Bài 2 tình hình văn hóa ở các thế kỉ XVI-XVIII

GIÁO ÁN GIẢNG DẠY LỊCH SỬ 10
Kiểm tra
Câu 1: Nêu nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Thanh (1789)?

Câu 2: Công lao to lớn của phong trào nông dân Tây Sơn là gì?
Nhật Bản
Việt Nam
Hà Lan
Campuchia


Bài 24
TÌNH HÌNH VĂN HÓA Ở CÁC THẾ KỈ XVI-XVIII

I.Tư tưởng - tôn giáo
II.Phát triển giáo dục và văn học
III.Nghệ thuật và khoa học - kĩ thuật

I ) TƯ TƯỞNG , TÔN GIÁO
Nho giáo từng bước suy thoái, trật tự phong kiến bị đảo lộn.
Phật giáo có điều kiện khôi phục lại nhưng không phát triển mạnh như thời Lý -Trần
Tình hình tôn giáo thế kỉ X – XV phát triển như thế nào?
Ở thế kỉ XVI- XVIII Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo phát triển như thế nào?
Tại sao ở những thế kỉ này Nho giáo suy thoái?
Chùa Tây Phương
Chùa Quỳnh Lâm
Chùa Keo (Thái Bình)
Chùa Thiên Mụ (Huế)
Chùa Thiên Mụ nằm trên đồi Hà Khê, tả ngạn sông Hương.
Xây dựng 1601, đời chúa Nguyễn Hoàng.
Chùa đựơc xây dựng theo ý nguyện của nhân dân
Chùa Thiên Mụ (Huế)
Nhân dân kể rằng, trên ngọn đồi Hà Khê có một bà lão mặc áo đỏ quần lục xuất hiện trên đồi, nói với mọi người: "Rồi đây sẽ có một vị chân chúa đến lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch, cho nước Nam hùng mạnh". Vì thế, nơi đây còn được gọi là Thiên Mụ Sơn
Thời kỳ này Thiên chúa giáo được du nhập vào nước ta.
Chúa Jesu
Thiên Chúa giáo xuất hiện ở đâu và được truyền vào nước ta theo con đường nào?
Hoạt Động Truyền Giáo
1
Chữ Quốc ngữ
Alexandre de Rhodes
Thế kỉ XVII, chữ Quốc ngữ theo mẫu La Tinh được sáng tạo nhưng chưa phổ biến.

Những tín ngưỡng cổ truyền được bảo tồn và phát huy
? D?i s?ng tín ngu?ng ng�y c�ng phong ph�
Lễ hội Hùng Vương
Kể tên những tín ngưỡng cổ truyền mà em biết?
Thờ cúng tổ tiên
Đền thờ Quang Trung
Trần Hưng Đạo
II.Phát triển giáo dục và văn học
Giáo dục :Nho h?c ti?p t?c ph�t tri?n
- D�ng Ngồi: nhu cu nhung sa s�t d?n v? s? lu?ng
- D�ng Trong: Nam 1646 ch�a Nguy?n t? ch?c khoa thi d?u ti�n theo c�ch ri�ng.
? Giáo dục Đàng Ngoài và Đàng Trong phát triển như thế nào?
Nội dung thi cử thời chúa Nguyễn
Có hai kì thi:
Thi chính đồ chọn người làm quan
Hoa văn chọn người làm thơ lại.
Kì hạn :9 năm 1 lần (tùy điều kiện vd:1647, khoa thi 1 lấy 7 chính đồ, 24 hoa văn, 1667 khoa thi 2 lấy 5 chính đồ, 14 văn hoa)
Tài liệu học tập chủ yếu: Ngũ kinh, Tứ thư
- Thời Quang Trung:
Dua ch? Nơm th�nh ch? vi?t chính th?ng.
? Ti?p t?c ph�t tri?n song ch?t lu?ng gi?m s�t, n?i dung Nho h?c h?n ch? s? ph�t tri?n kinh t?.
Giáo dục
2.Văn học

Văn học Hán : gi?m s�t so v?i giai do?n tru?c

b) Văn học Nôm : ph�t tri?n m?nh v?i nh?ng nh� tho n?i ti?ng: Nguy?n B?nh Khi�m, D�o Duy T?, Ph�ng Kh?c Khoan.

