Bài 20. Tạo giống nhờ công nghệ gen

Nếu lấy gen của loài này lắp vào hệ gen của loài khác có được không? Bằng cách nào?
?
Bài 20: TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
I. Công nghệ gen
1. Khái niệm công nghệ gen:
Là quy trình tạo ra tế bào sinh vật có gen biến đổi hoặc có thêm gen mới
Công nghệ gen là gì?
Đóng vai trò trung tâm trong công nghệ gen là kỹ thuật chuyển gen. Vậy thế nào là kỹ thuật chuyển gen?
Là kỹ thuật tạo ADN tái tổ hợp để
chuyển gen từ tế bào này sang tế
bào khác
Kỹ thuật chuyển gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen
Cho biết trong kỹ thuật chuyển gen có mấy khâu chính?
Có 3 khâu:
+ Tạo ADN tái tổ hợp
+ Đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
+ Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
a) Tạo ADN tái tổ hợp:
Thế nào là ADN tái tổ hợp?
ADN tái tổ hợp: Là một phân tử AND nhỏ
được lắp ráp từ các đoạn ADN lấy từ các
tế bào khác nhau (thể truyền và gen cần
chuyển)
Thể truyền là gì?
Thể truyền là một phân tử ADN nhỏ có
khả năng nhân đôi một cách độc lập đối
với hệ gen của tế bào cũng như có thể
gắn vào hệ gen của tế bào


Nếu ta tách chiết ADN rồi cắt lấy gen mong muốn hoặc tổng hợp gen trong ống nghiệm sau đó chuyển vào tế bào nhận mà không cần plasmit làm thể truyền có được không?


Làm cách nào có đúng đoạn ADN mang gen cần thiết của tế bào cho để thực hiện chuyển gen?
+Enzim cắt giới hạn(Restrictaza)
+Enzim nối (Ligaza)
Vật liệu làm thể truyền?
Plasmit, virut, NST nhân tạo
a) Tạo ADN tái tổ hợp:



Nguyên liệu:
+ Gen cần chuyển
+ Thể truyền
+ Enzim giới hạn và enzim nối
Cách tiến hành:
Tách chiết được thể truyền và gen cần
chuyển ra khỏi tế bào. Khi có được 2 loại
ADN thì cần phải sử dụng bằng 1 loại enzim
giới hạn để tạo ra cùng một loại đầu dính,
sau đó dùng một loại enzim nối để gắn
chúng lại  ADN tái tổ hợp
a) Tạo ADN tái tổ hợp:
b) Đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Muốn cho ADN xâm nhập được vào
trong tế bào nhận một cách dễ dàng thì
ta cần phải làm gì?
Muối CaCl2
Dãn màng sinh chất
Xung điện
c) Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
Khi thực hiện bước 2 của kỹ thuật chuyển gen trong ống nghiệm có vô số tế bào vi khuẩn, một số ADN tái tổ hợp xâm nhập vào, 1 số khác không có, làm cách nào để tách được các tế bào có ADN tái tổ hợp với tế bào không có ADN tái tổ hợp?
- Chọn thể truyền có gen đánh dấu
- Nhận biết được sản phẩm có gen đánh dấu
CHUỘT NHẮT CHỨA GEN HOOCMÔN SINH TRƯỞNG CỦA CHUỘT CỐNG
II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen
1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen.
Thế nào là sinh vật biến đổi gen?
- Là sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình
Có mấy cách để làm biến đổi hệ gen của một sinh vật?

- Có 3 cách để làm biến đổi hệ gen của một sinh vật
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen của sinh vật
+ Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong hệ gen
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen
1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen.
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
Thành
tựu
Chuột bạch chuyển gen có gen hoocmôn sinh trưởng của chuột cống nên có khối lượng gần gấp đôi so với chuột bình thường cùng lứa
Tạo giống
bông kháng
sâu hại
Tạo giống lúa
“gạo vàng” có
khả năng
tổng hợp
 - Carôtein
trong hạt
Tạo dòng vi khuẩn mang gen insulin của người  chửa bệnh tiểu đường
Thế nào là công nghệ gen?
Thế nào là sinh vật biến đổi gen?
Người ta phải dùng thể truyền để chuyển một gen từ tế bào này sang tế bào khác vì:
A. Nếu không có thể truyền thì gen cần chuyển sẽ không chui vào được tế bào nhận
B. Nếu không có thể truyền thì gen có vào được tế bào nhận cũng không thể nhân lên và phân li đồng đều vào các tế bào con khi tế bào phân chia
C. Nếu không có thể truyền thì khó có thể thu được nhiều sản phẩm của gen trong tế bào nhận
D. Nếu không có thể truyền thì gen sẽ không thể tạo ra sản phẩm trong tế bào nhận
Vai trò của plasmit trong kĩ thuật cấy gen là:
Tế bào cho
Tế bào nhận
Thể truyền
Enzim cắt nối
Trong kĩ thuật chuyển cấy gen, những
đối tượng nào sau đây được dùng làm
thể truyền:
Plasmit và vi khuẩn E. Coli
Plasmit và thể trực khuẩn
Vi khuẩn E. Coli và thể trực khuẩn
Plasmit, thể trực khuẩn và vi khuẩn E. Coli
Cảm ơn các bạn đã giúp tôi hoàn thành bài giảng này!