Bài 20. Chiến sự lan rộng ra cả nước. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884. Nhà Nguyễn đầu hàng

Bài 20 - Tiết 25:
chiến sự lan rộng ra cả nước. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ 1873 - 1884. nhà nguyễn đầu hàng.(t1)


I. Thực dân pháp đánh chiếm Bắc Kỳ lần thứ nhất năm 1873. Kháng chiến lan rộng ra Bắc kỳ
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh Bắc Kỳ lần thứ nhất:
- Sau khi Pháp chiếm 6 tỉnh Nam Kỳ (1867) tình hình nước ta càng khủng hoảng nghiêm trọng.

Những biểu hiện của khủng hoảng về kinh tế, chính trị, xã hội?

- Nhà Nguyễn cự tuyệt những chủ trương cải cách.
+. Về chính trị: nhà Nguyễn tiếp tục chính sách bảo thủ "bế quan tỏa cảng". Nội bộ quan lại bước đầu phân hóa thành hai bộ phận chủ chiến, chủ hòa.

+. Kinh tế: ngày càng kiệt quệ.

+. Xã hội: nhân dân bất bình đứng lên đấu tranh chống triều đình ngày càng nhiều.

Nguyễn Trường Tộ (1828 - 1871)
=> Như vậy nước ta sau 1867 không có gì đổi mới, sự khủng hoảng ngày càng trầm trọng về kinh tế, xã hội càng làm tăng nguy cơ mất nước tạo cơ hội cho Pháp mở rộng đánh chiếm cả nước.
Em có nhận xét gì về tình hình nước ta trong giai đoạn này?
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất (1873).
Đến năm 1867 Pháp đánh chiếm những vùng nào? Theo em Pháp có dừng lại không?
Vậy nơi tiếp theo chúng đánh chiếm là ở đâu?
Tại sao Pháp lại xâm lược Bắc Kì mà không phải là kinh đô Huế? Pháp đã làm gì để dọn đường cho quân đội xâm lược Bắc Kì?

Sau khi thiết lập bộ máy cai trị ở Nam Kì, Pháp âm mưu xâm lược Bắc Kì.

- Pháp cho gián điệp do thám tình hình Miền Bắc
- Tổ chức lôi kéo một số tín đồ Công giáo làm lạc làm nội ứng.
- Chớp cơ hội nhà Nguyễn nhờ giải Quyết " vụ Đuy-puy`` đang gây rắc rối ở Hà Nội, Pháp cử Đại uý Gác-ni-ê đưa quân ra Bắc.
- Không đợi trả lời 20/11/1873 Pháp tấn công thành Hà Nội và chiếm được thành, sau đó mở rộng đánh chiếm các tỉnh đồng bằng sông Hồng.
Hãy thuật lại vụ Đuy-puy ?
Em hãy tóm tắt quá trình Pháp xâm lược Bắc kì lần 1 (1873)?
- Ngày 5/11/1873 đội tàu chiến của Gác ni ê ra đến Hà Nội và giở trò khiêu khích.
- Ngày 19/11/1873 Pháp gửi tối hậu thư cho Nguyễn Tri Phương- Tổng đốc thành Hà Nội.

3. Phong trào kháng chiến ở Bắc Kì trong những năm 1873-1874.
Khi Pháp đánh Bắc Kì triều đình Nguyễn đã đối phó ra sao?
- Trong thành tổng đốc Nguyễn Tri Phương chỉ huy quân sĩ chiến đấu dũng cảm -> Nguyễn Tri Phương đã hi sinh, thành Hà Nội bị thất thủ, quân triều đình tan rã nhanh chóng.
*Triều đình:

Khi Pháp đánh thành Hà Nội, 100 binh sĩ dưới sự lãnh đạo của viên quan Chưởng Cơ đã chiến đấu và hi sinh đến người cuối cùng tại cửa Ô Thanh Hà (Ô Quan Chưởng)
- Khi thành Hà Nội bị thất thủ nhân dân Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì vẫn tiếp tục kháng chiến :
+ Các văn thân, sĩ phu thành lập Nghĩa hội chống Pháp.
+ Đặc biệt là chiến thắng Cầu Giấy (21/12/1873) của Hoàng Tá Viêm và Lưu Vĩnh Phúc-> Gácniê tử trận -> nhân dân phấn khởi, thực dân Pháp hoang mang, tìm cách thương lượng với triều đình.
* Phong trào kháng chiến của nhân dân:

- Khi Pháp đến Hà Nội, nhân dân ta chủ động kháng chiến không hợp tác với giặc.

Những cuộc kháng chiến của nhân dân ta diễn ra như thế nào?
=> Như vậy, cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta trong thời kì này diễn ra sôi nổi, rộng khắp gây cho địch nhiều thiệt hại. Tuy nhiên do chưa có đường lối lãnh đạo đúng đắn, lực lượng chênh lệch, vũ khí thô sơ nên cuối cùng đều bị thất bại.

-> Hiệp Ước1874 chứng tỏ sự bạc nhược của nhà Nguyễn và gây nên làn sóng bất bình trong nhân dân -> Phong trào kháng chiến kết hợp giữa chống thực dân với chống phong kiến đầu hàng nổ ra ở nhiều nơi.

Năm 1874 triều đình kí với Pháp Hiệp ước Giáp Tuất dâng toàn bộ sáu tỉnh Nam Kì cho Pháp và công nhận quyền đi lại, buôn bán, kiểm soát và điều tra tình hình ở Việt Nam của chúng.
Củng cố:
Hãy chọn phương án đúng cho những đáp án sau:

1.Từ sau năm 1867, nhà Nguyễn đã thi hành những chính sách đối nội và đối ngoại như thế nào?
Tiến hành cải cách về kinh tế, văn hoá, quốc phòng
B. đẩy mạnh việc duy tân đất nước.
C. Tiếp tục thi hành chính sách " bế quan toả cảng".
D. tích cực chẩn bị cuộc kháng chiến chống Pháp.
Đáp án: C
2. Thực dân Pháp nổ súng đánh thành Hà Nội (lần 1)vào ngày:
A. ngày 20/10/1973.
B. ngày 10/11/1873.
C. ngày 20/12/1873.
D. ngày 20/1/1874.

Đáp án: B
3. So sánh hệ quả của hai bản hiệp ước 1862 và 1874
Giống nhau: đều là hai bản hiệp ước bán nước kí kết giữa nhà Nguyễn và Pháp
Khác nhau:
- Hiệp ước 1862 nhừơng cho Pháp 3 tỉnh miền Đông...
- Hiệp ước 1874: thừa nhận Nam kì là đất thuộc Pháp.....
Lược đồ Pháp đánh Bắc kỳ 1873 G¸c ni ª
Hình 54: Cửa Ô Quan Chưởng (Ô Thanh Hà)
Gác-ni-ê bị giết Cầu Giấy