Bài 20. Tạo giống nhờ công nghệ gen

CÔNG NGHỆ GEN
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN
Bài 20.
TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
NỘI DUNG CHÍNH
I. CÔNG NGHỆ GEN:
1. Khái niệm công nghệ gen
- Là một quy trình công nghệ tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới, từ đó tạo ra cơ thể với những đặc điểm mới.
-Kĩ thuật chuyển gen: là kỹ thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác.
I. CÔNG NGHỆ GEN
Khái niệm công nghệ gen
Các bước cần tiến hành trong kĩ thuật chuyển gen
Tạo ADN tái tổ hợp
Đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
TẠO ADN TÁI TỔ HỢP
1. Thể truyền là gì?
2. ADN tái tổ hợp là gì?
3. Tạo ADN tái tổ hợp bằng cách nào?
Thể truyền là phân tử ADN nhỏ có khả năng nhân đôi một cách độc lập với hệ gen của tế bào hoặc có thể gắn vào hệ gen của tế bào.
Thể truyền là các plasmit, virut, NST nhân tạo.
ADN tái tổ hợp là phân tử ADN nhỏ được lắp ráp từ các đoạn ADN lấy từ các tế bào khác nhau.
Tế bào cho
Vi khuẩn Ecoli
ADN
Plasmit
ADN Tái tổ hợp
TẠO ADN TÁI TỔ HỢP
Tạo ADN tái tổ hợp:
+ Tách chiết thể truyền và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
+ Dùng restrictaza để cắt ADN và plasmid tại những điểm xác định, tạo đầu dính..
+ Dùng enzim ligaza để gắn ADN và plasmid lại thành ADN tái tổ hợp.
ĐƯA ADN TÁI TỔ HỢP VÀO TẾ BÀO NHẬN
Làm thế nào để đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận một cách hiệu quả nhất?
Dùng dung dịch CaCl2 hoặc xung điện làm giãn màng sinh chất của tế bào nhận.
ADN của
tế bào nhận
AND tái tổ hợp
CaCl2, xung điện
Tế bào nhận E.coli
ĐƯA AND TÁI TỔ HỢP VÀO TẾ BÀO NHẬN
ADN tái tổ hợp
PHÂN LẬP DÒNG TẾ BÀO CHỨA AND TÁI TỔ HỢP
Sau khi đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận, làm thế nào để biết tế bào nào đã nhận ADN tái tổ hợp?
Nhận biết tế bào có chứa ADN tái tổ hợp bằng cách chọn thể truyền có gen đánh dấu.
CÔNG NGHỆ GEN
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN
1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen
Sinh vật biến đổi gen là sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình.
Làm biến đổi hệ gen của sinh vật bằng cách nào?
Cách làm biến đổi hệ gen:
CÔNG NGHỆ GEN
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN TRONG TẠO GIỐNG BIẾN ĐỔI GEN
Khái niệm sinh vật biến đổi gen
Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
Thành tựu về tạo động vật chuyển gen
- Quy trình tạo động vật chuyển gen
- Một số thành tựu
2. Thành tựu về tạo giống cây trồng biến đổi gen
3. Thành tựu về tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen
a. Tạo động vật chuyển gen
Lấy trứng ra khỏi con cái cho thụ tinh trong ống nghiệm.
Tiêm gen cần chuyển vào hợp tử  phát triển thành phôi
Cấy phôi đã chuyển gen vào tử cung con cái khác để mang thai và sinh đẻ bình thường.
Cừu chuyển gen tạo sữa chứa Protein người
MỘT SỐ THÀNH TỰU
Chuột được chuyển gen GFP phát huỳnh quang
Cá hồi (salmon) chuyển gen hormone tăng trưởng
b. Tạo giống cây trồng biến đổi gen
Tạọ giống bông có gen kháng sâu hại
Tạo ra dòng vi khuẩn mang gen của loài khác như gen insulin của người.
Vi khuẩn nhanh chóng sản sinh ra một lượng insulin làm thuốc chữa bệnh tiểu đường...
c. Tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen
Biến đổi gen của một loài vi sinh vật thuộc họ vi khuẩn tiêu thụ CO2 để sản xuất nhiên liệu (xăng sinh học)


Tạo ra dòng vi khuẩn có khả năng phân hủy rác thải, dầu loang.
Tạo ra dòng vi khuẩn E. Coli sản xuất hoóc môn
Củng cố
Chọn đáp án đúng nhất
Câu 1. Giống lúa “gạo Vàng” có khả năng tổng hợp β – carôten ( tiền chất tạo ra vitamin A) trong hạt được tạo ra nhờ ứng dụng:
A. Phương pháp cấy truyền phôi.
B. Công nghệ gen.
C. Phương pháp lai xa và đa bội hóa
D. Phương pháp nhân bản vô tính.
Câu 2. Plasmit có khả năng:
A. Nhân đôi nhanh.
B. Chứa ADN dạng xoắn.
C. Tiếp xúc và phá màng vi khuẩn E. Coli.
D. Nhân đôi độc lập với ADN nhiễm sắc thể.
Câu 3. Khâu đầu tiên trong quy trình chuyển gen là việc tạo ra:
A. Vecto chuyển gen.
B. Biến dị tổ hợp.
C. Gen đột biến.
D. ADN tái tổ hợp.
Câu 4. Thao tác cắt tách đoạn ADN được thực hiện nhờ:
A. Enzyme ADN polymeraza
B. Enzyme ligaza
C. Enzyme restrictaza
D. Enzyme amylaza
Câu 5: Công nghệ gen là:
A. Quy trình công nghệ dung để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi
B. Quy trình công nghệ dùng để tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới
C. Kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền.
D. Kĩ thuật đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
HƯỚNG DẪN về nhà
Học kỹ bài, trả lời các câu hỏi sau bài
Xem trước bài 21 : DI TRUYỀN Y HỌC
- Di truyền y học là gì?
- Đặc điểm của một số loại bệnh di truyền phân tử ?
- Cơ chế và đặc điểm của một số hội chứng bệnh liên quan đến đột biến NST?
- Ung thư là bệnh như thế nào? Nguyên nhân và cơ chế gây ung thư ?
Thank you
for your listening!!!