Bài 2. Phiên mã và dịch mã

2/11/2012 11:15 AM
1
Trong tế bào xảy ra những quá trình nào?
2/11/2012 11:15 AM
2
BÀI 2
PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ
2/11/2012 11:15 AM
3
I . PHIÊN MÃ

Là quá trỡnh tổng h?p ARN trờn m?ch khuụn AND
1. C?u t?o v� ch?c nang c?a cỏc lo?i ARN
*mARN
- Ch?c nang: L�m khuụn cho quỏ trỡnh d?ch mó ? ribụxom.
- C?u t?o:
+ C?u t?o m?ch th?ng
+ ? d?u 5` cú trỡnh t? nu d?c hi?u ( khụng du?c d?ch mó) n?m g?n codon m? d?u d?
ribụxụm nh?n bi?t v� g?n v�o
+ Sau khi t?ng h?p xong pr, mARN thu?ng b? cỏc enzim phõn hu?.
*tARN
- Chức năng:
+ Mang axit amin tới ribôxôm.
+ Đóng vai trò như người “phiên dịch” tham gia dịch mã trên mARN.
- Cấu tạo:
+ Mỗi tARN đều có một bộ ba đối mã đặc hiệu(anticôdon) để nhận ra và bắt bổ sung với côdon tương ứng trên
mARN.
*rARN
- Kết hợp với prôtêin tạo nên ribôxom
- Ribôxom gồm 2 tiểu đơn vị tồn tại riêng rẽ, chỉ khi nào tổng hợp prôtêin chúng mới liên kết với nhau.




2/11/2012 11:15 AM
4
a. Khái niệm
- Phiên mã là sự truyền thông tin từ ADN sang ARN
- Quá trình này xảy ra trong nhân tế bào, ở kì trung gian, lúc NST ở dạng chưa xoắn, kết quả tạo ra ARN
b. Diễn biến
- Đầu tiên enzim ARN pôlimeraza bám vào vùng khởi đầu của gen làm gen tháo xoắn và tách thành 2 mạch đơn để lộ ra mạch khuôn 3’→5’ và bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu(khởi đầu phiên mã).
- ARN pôlimeraza di chuyển dọc theo mạch gốc có chiều 3’→5’ tổng hợp nên phân tử mARN theo NTBS(A-U,G-X) theo chiều 5’→3’
- Khi enzim di chuyển đến cuối gen gặp tín hiệu kết thúc thì dừng lại , hoàn tất quá trình phiên mã.
2. Cơ chế phiên mã (tổng hợp ARN)
Phiên mã là gì? Quá trình này xảy ra ở đâu?
2/11/2012 11:15 AM
5
* Sau khi phiên mã
+ Đối với sinh vật nhân sơ: mARN sau phiên mã được trực tiếp dùng làm khuôn tổng hợp prôtêin
+ Đối với sinh vật nhân thực: mARN sau phiên mã phải được cắt bỏ các intron, nối các exon lại với nhau thành mARN trưởng thành, rồi đi qua màng nhân ra tế bào chất làm khuôn tổng hợp prôtêin.
* Đặc điểm của quá trình phiên mã
- Enzim tham gia : ARN pôlimeraza
- Chiều của mạch khuôn tổng hợp là chiều 3’→5’.
- Chiều tổng hợp mARN của enzim ARN pôlimeraza là chiều 5’→3’.
I . PHIÊN MÃ - Quá trình tổng hợp ARN trên mạch khuôn của ADN
2/11/2012 11:15 AM
6
ADN:
Mạch bổ sung
Mạch mã gốc
mARN
3. Kết quả: Theo cơ chế trên
+ mARN có trình tự rN bổ sung cho mạch gốc ADN và sao chép đúng trình tự Nucleotit trên mạch đối diện, chỉ khác U thay cho T  quá trình sao mã.
+ mARN được xem là bản mã sao từ gen cấu trúc
2/11/2012 11:15 AM
7
ARN được tổng hợp theo nguyên tắc nào ?
NGUYÊN TẮC
TỔNG HỢP ARN
TỰ NHÂN ĐÔI ADN
Khuôn mẫu
NT bổ sung
Khuôn mẫu
NT bổ sung
NT bán bảo toàn
2/11/2012 11:15 AM
8
Là quá trình tổng hợp prôtêin
Quá trình này được chia ra làm 2 giai đoạn chính:
+ Hoạt hoá axit amin
+ Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
1. Hoạt hoá axit amin
ATP

Axit amin + tARN Axit amin- tARN

Enzim
2. Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
II . DỊCH MÃ
2/11/2012 11:15 AM
9
MET
PRO
2/11/2012 11:15 AM
10
MET
PRO
CYS
2/11/2012 11:15 AM
11
MET
PRO
CYS
PRO
2/11/2012 11:15 AM
12
MET
PRO
CYS
PRO
THR
2/11/2012 11:15 AM
13
MET
PRO
CYS
PRO
THR
2/11/2012 11:15 AM
14
MET
PRO
CYS
PRO
THR
2/11/2012 11:15 AM
15
MET
PRO
CYS
PRO
THR
2/11/2012 11:15 AM
16

- Axit amin m� ��u kh�ng n�m trong ph�n tư pr�t�in
- B� ba k�t thĩc kh�ng m� ho� axitamin
- Tìm s� axit amin do m�t Riboxom tỉng hỵp m�t ph�n tư Protein tr�n m�t ph�n tư mARN
PRO
CYS
PRO
THR
2/11/2012 11:15 AM
17
Hoạt động của pôliribôxôm trong quá trình dịch mã
2/11/2012 11:15 AM
18
MỐI LIÊN QUAN GIỮA ADN, ARN, PRÔTÊIN VÀ TÍNH TRẠNG