Bài 20. Hoạt động kinh tế của con người ở hoang mạc

Chào mừng các thầy cô giáo về dự tiết học Địa lí
KIỂM TRA BÀI CŨ

Em hãy cho biết đặc điểm nổi bật của môi trường hoang mạc ?
* Đặc điểm môi trường hoang mạc:
- Khí hậu hết sức khô hạn, khắc nghiệt (Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn…)
- Thiếu nước  động, thực vật nghèo nàn
- Để thích nghi với môi trường khô hạn, khắc nghiệt động thực vật ở hoang mạc bằng cách tự hạn chế sự mất nước trong cơ thể. Tăng cường dự trữ nước và chất dinh dưỡng cho cơ thể.
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Ho¹t ®éng kinh tÕ cæ truyÒn cña con ng­êi sèng trong hoang m¹c lµ g× ?
Chăn nuôi du mục
Trồng trọt
QUAN SÁT CÁC ẢNH DƯỚI ĐÂY:
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
1. Hoạt động kinh tế :
HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
Phần lớn các ốc đảo đều dựa vào núi, mặt nhìn ra sa mạc. Trên núi cao là băng tuyết che phủ, hàng năm vào mùa hè băng tuyết tan chảy thành những con sông. Do địa hình dốc, nước nhảy xiết mang theo bùn, đá nhưng khi đến cửa sông địa hình bằng phẳng bùn đất lắng đọng lại hai bên bờ, tích tụ lại thành những khu vực đất đai màu mỡ. Vì vậy ở những vùng giáp ranh với sa mạc lưng dựa vào núi thường là nơi có ốc đảo-đây là nơi thuận tiện sinh sống, trồng trọt nhất ở hoang mạc.
Tại sao con người lại sinh sống, trồng trọt được trong các ốc đảo?
Đây là quang cảnh gì ở hoang mạc?
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
Ôc đảo là nơi có nguồn nước ngọt và các điều kiện thích hợp với sự sinh sống của các sinh vật cũng như con người trong các hoang mạc.
Hoạt động trồng trọt trên hoang mạc ở Baranh.
Vườn ươm trên hoang mạc Cata
Trồng rau trên hoang mạc
Nguồn nước hiếm hoi trên các ốc đảo
Những cây trồng chủ yếu trong hoang m¹c là gì?
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
Hoạt động kinh tế cổ truyền của các dân tộc sống trong hoang mạc là chăn nuôi du mục, trồng trọt trong ốc đảo.


- Chăn nuôi du mục: vật nuôi chính là dê, cừu, lạc đà…
Vật nuôi chính ở hoang mạc là gì? Nó cung cấp gì cho con người ?
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Các vật nuôi phổ biến là :dê,cừu, lạc đà,lừa,ngựa.. Cung cấp thịt, sữa, da..rất cần cho cuộc sống người dân trong hoang mạc
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
QUAN SÁT CÁC ẢNH DƯỚI ĐÂY:
- Hoạt động kinh tế cổ truyền của các dân tộc sống trong hoang mạc là chăn nuôi du mục, trồng trọt trong ốc đảo.
Ngoµi trång trät vµ ch¨n nu«i du môc cßn cã ho¹t ®éng kinh tÕ nµo kh¸c ?
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
- Buôn bán: Dùng lạc đà chuyên chở hàng hóa xuyên sa mạc ( chỉ có ở vài dân tộc ).
- Hoạt động kinh tế cổ truyền của các dân tộc sống trong hoang mạc là chăn nuôi du mục, trồng trọt trong ốc đảo.
Chăn nuôi du mục có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế của MT hoang mạc.
Quan sát các hình bên

