Bài 20. Tạo giống nhờ công nghệ gen

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ LỚP 12A6
GIÁO VIÊN: NGUYỄN MINH CẢNH
Phù Cát, ngày 17 tháng 11 năm 2018
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1 : Cây pomato- lai giữa
khoai tây và cà chua được
tạo ra từ phương pháp
A. Cấy truyền phôi
B. Nuôi cấy tế bào thực vật invitro tạo mô sẹo
C. Dung hợp tế bào trần:
D.Nuôi cấy hạt phấn
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2 : Quy trình kĩ thuật từ tế bào tạo ra giống vật nuôi, cây trồng mới trên qui mô công nghiệp gọi là
A. Công nghệ gen
B. Công nghệ tế bào
C. Công nghệ sinh học
D. Kĩ thuật di truyền
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 3 Để nhân nhanh các giống lan quý, các nhà nghiên cứu cây cảnh đã áp dụng phương pháp
A. Nhân bản vô tính
B. Nuôi cấy tế bào ,mô thực vật
C. Dung hợp tế bào trần:
D.:Nuôi cấy hạt phấn
Bằng khả năng thần kì của mình con người tạo ra sản phẩm càng ngày càng đa dạng độc đáo.
Một con bò sữa
( HonTen - Hà Lan) , mỗi ngày cho khoảng 30 lít sữa chất lượng như sữa người (Vì mang gen quy định sữa Người )
Dê chuyển gen (mang gen qui định sữa người)
BÀI 26. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN
Đó là bầy dê Nga đang được nuôi nấng và nhân giống ở một nông trường trong làng Golsovo thuộc vùng Sakhovsky. Bầy dê cho sữa người là thành quả của dự án BelRosTrans.
Tiết 23
TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GEN
TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN
I. Công nghệ gen
II. Ứng dụng CNG trong tạo giống biến đổi gen
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen

2.Các bước tiến hành trong kĩ thuật chuyển gen

1.Khái niệm công nghệ gen.

1.Khái niệm sinh vật biến đổi gen.

BÀI 20. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN
I. Khái niệm công nghệ gen
Công nghệ gen là gì?
Công nghệ gen là qui trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
Kĩ Thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác đóng vai trò trung tâm của công nghệ gen.
BÀI 20. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN
I. Công nghệ gen
1.Khái niệm.
2.Các bước tiến hành.
a. Tạo ADN tái tổ hợp
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận
c. Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp.
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen
a. Tạo ADN tái tổ hợp
I. Công nghệ gen
ADN tái tổ hợp
Gen cần chuyển
Thể truyền (plasmit)
ADN TÁI TỔ HỢP
LÀ GÌ?
* ADN tái tổ hợp là 1 đoạn ADN được lắp ráp từ các ADN của các tế bào khác nhau
ADN tái tổ hợp gồm gen cần chuyển và thể truyền (plasmit vi khuẩn, virut, NST nhân tạo)
*Thể truyển phải được đánh dấu
KỸ THUẬT TẠO ADN TÁI TỔ HỢP
ADN tái tổ hợp
Công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen:
a. Tạo ADN tái tổ hợp:
* Thao tác tạo ADN tái tổ hợp:
- Tách thể truyền (plasmit, ADN virut, NST nhân tạo,…) và gen cần chuyển ra khỏi tế bào.
- Xử lý bằng cùng 1 loại enzim cắt giới hạn (Restrictaza) để tạo thành cùng 1 loại đầu dính.
- Gắn gen cần chuyển vào thể truyền nhờ enzim nối (Ligaza) => ADN tái tổ hợp.
Lưu ý: Không thể chuyển gen trực tiếp từ tế bào này sang tế bào khác vì mỗi loài có hệ gen khác nhau. Do đó, khi chuyển gen cần sử dụng thể truyền
KỸ THUẬT CẤY GEN
ADN của tế
bào nhận E.coli
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng
ADN của tế
bào nhận
ADN tái tổ hợp dạng vòng
ADN tái tổ hợp
CaCl2 hoặc xung điện
Tế bào nhận E.coli
Thể truyền là virut (phagơ)
I. Công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen:
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận:
Sử dụng dung dịch CaCl2, xung điện cao áp… để đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận.
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen:
c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp:

- Sử dụng thể truyền có gen đánh dấu như gen phát sáng,…
- Dùng các biện pháp đặc biệt để nhận biết tế bào nhận ADN tái tổ hợp.
II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen
Chuột nhắt được chuyển hoocmôn sinh trưởng của chuột cống
Cây bông chuyển gen Bt kháng sâu bệnh ( bên phải ) và cây
bông không chuyển gen Bt mẫn cảm với sâu bệnh ( bên trái )
Quả cà chua của cây được chuyển gen kéo dài thời gian chín
Dê chuyển gen (mang gen sinh trưởng)
II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen
1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen
- Sinh vật biến đổi gen: sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình
3 phương pháp làm biến đổi hệ gen của sinh vật:
(Ví dụ hệ gen ban đầu của loài là ABCDEFGH)
Đưa thêm gen lạ vào hệ gen Tạo sinh vật chuyển gen (Khi đó hệ gen của loài sẽ là ABCDEFGHK)
Biến đổi một gen có sẵn trong hệ gen ( Khi đó hệ gen của loài sẽ là ABCMEFGH)
Loại bỏ hoặc làm bất hoạt 1 gen nào đó trong hệ gen ( Khi đó hệ gen của loài sẽ là ABCDE GH)
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen
a. Tạo động vật chuyển gen
*)Phương pháp tạo động vật chuyển gen

