Bài 20. Nước Đại Việt thời Lê sơ (1428 - 1527)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ VỚI LỚP 7C
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc :
1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 )
2) Lê Thánh Tông ( 1442 – 1497 )
3) Ngô Sĩ Liên ( thế kỉ XV )
4) Lương Thế Vinh ( 1442 - ? )
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc :
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI ViỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) :
- Nguyễn Trãi (1380- 1442) hiệu là ?c Trai, quê làng Nhị Khê - Thường Tín - Hà N?i.
- Dỗ Tiến sĩ năm 1400.
- Ông là m?t quân sư đắc lực cho Lê Lợi trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
Năm 1442, gia đình ông bị vu oan tội giết vua và bị "Tru di tam tộc" trong "vụ án Lệ Chi Viên" .
1464, vua Lê Thánh Tông mới minh oan cho Ông.
- Năm 1980, Ông được UNESCO công nhận là danh nhân văn hoá thế giới .
THẢO LUẬN NHÓM

“Qua nhận xét của Vua Lê Thánh Tông, em hãy nêu những đóng góp của Nguyễn Trãi ?
“ Ức Trai đương lúc Thái Tổ mới sáng nghiệp theo về Lỗi Giang. Trong thì bàn kế hoạch nơi màn trướng, ngoài thì thảo văn thư dụ hàng các thành.
Văn chương tiên sinh làm vẻ vang cho nước, lại được vua tin, quý trọng”.
Gợi ý:
- Đóng góp trong lĩnh vực quân sự ?
- Đóng góp trong lĩnh vực văn hóa ?
Quân sự:
Nguyễn Trãi vạch ra ba kế sách đánh quân Minh trong “ Bình Ngô sách” rất được Lê Lợi coi trọng. Chủ yếu dùng “ Tâm Công ”.
VD: + /Nhằm tuyên truyền thanh thế cho nghĩa quân Lam Sơn ông đã có diệu kế (...).
+ / Trong giai đoạn nghĩa quân Lam Sơn rất cần hòa hoãn để khôi phục lực lượng, Lê Lợi đã sai mang lễ vật là năm đôi ngà voi cùng thư do Nguyễn Trãi viết đi cầu hoà (...).
+ / Viết hàng chục bức thư gửi vào các thành để chiêu dụ các tướng lĩnh nhà Minh. Kết quả đạt được rất khả quan (...).
+ / Năm 1427, Vương Thông cố thủ trong thành Đông Quan. Vua Minh sai Liễu Thăng và Mộc Thạnh đem quân cứu viện. Các tướng lĩnh chủ trương hạ thành Đông Quan để hết lực lượng làm nội ứng cho Liễu Thăng và Mộc Thạnh.Riêng Nguyễn Trãi không đồng tình, và kiến nghị Lê Lợi cho đánh viện binh trước, vì nếu đánh Vương Thông trước thì mất đến vài tháng sau đó lại tốn quân đánh viện binh, chi bằng tiêu diệt viện binh thì Vương Thông sẽ tự đầu hàng => “một mũi tên trúng hai đích”.
Văn hóa:

Thay mặt Vua Lê Thái Tổ , viết Bình Ngô đại cáo – được coi là Bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của DT sau Nam quốc sơn hà của Lí Thường Kiệt.

- Viết các bản Chiếu chấn chỉnh tình hình đất nước, giúp Vua Lê Thái Tông ổn định đất nước, giữ vững nền độc lập.

=> Là bậc khai quốc công thần .

- Có nhiều tác phẩm giá trị : Bình Ngô sách, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập, Dư địa chí …









IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) :
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
Danh nhân văn hóa thế giới.
Có nhiều tác phẩm giá trị : Bình Ngô sách, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập, Dư địa chí.…







IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) :
- Danh nhân văn hóa thế giới.
- Có nhiều tác phẩm giá trị : Bình Ngô sách, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập, Dư địa chí.…
Tư tưởng: nhân nghĩa, yêu nước, thương dân.

Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI ViỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )

Trong quân sự, trong văn thơ, trong cuộc sống, tư tưởng xuyên suốt của ông là gì?
Tư tưởng : nêu cao lòng nhân nghĩa, yêu nước thương dân, lấy dân làm gốc .
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
…Đem đại nghĩa để thắng hung tàn
Lấy chí nhân để thay cường bạo”
( Bình Ngô đại cáo )

- Ông kiến nghị cùng Lê Lợi thi hành một đường lối kết thúc chiến tranh rất sáng tạo, rất nhân nghĩa:
“Nghĩ kế nước nhà trường cửu,
Tha cho mười vạn hùng binh.
Gây lại hoà hảo cho hai nước,
Dập tắt chiến tranh cho muôn đời”
( Bình Ngô đại cáo )


IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) :
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
2) Lê Thánh Tông (1442 – 1497):
- Lê Thánh Tông huý là Tư Thành (1442 - 1497), con thứ tư của Lê Thái Tông .

- Vị vua thứ 5 của triều Lê. người có công đưa nước ta phát triển nhất trong tất cả các triều đại phong kiến trước và sau đó .


Dựa vào SGK, trình bày đôi nét tiểu sử của Vua Lê Thánh Tông?
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) : 2) Lê Thánh Tông (1442 – 1497)
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
Nêu những đóng góp của vua Lê Thánh Tông trong thời gian trị vì đất nước về :
chính trị ?
kinh tế ?
pháp luật ?
giáo dục, văn hóa ?
Về chính trị :
- Tổ chức bộ máy hành chính gồm 6 bộ .
- Chia cả nước thành 13 đạo thừa tuyên .
- Mở rộng bờ cõi : đến bắc Phú Yên ngày nay vào lãnh thổ Đại Việt .
- Cho vẽ Hồng Đức bản đồ .
- Ông từng nói: “Ta phải giữ gìn cho cẩn thận, đừng để ai lấy mất 1
phân núi, 1 tấc sông do vua Thái Tổ để lại ”.
=> Thanh thế Đại Việt vang lừng khắp nơi, khiến nhà Minh phải
kiêng nể không dám tấn công .

Về kinh tế :
- Ban hành nhiều chính sách nhằm phát triển kinh tế : nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp…

- Xây dựng kinh đô Thăng Long với 36 phố phường phát triển thịnh vượng .
Về quân đội :
Đích thân đi tuần các vùng biên ải xa xôi .
Ban hành 43 điều quân chính .
Về pháp luật :
Bộ luật Hồng Đức ( 1483 ) được lưu lại đến ngày nay bao gồm 13 chương với 700 điều với truyền thống nhân nghĩa, lấy dân làm gốc.
Về giáo dục – thi cử :

- Lần đầu tiên khởi xướng lập Bia tiến sĩ ở Văn miếu Quốc tử giám vào năm 1484 .

- Tổ chức 12 khoa thi .

=> đất nước có nhiều người tài, hùng mạnh .
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) : 2) Lê Thánh Tông :( 1442–1497 )






Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
- Cai trị đất nước thái bình thịnh trị nhất thời phong kiến.
- Sáng lập hội Tao đàn.
- Tác phẩm tiêu biểu: Quỳnh uyển cửu ca, Châu cơ thắng thưởng, Hồng Đức quốc âm thi tập…


1495, sáng lập Hội Tao Đàn .
-> Lê Thánh Tông là một nhà thơ với hơn 300 tác phẩm viết bằng chữ Hán và chữ Nôm
Vừa là một nhà chính trị, song ông cũng là một nhà thơ. Những đóng góp của ông trong lĩnh vực văn học là gì?
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) : 2) Lê Thánh Tông :( 1442–1497 )

Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
- Cai trị đất nước thái bình thịnh trị nhất thời phong kiến.
- Sáng lập hội Tao đàn.
- Tác phẩm tiêu biểu: Quỳnh uyển cửu ca, Châu cơ thắng thưởng, Hồng Đức quốc âm thi tập…
? Nội dung các tác phẩm thơ văn của ông chứa đựng điều gì?
- Ông từng viết :
“Lòng vì thiên hạ Thay việc trời dám trễ đâu Trống dời canh còn đọc sách Chiêng bóng xế chửa thôi chầu”
- Hay như 1 nhà thơ đã viết :
“Lê Thánh Tông vị vua nhân đức Lòng yêu dân thương nước sử xanh Một hôm vua dạo quanh thành Thấy người nằm rét xám xanh mặt mày Áo quần rách che thây không đủ Dãi gió sương nằm ngủ bên đường Nhìn người vua động lòng thương Cởi ngay áo ngự đắp choàng lên cho”
- Tư tưởng: yêu nước thương dân hết mực.
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) : 2) Lê Thánh Tông :( 1442–1497 )
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI ViỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
3) Ngô Sĩ Liên ( thế kỉ XV )
- Ngô Sĩ Liên người làng Chúc Lý, huyện Chương Đức (nay thuộc huyện Chương Mỹ, Hà Nội).
Là sử thần .
Tác phẩm : Đại Việt sử ký toàn thư - bộ quốc sử đầu tiên của Việt Nam được khắc in vào cuối thế kỷ 17 và còn lại nguyên vẹn cho tới ngày nay.