Phân tích vai trò của kỹ thuật khoan sâu trong việc làm biến đổi bộ mặt của hoang mạc?
Tiến bộ kĩ thuật khoan sâu
(Khoan sâu
vào lòng đất)
PHÁT HIỆN:
Mỏ dầu khí lớn
Mỏ khoáng sản
Các túi nước ngầm
Con người khai thác
làm biến đổi
bộ mặt hoang mạc
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
b. Hoạt động kinh tế hiện đại
- Khai thác nước ngầm, dầu mỏ, các khoáng sản khác.
Hệ thống tưới nước tự động cải tạo hoang mạc thành đồng ruộng (Li-bi)
Khai thác dầu ở Angiêri
Khai thác dầu ở Arập Xê-út
Khai thác dầu trên hoang mạc


Kim tự tháp (Ai cập)
Đoàn khách du lịch trên sa mạc
Khai thác điện từ năng lượng Mặt Trời
Sa mạc trắng Farafra (Ai Cập)
Quan sát những hình trên cho biết ở hoang mạc còn có thể phát triển những ngành kinh tế nào nữa?
1. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
b. Hoạt động kinh tế hiện đại
- Khai thác nước ngầm, dầu mỏ, các khoáng sản khác.
- Sự phát triển du lịch cũng đem lại nguồn lợi lớn cho người dân ở hoang mạc
Dựa vào cải tạo hoang mạc nhờ KHKT hiện đại (KT khoan sâu), hoặc khai thác đặc điểm môi trường hoang mạc để phát triển du lịch, khai thỏc khoỏng s?n...
Dựa vào sự thích nghi của con người với môi trường hoang mạc khắc nghiệt; sản xuất lạc hậu.
Hiệu quả sản xuất không cao, cuộc sống của người dân không ổn định.
Mang lại giá trị kinh tế cao, sản xuất phát triển, đời sống của người dân ổn định...
? Thảo luận: Điểm khác biệt cơ bản giữa hình thức sản xuất của hoạt động kinh tế cổ truyền và hiện đại là gì? Kết quả mỗi hoạt động kinh tế đem lại như thế nào?
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
1. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
b. Hoạt động kinh tế hiện đại
- Khai thác nước ngầm, dầu mỏ, các khoáng sản khác.
- Sự phát triển du lịch cũng đem lại nguồn lợi lớn cho người dân ở hoang mạc
- Hoạt động kinh tế cổ truyền của các dân tộc sống trong hoang mạc là chăn nuôi du mục, trồng trọt trong ốc đảo.
Chăn nuôi du mục có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế của MT hoang mạc.
- Buôn bán: Dùng lạc đà chuyên chở hàng hóa xuyên sa mạc ( chỉ có ở vài dân tộc ).
Hoạt động kinh tế cổ truyền
Hoạt động kinh tế hiện đại
1, HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20: HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
b. Hoạt động kinh tế hiện đại
Một khu rừng đang bị hoang mạc hóa ở Địa Trung Hải
Một vùng đất ở rìa hoang mạc Sha-ha-ra bị cát lấn
Quan sát những hình trên hãy:
1, Nhận xét về sự thay đổi diện tích hoang mạc trên thế giới.
2, Cho biết nguyên nhân của sự thay đổi đó?
Bão cát tấn công thành phố
Rừng Amazon bị tàn phá
1. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20: HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
b. Hoạt động kinh tế hiện đại
2. HOANG MẠC ĐANG
NGÀY CÀNG MỞ RỘNG
- Nguyên nhân: do cát lấn, do biến đổi khí hậu toàn cầu, do tác động của con người.
Đất ngày càng bị hoang mạc hoá
Nạn cát lấn ở các hoang mạc
Bài 20: HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
Việc suy thoái nghiêm trọng đất đai và có nhiều vùng khô hạn đang đe doạ hơn 900 triệu người dân ở khoảng 100 nước, chiếm 25 % diện tích đất đai của hành tinh chúng ta. 