Văn học chữ Hán và chữ Nôm thời kì này phát triển như thế nào?
- Quê: Vĩnh Bảo- Hải Phòng
Là một nhà Nho, nhà thơ, nhà triết học thế kỉ XVI.
Tập thơ của ông đó là Bạch Vân am thi tập, Bạch vân quốc ngữ thi
Nguyễn Bỉnh Kiêm (1491-1585)
Đào Duy Từ (1572- 1634)
Đào Duy Từ (1572- 1634) sinh tại tỉnh Thanh Hóa. Ông rất thông minh nhưng ông không đươc dự thi vì cha ông làm nghề ca hát. Ông bất bình với chúa Trịnh đã đối xử bất công cho nên ông bỏ vào Nam phục vụ chúa Nguyễn.
Ông là người có nhiều chính sách quân sự, thuế khóa tiến bộ, có công trong việc xây dựng thành lũy.
Tác phẩm : Ngọa long cương, Tư dung vãn
c) Văn học dân gian: nở rộ với thể loại phong phú như ca dao, tục ngữ, truyện cười… mang đậm tính dân gian và dân tộc.
Em hãy đọc một số câu ca dao, tục ngữ mà em biết?
III. Nghệ thuật và khoa học- kĩ thuật
1. Nghệ thuật
Kiến trúc, điêu khắc
Khơng ph�t tri?n nhu giai do?n tru?c.
Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thế kỉ XVI-XVIII phát triển như thế nào?
Tượng La Hán nằm trong chùa Tây Phương tại núi Thạch Thất (Hà Nội).

Là công trình tiêu biểu cho kiến trúc Phật giáo thế kỉ XVIII.

- Khuôn mặt các tượng đăm chiêu, gầy guộc ẩn chứa trong đó sự trầm tư, sâu lắng của nội tâm

Tuy có nét chung nhưng bằng đôi tay tài hoa và óc sáng tạo, nhà điêu khắc đã thổi hồn vào các pho tượng để tạo ra 18 pho tượng với 18 cuộc đời, 18 tính cách khác nhau
Tượng La Hán chùa Tây Phương (Hà Tây)
Ngheä thuaät daân gian
- Được hình thành và phát triển phản ánh đời sống vật chất tinh thần của nhân dân.
- Mang đậm tính địa phương.

Tuồng
Hát quan họ
Hát giặm
Hát ca trù

2. Khoa h?c - Ki thu?t
_

2. Khoa h?c - Ki thu?t
_
Lê Quý Đôn (1726-1784)
Nguyễn Bỉnh Kiêm
(1491-1585)
33
Lê Hữu Trác (1724-1791)
Thuyền chiến
Súng đại bác

Củng cố bài
1. Tình hình tư tưởng, tôn giáo của nước ta trong các thế kỉ XVI- XVIII ?
a. Nho giáo vẫn chiếm vị trí độc tôn
b. Nho giáo suy thoái dần
c. Phật giáo, Đạo giáo có điều kiện phát triển
d. cả b va c đều đúng
2. Thời kỳ này có một tôn giáo mới được du nhập vào nước ta ?
a. Đạo Hindu
b. Đạo Hồi
c. Đạo Cao Đài
d. Đạo Thiên Chúa
Câu 3. Thế kỉ XVI- XVIII hệ tư tưởng nào giữ vị trí độc tôn?
a. Nho giáo
b. Phật giáo
c. Đạo giáo
d. Không có hệ tư tưởng nào
Câu 4: Vị vua nào đã cho dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm và đưa văn thơ Nôm vào nội dung thi cử?

:
a. Chúa Trịnh Cán
b. Chúa Trịnh Tùng
c. Chúa Trịnh Sâm
d. Vua Quang Trung
5. Một trào lưu văn học phát triển rầm rộ thời kỳ này ?
a. Văn học chữ Hán
b. Văn học chữ Nôm
c. Văn học Hán- Nôm
d. Văn học dân gian
Câu 7: Sách Hồ trướng khu cơ và công trình lũy Thầy gắn liền với tên tuổi của ai?
a. Đào Duy Từ
b. Nguyễn Bỉnh Khiêm
c. Lê Quý Đôn
d. Ngô Thế Lân