Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỷ X-XV

GIÁO VIÊN :
ĐỖ VÂN ANH
TRƯỜNG THPT THỦ ĐỨC
XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
DÂN TỘC TRONG CÁC
THẾ KỶ X – XV
Bài 20
Nội dung chính của bài:
Văn hóa dân tộc ta từ TK X – XV:
Tư tưởng tôn giáo.
Giáo dục.
Văn học.
Nghệ thuật.
Khoa học kỹ thuật.
I. Tư tưởng, tôn giáo.





- Nho giáo:
+ Thời Lý – Trần Nho giáo được coi trọng nhưng không phổ biến trong nhân dân.
+ Thời Lê sơ Nho giáo trở thành quốc giáo.

TK X – XV Nho giáo phát triển như thế nào?
Tại sao phát triển như vậy?
Chu Văn An
Khổng Tử
- Phật giáo:
TK X – XV Phật giáo phát triển như thế nào?
Lấy ví dụ chứng minh?
+ Thời Lý – Trần Phật giáo trở thành quốc giáo.
- Đạo giáo hòa lẫn cùng tín ngưỡng dân gian.
Phật thích ca
Trần Nhân Tông
Chùa Diên Hựu
II. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học kĩ thuật.

1. Giáo dục.
Những việc làm chứng tỏ sự quan tâm phát triển
giáo dục của các triều đại từ TK X – XV?
1070 Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.
1075 khoa thi quốc gia đầu tiên được tổ chức ở kinh thành.

- 1484 nhà nước dựng bia ghi tên tiến sĩ.


Tác dụng: đào tạo người làm quan, người tài cho đất nước, nhưng không tạo điều kiện cho kinh tế phát triển.

Văn bia tiến sĩ
Ý nghĩa của việc dựng văn bia?
Để khuyến khích việc học hành, thi cử trong nhân dân.
Tác dụng của giáo dục thời kỳ này?
2. Văn học
- Văn học chữ Hán phát triển mạnh. Từ TK XV văn học chữ Nôm phát triển.
Thành tựu của văn học từ TK X – XV?
Lý Thường Kiệt
Trần Quốc Tuấn
“Ta thường tới bữa quên ăn,nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thây này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa ta cũng cam lòng.”
( Hịch tướng sĩ).
Quốc âm thi tập

- Đặc điểm:
+ Thể hiện tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc.
+ Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp của quê hương đất nước.
Đặc điểm của văn học TK X – XV?
3. Nghệ thuật.
Nêu sự phát triển của nghệ thuật ở nước ta
từ TK X – XV?
Kiến trúc:
Kiến trúc, điêu khắc ảnh hưởng của Phật giáo, Nho giáo.
Tháp Báo Thiên
Tháp Phổ Minh
Khuê văn các
Hoàng thành Thăng Long
Thành nhà Hồ

Rồng thời Lê
Chân cột bằng đá điêu khắc hình hoa sen
Rồng thời Lý
Rồng thời Trần
- Nghệ thuật sân khấu ca, múa, nhạc mang đậm tính dân gian truyền thống.

Em có nhận xét gì về đời sống văn hóa
của nhân ta từ TK X – XV?
- Nhận xét:
+ Phát triển phong phú, đa dạng.
+ Chịu ảnh hưởng của bên ngoài xong vẫn mang đậm tính dân tộc và dân gian.
4. Khoa học – kỹ thuật.
NHững thành tựu khoa học kỹ thuật
từ TK X – XV?
* Củng cố:
Câu 1: Phật giáo phát triển mạnh mẽ nhất ở nước ta vào thời kì nào?
A. Dưới thời Đinh-Tiền Lê. B. Dưới thời Lý-Trần.
C. Dưới thời Hồ. D. Dưới thời Lê sơ.
Đáp án đúng:
Hãy cho biết đáp án đúng trong các câu hỏi sau.
Đáp án đúng: B
Câu 2: Dưới thời Trần ai là thầy giáo, nhà nho được triều đình trọng dụng nhất?
A. Trương Hán Siêu. B. Chu Văn An.
C. Phạm Sư Mạnh. D. Nguyễn Trung Ngạn.
Đáp án đúng: B
Câu 3: Ai là tác giả của tác phẩm “Bạch Đằng giang phú”?
Trần Nhân Tông. B. Nguyễn Trãi.
C. Trương Hán Siêu. D. Mạc Đĩnh Chi.
Đáp án đúng: C
Câu 4: Nét đặc sắc của kiến trúc nước ta TK X-XV là gì?
Chịu ảnh hưởng của Phật giáo, Nho giáo.
Chịu ảnh hưởng của kiến trúc Hin đu giáo.
Chịu ảnh hưởng của kiến trúc Do thái.
Chịu ảnh hưởng của kiến trúc Hồi giáo.
Đáp án đúng: A
Xin chân thành cảm ơn sự có mặt của
tất cả các thầy, cô và các em học sinh!
Nguồn tư liệu:
Sách giáo khoa lớp 10 chương trình cơ bản.
Hướng dẫn sử dụng kênh hình lớp 10.
Tài liệu hướng dẫn dạy và học môn lịch sử lớp 10.
Giới thiệu giáo án lịch sử lớp 10 (Chương trình cơ bản).