Bài 20. Tạo giống nhờ công nghệ gen
Chia sẻ bởi Lan Huong |
Ngày 08/05/2019 |
38
Chia sẻ tài liệu: Bài 20. Tạo giống nhờ công nghệ gen thuộc Sinh học 12
Nội dung tài liệu:
Câu hỏi kiểm tra bài cũ
Cho biết phương pháp tạo giống bằng đột biến được thực hiện theo những bước nào?
Đối với tế bào thực vật, người ta đã tạo giống bằng những công nghệ nào?
* Công nghệ gen là gì?
Các phương pháp tạo giống
Lai giống rồi chọn lọc giống tốt dựa vào nguồn biến dị tổ hợp (có ưu thế lai).
Gây đột biến.
Công nghệ tế bào:
+ Nuôi cấy mô.
+ Lai tế bào xôma, dung hợp tế bào trần.
+ Nuôi cấy hạt phấn, noãn rồi đa bội hóa.
+ Nhân bản vô tính.
+ Cấy truyền phôi.
- Công nghệ gen: Kĩ thuật chuyển gen
Bài 20: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
CÔNG NGHỆ GEN
1. Khái niệm công nghệ gen:
C«ng nghÖ gen lµ quy tr×nh t¹o ra nh÷ng tÕ bµo hoÆc sinh vËt cã gen bÞ biÕn ®æi hoÆc cã thªm gen míi.
Kĩ thuật chuyển gen laø kĩ thuật chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác ñeå tạo ADN tái tổ hợp .
CÔNG NGHỆ GEN
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Caùc böôùc tieán haønh:
a, Moät soá khaùi nieäm:
ADN taùi toå hôïp laø 1phaân töû ADN nhoû ñöôïc laép raùp töø caùc ñoaïn ADN cuûa caùc tb khaùc nhau
( theå truyeàn + ADN )
-Thể truyền: là một phân tử ADN nhỏ có khả năng tự nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào củng như có thể gắn vào hệ gen của tế bào
VD: plasmit, virut...
CÂU HỎI THẢO LUẬN
AND tái tổ hợp là gì?
Thể truyền là gì?
Plasmid
Plasmit được cấu tạo như thế nào?
+ Plasmid l� ph�n t? ADN nh?, d?ng vịng na`m trong t�? ba`o ch�?t cu?a nhi�`u loa`i vi khu�?n.
+ Plastmit cĩ kh? nang nh�n dơi d?c l?p v?i h? gen c?a t? b�o.
Quan sát hình và cho biết: Trong kĩ thuật chuyển gen có mấy khâu chính?
b.Các bước tiến hành
Xem so dơ` chuy�?n gen ba`ng plasmit va` tra? lo`i ca?c c�u ho?i sau
Nêu các bước tiến hành của kĩ thuật chuyển gen.
Ta?o ADN ta?i tơ? ho?p ba`ng ca?ch na`o ?
Muơ?n cho ADN ta?i tơ? ho?p x�m nh�?p duo?c va`o t�? ba`o nh�?n mơ?t ca?ch d�~ da`ng thi` ta c�`n pha?i la`m gi` ?
La`m th�? na`o d�? co? th�? nh�?n bi�?t duo?c t�? ba`o na`o co? chu?a ADN ta?i tơ? ho?p ?
b.Các bước tiến hành
K? THU?T C?Y GEN DU`NG PLASMIT LA`M TH�? TRUY�`N
ADN của tế
bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp
I. CÔNG NGHỆ GEN
2. Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:
Tạo ADN tái tổ hợp.
Tách chiết được thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
Dùng enzim cắt Restrictaza để cắt ADN tạo ra một loại đầu đính.
Dùng enzim nối Ligaza để gắn chúng lại thành ADN tái tổ hợp.
Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
Dùng muối CaCl2 hoặc xung điện gi·n màng sinh chất của tế bào, làm cho phân tử ADN tái tổ hợp dẽ dàng đi qua màng.
Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
Chọn thể truyền có gen đánh dấu để phân biệt tế bào nào nhận được ADN tái tổ hợp.
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN
Khái niệm sinh vật biến đổi gen
Sinh vật biến đổi gen là sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình
Người ta có thể làm biến đổi hệ gen của một sinh vật theo 3 cách sau:
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen
+ Làm biến đổi một gen có sẵn trong hệ gen
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen.
Ví dụ: ở cà chua gen làm chín quả bị bất hoạt nên có thể vận chuyển xa hoặc bảo quản lâu dài mà không bị hỏng.
