Bài 2. Phiên mã và dịch mã

2. Cơ chế phiên mã
Vị trí diễn ra
Qúa trình phiên mã diễn ra trong nhân tế bào (sinh vật nhân thực) và tế bào chất ( sinh vật nhân sơ).
Thời điểm diễn ra
Khi tế bào cần tổng hợp loại protein nào đó.
Nguyên liệu tham gia
+ ADN mạch khuôn
+ Enzyme tháo xoắn
+ Enzyme ARN polymeraza
+ Các Ribonu: A,U,G,X
+ ATP
Diễn biến quá trình phiên mã
Qúa trình phiên mã gồm 3 bước chính:
Bước 1: Tháo xoắn phân tử ADN
Bước 2: Tổng hợp mARN
Bước 3. Kết thúc phiên mã

Bước 1: Tháo xoắn phân tử ADN
Dưới tác dụng của enzyme tháo xoắn, ADN dãn xoắn lộ ra 2chạc hình chữ Y để lộ ra mạch mã gốc có chiều 3’-5’.
Bước 2: Tổng hợp mARN
Enzyme ARN polymeraza trượt dọc theo mạch mã gốc trên gen có chiều 3’-5’ để tổng hợp nên phân tử Marn theo nguyên tắc bổ sung (A-U, T-A, G-X, X-G) theo chiều 5’-3’.
Bước 3. Kết thúc phiên mã
Khi enzyme di chuyển tới cuối gen, gặp tín hiệu kết thúc thì nó dừng phiên mã và phân tử Marn được giải phóng.
Vùng nào trên gen vừa phiên mã xong thì 2 mạch đơn đóng xoắn lại ngay.
KẾT QUẢ:
1 GEN ----------------- 1 mARN
(mạch kép) (mạch đơn)
*** Lưu ý:
Đối với tế bào nhân sơ, mARN sau quá trình phiên mã được trực tiếp dùng làm khuôn tổng hợp protein.
Đối với tế bào nhân thực, m ARN sau phiên mã phải được cắt bỏ các intron, nối các exon lại với nhau tạo thành m ARN trưởng thành rồi đi qua màng nhân ra tế bào chất làm khuôn tổng hợp protein.