Bài 20. Bức tranh của em gái tôi

Kiểm tra bài cũ
Nêu cảm nhận của em về "Sông nước Cà Mau" ?

Em học tập được gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả
Đoàn Giỏi ?
I. TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
2. Van b?n:
- Rút trong tập "Con dế ma".
- Được giải nhì trong cuộc thi sáng tác "Tương lai vẫy gọi" của báo Thiếu niên tiền phong năm 1998.
Tiết 82; 83: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI
(Tạ Duy Anh)
1. Tác giả
- Tên thật : Tạ Việt Đãng
+ Các bút danh khác: Lão Tạ;
Chu Quí, Bình Tâm.
- Sinh ngày 9-9-1959
- Quê: Xã Hoàng Diệu, huyện Chương Mỹ-Hà Tây.
- Là cây bút trẻ xuất hiện trong VH thời kỳ đổi mới.
(SGK – Tr.33)
MỘT SỐ TÁC PHẨM CỦA TẠ DUY ANH
- Trò đùa của số phận (2008); Lão Khổ (tiểu thuyết, 1992); Hiệp sĩ áo cỏ (truyện vừa thiếu nhi, 1993), Con dế ma (1999),…
Ii - đọc và tìm hiểu VĂN bản
Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương ( còn gọi là mèo ) qua lời kể của người anh. Mèo là một cô bé hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt.
Sau một thời gian theo dõi, nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái, người anh rơi vào trạng thái mặc cảm. Trạng thái tâm lý này khiến người anh thường gắt gỏng với Mèo mặc dù cô bé chẳng có tội tình gì. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đoạt giải của Kiều Phương lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình. Trước bức tranh, người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của em gái và hối hận vì đã có lúc mình đã đối xử không đúng với em .
* Tóm tắt tác phẩm :
- Nhân vật chính : 2 anh em
Nhân vật trung tâm: người anh
Truyện được kể bằng lời của người anh, ngôi thứ nhất
Nhân vật chính của truyện?
Theo em, ai là nhân vật trung tâm của truyện?
Truyện được kể theo ngôi thứ mấy?
Em hãy nêu những sự việc chính của truyện?
- Giới thiệu về em gái Kiều Phương.
- Kiều Phương tự chế thuốc vẽ.
- Chú Tiến Lê phát hiện ra tài năng của Kiều Phương.
- Người anh buồn, cáu gắt, xem trộm tranh của em.
- Kiều Phương tham gia trại thi vẽ quốc tế, đoạt giải nhất và rủ anh cùng đi nhận giải.
- Người anh ngỡ ngàng, hãnh diện và xấu hổ khi đứng trước bức tranh của người em gái.
1. Bố cục:
- D1: Từ đầu ? phát huy tài năng: Cô bé Kiều Phương được phát hiện là có tài năng hội hoạ.
- D2: Tiếp ? muốn cả anh cùng đi nhận giải: Sự thay đổi trong tình cảm của ngươì anh đối với nhân vật Kiều Phương.
- D3: Còn lại: Người anh nhận ra những nhược điểm của mình và tình cảm trong trẻo, nhân hậu của em gái.
Em hãy nêu bố cục của truyện?
2. Phân tích:
a. Nhân vật người anh:
Tâm trạng của người anh thể hiện rõ nhất qua những thời điểm nào?
- Khi t�i nang c?a em gỏi chua du?c phỏt hi?n
- Khi tài năng hội hoạ của em gái được phát hiện v� d?t gi?i.
- Khi d?ng tru?c b?c tranh v? chớnh mỡnh c?a em gỏi
a1. Khi tài năng của em gái chưa được phát hiện
?- Lúc tài năng của Kiều Phương chưa được phát hiện, người anh đối xử với em mình như thế nào?
- Đặt biệt danh là Mèo ? vui vẻ thân thiết với em.
-"Trời ạ , thì ra nó chế thuốc vẽ ": vừa ngạc nhiên vừa xem thường, coi là trò trẻ con.
* Khi tài năng của em gái được phát hiện
a2. Khi tài năng của em gái được phát hiện và đoạt giải
+ Chú Tiến Lê: rạng rỡ hẳn lên nói với bố Kiều Phương "Anh có biết con gái anh là một thiên tài hội hoạ không ?"
+ Bố: Ôi, con đã cho bố một bất ngờ quá lớn
+ Mẹ: Không kìm được xúc động
? Mọi người đều ngạc nhiên, vui mừng, sung sướng.
?Thái độ cuả mọi người trong nhà ra sao khi tài năng hội hoạ của "Mèo" được phát hiện?
- Cảm thấy mình không có tài, bị cả nhà lãng quên
- Buồn bã, mặc cảm, khó chịu
... mọi chuyện trong nhà vẫn như cũ nhưng tôi luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài. Những lúc ngồi trên bàn học tôi chỉ muốn gục xuống khóc.
... không hiểu sao tôi không thể thân với Mèo như trước. Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên
Xem trộm những bức tranh của Mèo
Lén trút ra một tiếng thở dài
?Thái độ của người anh ra sao? Tìm chi tiết thể hiện?
Vì sao người anh lại có thái độ như vây?
* Khi em gái được giải:
- Không vui vì sự thành công của em
Tức tối, ghen tị với em
? Tính đố kị, ích kỉ
Kiều Phương được tham d? tr?i thi v? quốc t?.
Bức tranh của Kiều Phương được trao giải nhất.
- Nó lao vào ôm cổ tôi nhưng tôi viện cớ đang dở việc đẩy nhẹ nó ra.
? Thái độ của người anh khi em gái
đoạt giải và muốn chia vui?
a3. Khi đứng trước bức tranh vẽ chính mình của em gái
Thảo luân nhóm
Nhóm 1;2:
Bức chân dung của ngu?i anh
được miêu tả như thế nào?
Nhóm 3;4:
Tìm chi tiết miêu tả thái độ
và tâm trạng của người anh?
.một chú bé đang ngồi
nhìn ra cửa sổ, nơi bầu trời
trong xanh. Mặt chú bé
như toả ra một thứ ánh sáng
rất lạ. Toát lên từ cặp mắt,
tư thế ngồi của chú không
chỉ sự suy tư m� còn
rất mơ mộng nữa.
Tụi . Chẳng
hiểu sao tôi phải bám chặt
lấy tay mẹ. Thoạt tiên là
sự ngỡ ngàng, rồi đến
hãnh diện, sau đó là xấu hổ.
Dưới mắt em tôi, tôi
hoàn hảo đến thế kia ư ?
giật sững người
giật sững người
a3. Khi đứng trước bức tranh vẽ chính mình của em gái
+ Giật sững: Giật mình và sững sờ...
+ Ngỡ ngàng: ngạc nhiên cao độ vì không ngờ em gái lại vẽ mình trong bức tranh dự thi, coi mình là người thân nhất.
+ Hãnh diện: Thấy mình hiện ra trong tranh đẹp và hoàn hảo, bức tranh ấy được nhiều người xem trong triển lãm.
+ Xấu hổ: Tự nhận ra tớnh x?u của bản thân
(ích kỉ, đố kị, ghen tị, tầm thường).
a3. Khi đứng trước bức tranh vẽ chính mình của em gái
Người anh nhận ra thói xấu của mình: ghen tị, tầm thường.
Nhận ra tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của em gái