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
a) Tạo động vật chuyển gen
Phương pháp tạo động vật biến đổi gen
Lấy trứng ra khỏi con vật nào đó.
Cho thụ tinh trong ống nghiệm.
Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử và hợp
tử phát triển thành phôi.
Cấy phôi đã được chuyển gen vào tử
cung con vật khác để mang thai và sinh
đẻ bình thường.
Sinh ra một con vật chuyển gen
Chuột mang gen phát sáng
Mèo biến đổi gen - có khả năng phát sáng
Rắn bạch tạng ( biến đổi gen)
Một chú hải cẩu bạch tạng trên bãi biển vịnh Stromness ở Nam Cực ngày 4 3-2007.
Muỗi biến đổi gen có khả năng giúp phòng chống sốt rét.
b) Tạo giống cây trồng biến đổi gen
Cây bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh ( bên phải ) và cây bông không
chuyển gen Bt mẫn cảm với sâu bệnh ( bên trái )
Chuyển gen trừ sâu từ vi khuẩn vào cây bông
Chuyển gen phát sáng vào thực vật làm cho thân cây phát sáng
Đu đủ đã được chuyển gen kháng virut(trái), đu đủ chưa được chuyển gen ( phải)
Một số thành tựu về tạo giống bằng công nghệ gen.
Cây cà chua chuyển gen
Gen kéo dài thời gian chín
Làm chậm quá trình chín nhũn quả
Tăng cường chất lượng quả và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch
Gen kháng bệnh virút
Kháng với virút CMV
Góp phần giảm lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong quá trình trồng trọt
Loại cà chua biến đổi gien màu tím này sẽ được bán rộng rãi trên thị trường trong vòng 3 năm nữa.
Biến nạp gen và ứng dụng trong chọn giống ở thực vật
Thành tựu v? chuy?n gen ở lúa
Giống lúa được chuyển gen tổng hợp ?-carotene (giống lúa vàng). Sau quá trình tiêu hoá, ?-carotene được chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế giới bị các rối loạn do thiếu vitamin A. Giống lúa vàng mang lại niềm hy vọng trong việc bảo vệ khoảng 1 đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối loạn do thiếu vitamin A.
c) Tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen
Tạo ra dòng vi khuẩn mang gen của loài khác như gen insulin của người. Những dòng vi khuẩn này có khả năng sinh sản cao nên có thể nhanh chóng sản sinh ra một lượng insulin làm thuốc chữa bệnh tiểu đường…….
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 1.Người ta phải dùng thể truyền để chuyển một gen từ tế bào này sang tế bào khác là vì:
A. nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không chui vào được tế bào nhận.
B. nếu không có thể truyền thì gen có vào được tế bào nhận cũng không thể nhân lên và phân li đồng đều về các tế bào con khi tế bào phân chia.
C. nếu không có thể truyền thì khó có thể thu được nhiều sản phẩm của gen trong tế bào nhận.
D. nếu không có thể truyền thì gen sẽ không tạo ra sản phẩm trong tế bào nhận.
Câu 2: Công nghệ gen là:
A. quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi
B.quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới
C.kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền.
D.kĩ thuật đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Câu 4: vì sao cà chua biến đổi gen có thể được bảo quản lâu dài mà không bị hỏng?
A.Vì có 1 gen trong hệ gen của chúng bị biến đổi
B.Vì đưa 1 gen lạ vào hệ gen của chúng
C.Vì chúng có khả năng kháng virut
D.Vì gen làm chín quả bị bất hoạt
Câu 5:Ưu thế nổi bật của kĩ thuật chuyển gen so với các phương pháp lai truyền thống là gì?
A.Dễ thực hiện, thao tác nhaanh, ít tốn thời gian
B.Tổng hợp được các phân tử ADN lại giữa loài này và loài khác
C.Sản suất các sản phẩm sinh học trên qui mô công nghiệp
D.Lai giữa các loài xa nhau trong hệ thống phân loại không giao phối được
DẶN DÒ
Các em về nhà học bài và soạn các phần sau:
1.Tóm tắt bệnh phêninkêto niệu ở người bằng sơ đồ ( xem phần I bệnh di truyền phân tử bài 20)
2.Xem lại phần cơ chế phát sinh thể lệch bội ( Bài 6: Đột biến số lượng NST ) và trình bày cơ chế phát sinh hội chứng Đao
3. Kể tên các loại bệnh ung thư mà em biết, nguyên nhân gây ra bệnh ung thư?
Cho biết phương pháp tạo giống bằng đột biến được thực hiện theo những bước nào?
