế kỉ XIX.

II). GIÁO DỤC,VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT,
KHOA HỌC - KỈ THUẬT

1.Giáo dục
- Giáo dục thời kì này rất phát triển.
Năm 1070 vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu
- Năm 1075 cho mở khoa thi đầu tiên.
- Tử thế kỉ XI – XV, giáo dục Đại Việt phát triển hoàn thiện, trở thành nguồn đào tạo nhân tài cho đất nước.
- Năm 1484, nhà nước quyết định dựng bia tiến sĩ.
=>Thời kì này, hàng loạt trí thức tài giỏi được đào tạo,góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.


Việc dựng bia tiến sĩ có tác dụng gì

- Khuyến khích việc học tập.
Đề cao nhân tài của đất nước.
=> Đề cao truyền thống hiếu học của nhân dân ta từ ngàn xưa và để lại gương sáng cho người ngày nay.
?
Tại sao thời Lê sơ, nho giáo lại giữ vị trí độc tôn?


Đáp án
Vì thế kỉ XV chế độ phong kiến đạt đến đỉnh cao, nhà nước phong kiến muốn thiết lập một tôn ti, trật tự nho giáo phải trung thành tuyệt đối với vua, uy quyền của vua ngày càng lớn.
2. Văn Học

- Văn học chữ Hán phát triển, nhiều bài thơ, bài hịch đã ra đời; “Nam quốc sơn hà”,
“ Hịch tướng sĩ” ,“ Bình ngô đại cáo”……,
thể hiện lòng tự hào dân tộc và tài năng
của các thi sĩ.
- Văn học chữ Nôm cũng phát triển.

3. Nghệ thuật

- Từ thế kỉ X – XIV Những công trình nghệ thuật
phật giáo được xây dựng khăp nơi như chùa,
đền, Tháp.
+ Chùa Một Cột, Tháp Báo Thiên, Ch Chuông Quy Điền…, Đền Tháp Chăm.
- Từ thế kỉ XIV có nhiều công trình kiến trúc nho giáo như cung điện, đền đài, thành lũy…Tiêu biểu là
Thành nhà Hồ.
- Điêu khắc: sắc sảo, hoa văn họa tiết mới lạ như hình rồng, bông cúc, lá bồ Đề..
- Nghệ thuật sân Khấu đa dạng : âm nhạc, tuồng, chèo và ca múa múa Rối nước …., phát triển mạnh mẽ.
- Trò chơi gian phong phú như đá cầu, đua thuyền,
đấu vật, kéo co
4. Khoa học nghệ thuật
Bảng thống kê các thành tựu khoa học - kỉ thuật
Củng cố
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất cho các câu hỏi sau:
1) Dưới thời Lý –Trần, loại tôn giáo có vị trí đặc biệt quan trọng là:
A. Đạo giáo
B. Nho giáo
C. Phật giáo
D. Cả ba loại tôn giáo trên

2.Nho giáo chính thức được nâng lên địa vị độc tôn và trở thành tư tưởng chính của giai cấp phong kiến từ:
A. Cuối thế kỉ XIV
B. Cuối thời Lê
C. Đầu thời Trần
D. Cuối thời Lý


3.Năm 1070 vua Lý Thánh Tông đã cho xây dựng:
A.Chùa Quỳnh Lâm
B. Quốc Tử Giám
C. Văn Miếu
D. Chùa Một Cột

4. Nước ta cho Xây dựng bia đá khắc tên Tiến sĩ ở Văn Miếu từ:
A. Thế kỉ XI – nhà Lý
B. Thế kỉ XV – nhà Lê
C. Thế Kỉ X – nhà Tiền Lê
D. Thế kỉ XIV – nhà Trần

Em hãy nối các bài thơ,bài hịch hoặc tác phẩm sử học nổi tiếng với các tác giả dưới đây cho phù hợp?
Đại Việt sử ký
Bạch Đằng Giang Phú
Đại Việt sử ký toàn thư
Hịch tướng sĩ
Bình Ngô đại cáo
Ngô Sĩ Liên
Trần Quốc Tuấn
Lê Văn Hưu
Trương Hán Siêu
Nguyễn Trãi
Dặn dò
Các em về học thuộc bài, Làm bài tập trong sách giáo khoa và xem trước ở nhà bài 21.


CHÂN THÀNH CÁM ƠN SỰ QUAN TÂM THEO DÕI CỦA CÁC EM
Năm 1076 Lý Nhân Tông
cho Xây dựng Quốc Tử Giám.
Đây được xem là trường
đại học đầu tiên cua nước ta.
Văn Miếu
www.google.com.vn

Bia tiến sĩ trong Văn Miếu (Hà Nội)

www.google.com.vn

Chùa Một Cột (Diên Hựu)
Tháp Báo Thiên
www.google.com.vn

Thành nhà Hồ
www.org.vn

Rồng thời Lý
Rồng thời Trần
www.google.com.vn

ĐỀN THÁP CHĂM (QUẢNG NAM)
www.google.com.vn

Đánh vật (tranh Đông Hồ)
www.google.com.vn

Kéo Co (tranh Đông Hồ)
www.google.com.vn

THUYỀN CHIẾN CÓ LẦU
www.google.com.vn