Việt Nam hiện có khoảng 9,3 triệu ha đất liên quan tới sa mạc hóa. Trong đó, có hơn 5 triệu ha đất chưa sử dụng, 2 triệu ha đất đang sử dụng bị thoái hóa nặng và 2 triệu ha đất đang có nguy cơ thoái hóa cao. Diện tích trên đã và đang làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của 22 triệu người.
“Ninh Thuận có tốc độ gió thổi mạnh nhất Việt Nam,
hiện tượng cát bay, cát nhảy thường xảy ra ở các vùng đất ven biển”.
Ninh Thuận
Phần đất bị hoang mạc hóa
Hoang mạc
Quá trỡnh hoang mạc hóa do cát lấn
Gió
Bài 20: HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
Phần đất bị hoang mạc hóa
Môi trường đới nóng
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
5. Tạo điều kiện để giúp giảm nhu cầu củi đốt thông qua các chương trình sử dụng các loại năng lượng có hiệu quả và năng lượng thay thế. (năng lượng mặt trời)
1. Trồng cây gây rừng: trồng những loài cây phát triển nhanh, các cây bản địa có sức chịu hạn tốt và các loài thực vật khác.
2. Khoan giếng sâu lấy nước cải tạo hoang mạc.
3. Áp dụng biện pháp nông-lâm kết hợp với hệ thống tưới tiêu phù hợp.
4. Cải tạo các vùng đất đã bị suy thoái.
Quan sát những hình ảnh sau: nêu biện pháp cải tạo, hạn chế sự mở rộng của hoang mạc?
Việt Nam có Chương trình Hành động Quốc gia Chống Sa mạc Hóa định hướng tới 2020 , đó là Chương trình trồng mới 5 triệu ha rừng, hướng tới bốn vùng ưu tiên chống sa mạc hóa, đó là Duyên hải miền Trung, Tây Bắc, Tây Nguyên và Tứ giác Long Xuyên.
1. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
a. Hoạt động kinh tế cổ truyền
Bài 20. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
CỦA CON NGƯỜI Ở HOANG MẠC
b. Hoạt động kinh tế hiện đại
2. HOANG MẠC ĐANG NGÀY CÀNG MỞ RỘNG
- Nguyên nhân: do cát lấn, do biến đổi khí hậu toàn cầu, do tác động của con người.
- Bi?n phỏp kh?c ph?c:
+ Tr?ng cõy gõy r?ng ch?ng n?n cỏt bay.
+ Khai thỏc nu?c ng?m b?ng gi?ng khoan ho?c kờnh d�o.
+ �p d?ng bi?n phỏp nụng-lõm k?t h?p v?i h? th?ng tu?i tiờu phự h?p,..
Dù điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nhưng cư dân ở hoang mạc vẫn biết sống hoà hợp với thiên nhiên
Làng mạc tập trung khá đông ở hoang mạc
Nh?ng bông hoa trên hoang mạc ở úc
Hoang mạc Gôbi
1. Ho?t d?ng kinh t? c? truy?n quan tr?ng c?a c�c d�n t?c s?ng ? hoang m?c l�:
Đốt rừng làm rẫy

a
d

Sai roài!
?
Đúng rồi!
b

Sai roài!
c

Sai roài!
Trồng trọt trên núi

Săn bắn thú


Chăn nuôi du mục

Củng cố:

2. B? m?t hoang m?c ng�y nay dó khỏc xua nh? s? ti?n b? c?a:

Ki thu?t tr?ng r?ng tr�n c�t

a
d

Sai roài!

Ñuùng roài!
b

Sai roài!
c

Sai roài!
Ki thu?t khoan s�u

Hoạt động du lịch

Phuong ph�p l�m mua nh�n t?o


3. Nguyên nhân nào khiến quá trình hoang mạc hóa diễn ra nhanh nhất?

Tác động của con người
a
d

Sai roài!
?
Đúng rồi!
b

Sai roài!
c
?
Sai rồi!
Mùa khô kéo dài

Biến động khí hậu

Do cát lấn

Tổng kết bài:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ :
1) Học bài, trả lời câu hỏi SGK
2) Chuẩn bị bài mới :
- Soạn bài 21: Môi trường đới lạnh.
- Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về môi trường đới lạnh.