Đối với tế bào thực vật, người ta đã tạo giống bằng những công nghệ nào?
* Công nghệ gen là gì?
Các phương pháp tạo giống
Lai giống rồi chọn lọc giống tốt dựa vào nguồn biến dị tổ hợp (có ưu thế lai).
Gây đột biến.
Công nghệ tế bào:
+ Nuôi cấy mô.
+ Lai tế bào xôma, dung hợp tế bào trần.
+ Nuôi cấy hạt phấn, noãn rồi đa bội hóa.
+ Nhân bản vô tính.
+ Cấy truyền phôi.
- Công nghệ gen: Kĩ thuật chuyển gen
Bài 20: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
CÔNG NGHỆ GEN
1. Khái niệm công nghệ gen:
C«ng nghÖ gen lµ quy tr×nh t¹o ra nh÷ng tÕ bµo hoÆc sinh vËt cã gen bÞ biÕn ®æi hoÆc cã thªm gen míi.
Kĩ thuật chuyển gen laø kĩ thuật chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác ñeå tạo ADN tái tổ hợp .
CÔNG NGHỆ GEN
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Caùc böôùc tieán haønh:
a, Moät soá khaùi nieäm:
ADN taùi toå hôïp laø 1phaân töû ADN nhoû ñöôïc laép raùp töø caùc ñoaïn ADN cuûa caùc tb khaùc nhau
( theå truyeàn + ADN )
-Thể truyền: là một phân tử ADN nhỏ có khả năng tự nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào củng như có thể gắn vào hệ gen của tế bào
VD: plasmit, virut...
CÂU HỎI THẢO LUẬN
AND tái tổ hợp là gì?
Thể truyền là gì?
Plasmid
Plasmit được cấu tạo như thế nào?
+ Plasmid l� ph�n t? ADN nh?, d?ng vịng na`m trong t�? ba`o ch�?t cu?a nhi�`u loa`i vi khu�?n.
+ Plastmit cĩ kh? nang nh�n dơi d?c l?p v?i h? gen c?a t? b�o.
Quan sát hình và cho biết: Trong kĩ thuật chuyển gen có mấy khâu chính?
b.Các bước tiến hành
Xem so dơ` chuy�?n gen ba`ng plasmit va` tra? lo`i ca?c c�u ho?i sau
Nêu các bước tiến hành của kĩ thuật chuyển gen.
Ta?o ADN ta?i tơ? ho?p ba`ng ca?ch na`o ?
Muơ?n cho ADN ta?i tơ? ho?p x�m nh�?p duo?c va`o t�? ba`o nh�?n mơ?t ca?ch d�~ da`ng thi` ta c�`n pha?i la`m gi` ?
La`m th�? na`o d�? co? th�? nh�?n bi�?t duo?c t�? ba`o na`o co? chu?a ADN ta?i tơ? ho?p ?
b.Các bước tiến hành
K? THU?T C?Y GEN DU`NG PLASMIT LA`M TH�? TRUY�`N
ADN của tế
bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN tái tổ hợp
I. CÔNG NGHỆ GEN
2. Các bước cần tiến hành trong kĩ̃ thuật chuyển gen:
Tạo ADN tái tổ hợp.
Tách chiết được thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
Dùng enzim cắt Restrictaza để cắt ADN tạo ra một loại đầu đính.
Dùng enzim nối Ligaza để gắn chúng lại thành ADN tái tổ hợp.
Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
Dùng muối CaCl2 hoặc xung điện gi·n màng sinh chất của tế bào, làm cho phân tử ADN tái tổ hợp dẽ dàng đi qua màng.
Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
Chọn thể truyền có gen đánh dấu để phân biệt tế bào nào nhận được ADN tái tổ hợp.
II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN
Khái niệm sinh vật biến đổi gen
Sinh vật biến đổi gen là sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình
Người ta có thể làm biến đổi hệ gen của một sinh vật theo 3 cách sau:
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen
+ Làm biến đổi một gen có sẵn trong hệ gen
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen.
Ví dụ: ở cà chua gen làm chín quả bị bất hoạt nên có thể vận chuyển xa hoặc bảo quản lâu dài mà không bị hỏng.
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
a) Tạo động vật chuyển gen
Phương pháp tạo động vật biến đổi gen
Lấy trứng ra khỏi con vật nào đó.