?Tại sao bức tranh lại làm cho người anh thay đổi như vậy?
- Bức tranh là nghệ thuật. Sức mạnh của nghệ thuật là tìm kiếm cái đẹp, làm đẹp con người, nâng con người lên bậc thang cao nhất của cái đẹp: Chân, Thiện, Mĩ.
- Bức tranh được người em gái vẽ bằng cả tài năng và tình cảm trong sáng.
? Theo em, nhân vật người anh
đáng yêu hay đáng ghét ?
Người anh đáng trách nhưng
cũng đáng cảm thông vì những
tính xấu chỉ là nhất thời.
- Người anh đã hối hận, day dứt,
nhận ra tâm hồn trong sáng của em
và hiểu đố kị, ghen ghét là tính xấu.
CùNG
SUY NGHĩ !!!

? Nhận xét về nghệ thuật xây dựng nhân vật người anh?

b. Nhân vật người em
? Là cô bé hồn nhiên, trong sáng, đáng yêu, có tài năng và lòng vị tha, nhân hậu
- Ngoại hình:
Mặt luôn bị bẩn, lọ lem
- Cử chỉ, hành động:
+ Lục lọi đồ vật
+ Tự chế màu vẽ,...
- Tài năng:
Vẽ rất đẹp
- Thái độ:
Hồn nhiên, gần gũi, yêu quý anh,...
Hình ảnh Kiều Phương hiện lên như thế nào qua lời kể của người anh?
Em nhận thấy Kiều Phương là cô bé như thế nào ?
* Ghi nhớ - SGK- T35


* Nội dung:
Sự chiến thắng của tình cảm trong sáng nhân hậu với thói ghen ghét, đố kị. Tình cảm trong sáng, lòng nhân hậu giúp con người hoàn thiện mình.
* Nghệ thuật:
- Kể chuyện theo ngôi thứ nhất.
- Miêu tả diễn biến tâm lí nhân
vật hợp lí.
C?NG C?
Người anh trai
Kiều Phương
A
Kiều Phương và người anh trai
C
B
D
Kiều Phương và chú Tiến Lê
?1- Nhân vật chính trong truyện “Bức tranh của em gái tôi” là ai?
Lời người em, ngôi thứ nhất
Lời tác giả, ngôi thứ ba
c
Lời người anh, ngôi thứ nhất
a
B
D
Lời người anh, ngôi thứ ba
?2- Truyện “Bức tranh của em gái tôi” được kể bằng lời của ai và theo ngôi thứ mấy ?
ô chữ bí mật
T
Â
M
L
Í
N
G
Ỡ
N
G
À
N
G
K
I
Ề
U
P
H
Ư
Ơ
N
G
T
Ạ
D
U
Y
A
N
H
B
Í
M
Ậ
T
N
H
Ấ
T
N
H
Ì
3
4
1
7
6
5
2
1 - Tên người em gái trong truyện ?
2 - Truyện Bức tranh của em gái tôi đạt giải gì trong cuộc thi viết " Tương lai vẫy gọi" ?
3 - Truyện Bức tranh của em gái tôi đã miêu tả tinh tế điều gì của nhân vật ?
4 - Cảm giác thoạt tiên của người anh khi đứng trước bức chân dung mình do em gái vẽ ?
5 - Bức cghân dung người anh của Mèo đạt giải này ?
6 - Mọi điều gì của Mèo cuối cùng cũng bị lộ ?
7 - Tác giả truyện ngắn "Bức tranh của em gái tôi` ?
L
Í
N
G
Ỡ
G
À
N
G
K
I
Ề
U
P
H
Ư
Ơ
G
T
Ạ
D
Y
A
N
H
B
Í
M
T
N
Ấ
T
N
Ì
3
4
1
7
6
5
2
T
M
1. Nắm chắc nội dung bài học:
Tóm tắt truyện
Giá tr? n?i dung v� ngh? thu?t c?a truy?n
2. Hoàn thành bài tập phần luyện tập
3. Chuẩn bị bài : Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong bài văn miêu tả.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