Bài 20. Mở đầu về hoá học hữu cơ

CHƯƠNG IV: ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA HỮU CƠ.


Bài 20: MỞ ĐẦU VỀ HÓA HỮU CƠ.
(Tiết 28)
Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ:
Có một vài ví dụ về hợp chất vô cơ và hữu cơ có công thức phân tử: CH4, C2H5OH, C6H12O6, CH3COOH, HCOOH, CO, CO2, Na2CO3, HCN, CaC2.
Hãy chỉ ra đâu là HCVC
và đâu là HCHC.


HC hữu cơ: CH4, C2H5OH, C6H12O6, CH3COOH, HCOOH.


HC vô cơ: CO, CO2, Na2CO3, HCN, CaC2.
Thành phần chính của HCHC gồm những nguyên tố nào, hay gặp nguyên tố nào?
HCHC nhất thiết phải có C, thường gặp H, N và O, sau đó là Halogen, S…
Từ các ví dụ trên hãy
định nghĩa
HCHC là gì?
Đối tượng nghiên cứu
của Hóa học hữu cơ là gì?


* Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, muối cacbonat, xianua, cacbua...).


* Hóa học hữu cơ là ngành hóa học nghiên cứu các hợp chất hữu cơ.
II. Phân loại:
Hãy phân loại các HCHC sau:
CH4, C2H4, C2H2, CH3Cl, C6H6, C2H5OH, C6H5OH, CH3OCH3, HCHO, CH3COCH3, CH3CH2NH2, CH3COOH, H2NCH2COOH.
HỢP CHẤT HỮU CƠ
HIĐROCACBON
Phân tử chỉ chứa các nguyên tử C và H
DẪN XUẤT CỦA HIĐROCACBON
Phân tử có nguyên tử nguyên tố khác thay thế nguyên tử H của hiđrocacbon

Hiđrocacbon
no

Hiđrocacbon
Không no

Hiđrocacbon
thơm

Dẫn xuất halogen

Ancol,
Phenol,ete

Anđehit, xe ton

Amin, nitro

Axit, este
Hợp chất tạp chức, polime
HIĐROCACBON
Phân tử chỉ chứa các nguyên tử C và H
DẪN XUẤT CỦA HIĐROCACBON
Phân tử có nguyên tử nguyên tố khác thay thế nguyên tử H của hiđrocacbon
Hiđrocacbon
no
Hiđrocacbon
Không no
Hiđrocacbon
thơm
Dẫn xuất halogen
Ancol, Phenol,ete
Anđehit, xe ton
Amin, nitro
Axit, este
Hợp chất tạp chức, polime
H2NCH2COOH
C2H5OH, C6H5OH, CH3OCH3
CH3Cl
CH3CH2NH2
CH4
C2H4, C2H2
C6H6
HCHO, CH3COCH3
CH3COOH
Ngoài ra còn có thể phân loại theo mạch cacbon : Vòng hay không vòng. Trong mỗi loại lại được chia chi tiết hơn.
III. Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ:
1. Đặc điểm cấu tạo:
Liên kết được tạo thành trong HC của C là LK gì? Từ đó cho biết TC chủ yếu của HC đó là gì?
Vậy liên kết chủ yếu trong HCHC là LK gì?
- Liên kết trong phân tử là CHT.
- Do các phi kim tạo thành.
III. Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ:
1. Đặc điểm cấu tạo:
2. Tính chất vật lí:
Hãy nhận xét về mùi,
sự tan trong nước của xăng
- tnc, tsôi thấp nên dễ bay hơi.
- Phần lớn không tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ.
3. Tính chất hóa học:
Ví dụ: Đốt giấy, vải, xăng, khí gas, phản ứng làm giấm….
Hãy nhận xét về tính bền nhiệt, tính cháy, tốc độ PƯ.
- Kém bền nhiệt và dễ cháy.
- Phản ứng hóa học xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau trong cùng điều kiện nên tạo hỗn hợp sản phẩm.
IV.Sơ lược về phân tích nguyên tố:
1. Phân tích định tính:
- Mục đích của phân tích định tính ?
- Phương pháp phân tích được thực hiện như thế nào?
a. Mục đích: Xác định loại nguyên tố có trong phân tử hợp chất hữu cơ.
b. Nguyên tắc: Chuyển các nguyên tố thành phần của hợp chất hữu cơ thành các hợp chất vô cơ đơn giản rồi nhận biết chúng.
c. Phương pháp:
H/c hữu cơ -CuO, t0-> CO2 (đục nước vôi trong), H2O (xanh CuSO4 khan), NH3 (xanh giấy quỳ ẩm)...
Thí nghiệm:
+ Chuyển nguyên tố C thành CO2 làm vẩn đục nước vôi trong.
+ Chuyển nguyên tố H thành H2O  làm CuSO4 khan từ màu trắng chuyển thành màu xanh.
+ Chuyển nguyên tố N thành NH3  làm xanh giấy quỳ tẩm ướt.
2. Phân tích định lượng:
- Mục đích của phân tích định lượng?
- Phương pháp tiến hành như thế nào ?
a. Mục đích: Tính %(m) các nguyên tố có trong hợp chất hữu cơ.
b. Nguyên tắc: Chuyển a(gam) một chất hữu cơ chứa C, H, O, N... thành CO2, H2O, N2,...với khối lượng hoặc thể tích đo được chính xác và tính %(m)C, H, N, O...
c. Phương pháp: Nung a gam chất hữu cơ A với CuO, thu sản phẩm và lần lượt cho qua H2SO4 đặc, KOH. Độ tăng khối lượng của các dd trên là mH2O và mCO2 , N2 sinh ra với thể tích đo được chính xác. Sau đó ta tính được %(m) của C, H, N, O...
d. Biểu thức tính:
%(m)C = 12,0.mCO2.100%/44,0.a.
%(m)H = 2,0.mH2O.100%/18,0.a.
%(m)N = 28,0VN2.100%/22,4.a.
%(m)O = 100% - (%(m)C +%(m)H +%(m)N )