Cho thụ tinh trong ống nghiệm.
Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử và hợp
tử phát triển thành phôi.
Cấy phôi đã được chuyển gen vào tử
cung con vật khác để mang thai và sinh
đẻ bình thường.
Sinh ra một con vật chuyển gen
Chuột mang gen phát sáng
Mèo biến đổi gen - có khả năng phát sáng
Rắn bạch tạng ( biến đổi gen)
Một chú hải cẩu bạch tạng trên bãi biển vịnh Stromness ở Nam Cực ngày 4 3-2007.
Muỗi biến đổi gen có khả năng giúp phòng chống sốt rét.
b) Tạo giống cây trồng biến đổi gen
Cây bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh ( bên phải ) và cây bông không
chuyển gen Bt mẫn cảm với sâu bệnh ( bên trái )
Chuyển gen trừ sâu từ vi khuẩn vào cây bông
Chuyển gen phát sáng vào thực vật làm cho thân cây phát sáng
Đu đủ đã được chuyển gen kháng virut(trái), đu đủ chưa được chuyển gen ( phải)
Một số thành tựu về tạo giống bằng công nghệ gen.
Cây cà chua chuyển gen
Gen kéo dài thời gian chín
Làm chậm quá trình chín nhũn quả
Tăng cường chất lượng quả và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch
Gen kháng bệnh virút
Kháng với virút CMV
Góp phần giảm lượng thuốc trừ sâu sử dụng trong quá trình trồng trọt
Loại cà chua biến đổi gien màu tím này sẽ được bán rộng rãi trên thị trường trong vòng 3 năm nữa.
Biến nạp gen và ứng dụng trong chọn giống ở thực vật
Thành tựu v? chuy?n gen ở lúa
Giống lúa được chuyển gen tổng hợp ?-carotene (giống lúa vàng). Sau quá trình tiêu hoá, ?-carotene được chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế giới bị các rối loạn do thiếu vitamin A. Giống lúa vàng mang lại niềm hy vọng trong việc bảo vệ khoảng 1 đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối loạn do thiếu vitamin A.
c) Tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen
Tạo ra dòng vi khuẩn mang gen của loài khác như gen insulin của người. Những dòng vi khuẩn này có khả năng sinh sản cao nên có thể nhanh chóng sản sinh ra một lượng insulin làm thuốc chữa bệnh tiểu đường…….
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 1.Người ta phải dùng thể truyền để chuyển một gen từ tế bào này sang tế bào khác là vì:
A. nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không chui vào được tế bào nhận.
B. nếu không có thể truyền thì gen có vào được tế bào nhận cũng không thể nhân lên và phân li đồng đều về các tế bào con khi tế bào phân chia.
C. nếu không có thể truyền thì khó có thể thu được nhiều sản phẩm của gen trong tế bào nhận.
D. nếu không có thể truyền thì gen sẽ không tạo ra sản phẩm trong tế bào nhận.
Câu 2: Công nghệ gen là:
A. quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi
B.quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới
C.kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền.
D.kĩ thuật đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Câu 4: vì sao cà chua biến đổi gen có thể được bảo quản lâu dài mà không bị hỏng?
A.Vì có 1 gen trong hệ gen của chúng bị biến đổi
B.Vì đưa 1 gen lạ vào hệ gen của chúng
C.Vì chúng có khả năng kháng virut
D.Vì gen làm chín quả bị bất hoạt
Câu 5:Ưu thế nổi bật của kĩ thuật chuyển gen so với các phương pháp lai truyền thống là gì?
A.Dễ thực hiện, thao tác nhaanh, ít tốn thời gian
B.Tổng hợp được các phân tử ADN lại giữa loài này và loài khác
C.Sản suất các sản phẩm sinh học trên qui mô công nghiệp
D.Lai giữa các loài xa nhau trong hệ thống phân loại không giao phối được
DẶN DÒ
Các em về nhà học bài và soạn các phần sau:
1.Tóm tắt bệnh phêninkêto niệu ở người bằng sơ đồ ( xem phần I bệnh di truyền phân tử bài 20)
2.Xem lại phần cơ chế phát sinh thể lệch bội ( Bài 6: Đột biến số lượng NST ) và trình bày cơ chế phát sinh hội chứng Đao
3. Kể tên các loại bệnh ung thư mà em biết, nguyên nhân gây ra bệnh ung thư?
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Lan Huong
Dung lượng: |
Lượt tài: 1
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)