Ngô Sĩ Liên nghiên cứu lĩnh vực gì? Thành quả của ông ?
Tượng Ngô Sĩ Liên đặt tại
Trường THPT Ngô Sĩ Liên ( Hà Nội )
- Bộ Đại Việt sử ký toàn thư mà Ngô Sĩ Liên đã biên soạn theo lệnh nhà vua và đã hoàn thành vào năm Kỷ Hợi, niên hiệu Hồng Đức thứ 10 đời Lê Thánh Tông, gồm 15 quyển, chép từ thời Hồng Bàng đến khi vua Lê Thái Tổ lên ngôi.

=> Đây là bộ quốc sử chính thống cũ nhất của Việt Nam được khắc in vào cuối thế kỷ 17 mà còn lại nguyên vẹn cho tới ngày nay.
Đại Việt sử kí toàn thư có nội dung gì?
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) :
2) Lê Thánh Tông :( 1442–1497 )
3) Ngô Sĩ Liên : ( thế kỉ XV )
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
- Là nhà sử học nổi tiếng với bộ “Đại Việt Sử ký toàn thư” .
4) Lương Thế Vinh ( 1442 - ? )
- Lương Thế Vinh sinh ra tại thôn Cao Phương, xã Liên Bảo, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định).
- Năm 1463, Lương Thế Vinh đỗ trạng nguyên .
- Nhà toán học với tác phẩm
- Được người đời ngợi ca “Tài hoa, danh vọng bậc nhất”(Trạng Lường )
Lương Thế Vinh (1442 - ?)
IV/ Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc : 1) Nguyễn Trãi ( 1380 – 1442 ) :
2) Lê Thánh Tông :( 1442–1497 )
3) Ngô Sĩ Liên : ( thế kỉ XV )
4) Lương Thế Vinh ( 1442 - ? )
Tiết 45 : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428 – 1527 ) ( Tiết 4 )
+ Là nhà toán học nổi tiếng.

+ Tác phẩm:

- Về toán học: Đại thành toán pháp, Khải minh toán học.

- Về lịch sử hát chèo: Hý phường phả lục.

- Về Phật học: Thiền môn giáo khoa.
- Là nhà toán học nổi tiếng.
- Các công trình : “Đại thành toán pháp”, “Thiền môn giáo khoa”…
Lương Thế Vinh là người như thế nào? Ông có tác phẩm nổi tiếng về lĩnh vực gì?
Bài tập 1 : Hãy cho biết tên danh nhân văn hoá dân tộc có liên quan đến dữ kiện lịch sử sau đây ?
1. Đây là vị quân sư số 1 của Lê Lợi.
2. Người đã khai lệ ghi danh bia tiến sĩ ở văn miếu
Quốc Tử Giám ở kinh đô Thăng Long.
3. Người đã ghi lại một cách có hệ thống lịch sử nước ta từ thời Hồng Bàng đến năm 1427
4. Đây là người đã minh oan cho đại công thần Nguyễn Trãi vào năm 1464, trong vụ án Lệ Chi Viên.
5. Đây là một thiên tài toán học của nước ta ở thế kỉ XV.
6. Đây là danh nhân văn hoá thế giới của nước ta ở thế kỉ XV
7. Người đích thân mang quân đi ổn định bờ cõi và trừng phạt những kẻ đã quấy nhiễu vào lãnh thổ Đại Việt.
8.Vị vua làm cho nước Đại Việt mạnh nhất ở Đông Nam á
Ngô Sĩ Liên
Vua Lê Thánh Tông
Ng Trãi
Lương Thế Vinh
Vua Lê Thánh Tông
Vua Lê Thánh Tông
Nguyễn Trãi
Lê T. Tông
*Dặn dò:
Học bài cũ :
+ Sơ lược vài nét về các danh nhân .
+ Những đóng góp của các danh nhân .
- Xem lại chương IV, trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa để chuẩn bị cho tiết ôn tập.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ VỀ DỰ GiỜ VỚI LỚP 7C