Bài 2. Từ mượn

Chào mừng các thầy cô
Về dự tiết học hôm nay
Chúc các bạn học tốt !
Tiết : Từ mượn
Từ thuần Việt và từ mượn
Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái, bỗng biến thành một tráng sỹ mình cao muôn trượng`
+Trượng�: đơn vị đo độ dài bằng 10 thước TQ cổ (0,33m), ở đây hiểu là rất cao
->Tráng sỹ�: người có sức lực cường tráng, chí khí mạnh mẽ, hay làm việc lớn.
+Tráng�: khỏe mạnh, to lớn, cường tráng
Sỹ�: người trí thức thời xưa và những người được tôn trọng nói chung
- Hiệp sỹ, thi sỹ, dũng sỹ, chiến sỹ, bác sỹ, chí sỹ, nghệ sỹ...
Dựa vào chú thích bài `Thánh Gióng" , hãy giải thích nghĩa của từ "trượng`, "tráng"?




























-Ngoài từ thuần Việt do nhân dân ta tự sáng tạo ra còn vay mượn nhiều từ của tiếng nước ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc điểm, . mà Tiếng Việt chưa có từ thật thích hợp để biểu thị . Đó là các từ mượn
cho biết các từ : "trượng`, "tráng"? cho nguồn gốc từ đâu?
-Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong Tiếng Việt là từ mượn tiếng hán (gồm từ gốc Hán và từ Hán việt)
* ví dụ 1
Hãy tìm những từ ghép Hán Việt có yếu tố� sỹ đứng sau�:
Dùng từ mượn đúng lúc, đúng chỗ sẽ có tác dụng như thế nào?
Phân biệt sự khác nhau giữa từ thuần Việt và từ mượn?
Bộ phận quan trọng nhất trong vốn từ mượn Tiếng Việt có nguồn gốc từ tiếng của nước nào?
*. Ví dụ 2�:
Sứ giả, ti vi, xà phòng, buồm, mít tinh, ra-di-ô, giang sơn,in - tơ - nét
? Các từ mượn đã được Việt hóa cao thì viết giống như từ thuần Việt
? Các từ mượn chưa được Việt hóa cao khi viết phải có gạch nối giữa các tiếng
Những từ mượn có cách viết khác nhau ấy có nguồn gốc từ ngôn ngữ nào�?
-> Nguồn gốc từ ngôn ngữ ấn - Âu
Tiếng Anh, tiếng Pháp, Nga...
->Nguồn gốc từ tiếng Trung Quốc cổ
Trong số các từ trên từ nào được mượn từ tiếng Hán? những từ nào được mượn từ các ngôn ngữ khác
Em có nhận xét gì về cách viết của 2 loại từ mượn trên?
II. Nguyên tắc mượn từ
"Đời sống xã hội ngày phát triển và đổi mới . Có những chữ ta không có sẵn và khó dịch đúng, thì cần phải mượn chữ nưứoc ngaòi . Ví dụ: "độck lập", "tự do", "giai cấp", công sản",vv. Còn có những tiếng ta có, vì sao không dùng , mà pahỉ mượn chữ nươcư ngoài? Ví dụ:
Không gọi xe lửa mà gọi"hoả xa"; máy bay thì gọi là "phi cơ"(.)
Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó, làm cho nó phổ biến ngày càng rộng khắp. Của mình có mà không dùng, lại đi mượn của nước ngoài, đó chẳng phải là đầu óc quen ỷ lại hay sao?"
(Hồ Chí Minh "toàn tập, tập 10, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 2000,tr 615)
Qua đoạn trích trên em hiểu ý kiến của Bác như thế nào?
1. Mặt tích cực
- Mượn từ là một cách làm giàu Tiếng Việt
2. Mặt tiêu cực
- Lạm dụng việc mượn từ sẽ làm cho Tiếng Việt kém trong sáng
- Nhiều biểu hiện lạm dụng tiếng nước ngoài, có khi còn viết sai rất ngớ ngẩn
-> Khi cần thiết Tiếng Việt chưa có hoặc khó dịch thì phải mượn
- >Khi Tiếng Việt đã có từ thì không nên mượn tùy tiện
Em rút ra kinh nghiệm gì trong việc mượn từ?
III. Luyện tập
a) Mượn tiếng Hán�: vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, sính lễ
Bài tập 1 /26
b) Mượn tiếng Hán�: Gia nhân
c) Mượn tiếng Anh�: Pốp, Mai - cơn - Giắc - Xơn, in-tơ-nét
Bài tập2�:
a) Khán giả�: khán = xem, giả = người ? người xem
Thính giả�: thính = nghe, giả = người ? người nghe
Độc giả�: Độc = đọc, giả = người ? người đọc
b) Yếu điểm�: yếu = quan trọng, điểm = chỗ
Yếu lược�: yếu = quan trọng, lược = tóm tắt
Yếu nhân�: yếu = quan trọng, nhân = người
III. Luyện tập
a) Tên gọi các đơn vị đo lường�: Mét, lý, ki-lô-mét
bài tập 4
Bài tập 3�
b) Tên gọi các bộ phận xe đạp�:Ghi-đông, gác-đờ-bu, pê-đan
c) Tên gọi một số đồ vật�:Ra-đi-ô, u-ô-lông, sa-lông
a) Các từ mượn�: phôn, fan, nốc ao

b) Có thể dùng trong hoàn cảnh gián
tiếp với bạn bè, người thân, viết tin
đăng báo Không thể dùng trong nghi
thức giao tiếp trang trọng như hội nghị...
E.Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc lý thuyết, làm lại các bài tập vào vở
- Chuẩn bị bài: .Tìm hiểu chung về tự sự