*. Những thành tựu đạt được trong công nghệ chuyển gen ở động vật
-Tạo ra động vật chuyên sản xuất prôtêin quý dùng trong y dược
Cá hồi chuyển gen hormone sinh trưởng (phải) và cá hồi đối chứng (trái)
-Tạo ra những động vật có tốc độ lớn nhanh, hiệu quả sử dụng thức ăn cao
Vd: tạo giống lợn nhiều nạc, ít mỡ.
*. Những thành tựu đạt được trong công nghệ chuyển gen ở động vật
-Tạo ra động vật chuyển gen cung cấp nội quan cấy ghép cho người
-Tạo ra động vật chuyển gen làm mô hình nghiên cứu bệnh của người
*. Những thành tựu đạt được trong công nghệ chuyển gen ở động vật
- Tạo động vật chống chịu môi trường tốt
Vd: chuyển gen chống lạnh AFP (antifreeze protein) vào cá  tạo giống cá có khả năng sống vào mùa đông
- Nâng cao năng suất, chất lượng của động vật
Vd: Thay thế các gen protêin sữa bò bằng các gen protêin sữa người  tạo ra sữa bò giống như sữa người
Một số loại cây trồng chuyển gen quan trọng hiện nay:
b. Tạo giống cây trồng biến đổi gen.
Chuyển gen Bt kháng sâu bệnh từ vi khuẩn vào cây bông
Ðu đủ chuyển gen kháng virus (trên) và đu đủ đối chứng (dưới)
“Gạo vàng” có khả năng tổng hợp -carotene (tiền chất tạo vitamin A) trong hạt
c. Tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen

Tạo ra dòng vi khuẩn mang gen của loài khác như gen insulin của người. Những dòng vi khuẩn này có khả năng sinh sản nhanh nên có thể nhanh chóng sản sinh ra một lượng lớn insulin làm thuốc chữa bệnh tiểu đường…..
c. Tạo dòng vi sinh vật biến đổi gen

Nếu ở trong TB người sau khoảng 24h TB phân chia 1 lần, 1TB 2TB( chứa 2 gen).
Nếu trong TB vi khuẩn E.coli thì cứ 20 phút TB phân chia 1 lần, vậy sau 24 h sẽ phân chia (?), đồng nghĩa với việc sẽ tạo thành (?) gen insulin.
Ecoli
Insulin
Diesel
….
Chuyển gen
Ngoài ra, ta còn có thể dùng E.coli để sản xuất vitamin, protein, kháng sinh, axit amin với chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả cao.
Câu 1: Trong kĩ thuật chuyển cấy gen, những đối tượng nào sau đây được dùng làm thể truyền:
A. Plasmit và vi khuẩn E. Coli

B. Plasmit và thể thực khuẩn

C. Vi khuẩn E. Coli và thể thực khuẩn

D. Plasmit, thể thực khuẩn và NST nhân tạo
CỦNG CỐ
Câu 2: Vai trò của plasmit trong kĩ thuật chuyển gen là:
A. Tế bào cho

B. Tế bào nhận

C. Thể truyền

D. Enzim cắt nối
CỦNG CỐ
Câu 3: Vai trò của enzim Retrictaza gì?
A. Tách gen cần chuyển ra khổi tế bào cho.

B. Tách gen cần chuyển ra khổi tế bào cho.

C. Cắt thể truyền và gen cần chuyển để tạo ra cùng một loại “đầu dính”.

D. Nối thể truyền với gen cần chuyển để tạo ra AND tái tổ hợp.
CỦNG CỐ
Câu 4: Công nghệ gen là:
A. quy trình tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi.
B.quy trình tạo ra các sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
C.kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền.
D.kĩ thuật đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận


CỦNG CỐ
Cung cấp nguồn lương thực
Tăng cường chất lượng thực phẩm: Vd lúa giàu carotenoid (tiền vitamin A)
Loại trừ thực phẩm có mang các chất độc hoặc các chất gây dị ứng
Sản xuất nhiều loại hóa chất ( dầu chiết từ hạt đậu nành, cải dầu…), sợi sinh học tổng hợp (chủ yếu bắt nguồn từ sợi gai dầu và sợi lanh); dược phẩm (sản xuất insulin dành cho những bệnh nhân tiểu đường)…
Cải thiện môi trường
Thông tin bổ sung: Lợi ích của thực phẩm biến đổi gen:
Tăng sản lượng
Giảm chi phí sản xuất
Thông tin bổ sung: Nguy cơ tiềm ẩn của cây chuyển gen:
Vô tình đưa những chất gây dị ứng hoặc làm giảm dinh dưỡng vào thực phẩm
Phát tán những gen biến nạp trong cây trồng sang họ hàng hoang dại
Sâu bệnh có nguy cơ tăng cường tính kháng với các chất độc tiết ra từ cây chuyển gen
Nguy cơ những chất độc này tác động tới sinh vật không phải sinh vật cần diệt.
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ
ĐẾN DỰ GIỜ