Bài 2. Lipit

GV: Trần Đức Thanh
Lớp : 11 A5
+ Lipit là các hợp chất H.C có trong tế bào sống , không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực
Các axit béo luôn có số tổng nguyên tử Cacbon
là số chẵn, mạch không nhánh.
Với axit béo chưa bão hoà ( chưa no) luôn ở dạng Cis

Chất béo là trieste của glixerol với axit monocacboxylic
có số nguyên tử C là số chẵn (12-24) , không phân nhánh
( dgl axit béo), gọi chung là triglyxerit hay triaxylglyxerol
Ba nhóm OH của glyxerol đã kết hợp với 3 axit béo để tạo thành trieste
glyxerol
Axit béo
triaxylglyxerol
a fat or an oil
Trạng thái tự nhiên:
- Chất béo tồn tại trong mỡ động vật và dầu thực vật
Dầu oliu
- Mỡ động vật là este của glyxerol với các axit béo no ,
thường tồn tại trạng thái rắn ở điều kiện thường

Dầu thực vật là este của axit béo chưa no với glyxerol, thường ở trạng thái lỏng .
Axit oleic Δ9 , cis
Sáp là este đơn chức của axit béo và ancol béo , thường ở trạng thái rắn
Steroit là este đơn chức của rược vòng và axit béo có bộ khung gồm 4 vòng.





Photpholipit là este của glyxerol với axit béo và axit phophoric và các dẫn xuất.
Phản ứng thủy phân và phản ứng xà phòng hóa
Phản ứng thủy phân
Glixerol
Axit béo
Lipit
3

Phản ứng xà phòng hóa
Lipit
Glixerol
Xà phòng
Đun nóng chất béo với dung dịch kiềm sinh ra Glyxerol và muối của axit béo được làm xà phòng nên gọi là phản ứng xà phòng hoá.
Phản ứng xà phòng hoá xảy ra nhanh hơn phản ứng
thuỷ phân và là phản ứng 1 chiều
Phản ứng cộng H2 (Hiđro hóa lipit lỏng)
Lipit lỏng
Lipit rắn
3
Chất béo có gốc axit chưa no (dầu ) có khả năng tham
gia phản ứng cộng H2 tạo thành chất béo no ( mỡ)

Trong chất béo có các liên kết đôi C=C , khi để lâu ngày
ngoài không khí sẽ bị oxi hoá tạo thành các peoxit , andehit
axit, chính điều này gây ra có mùi hôi của chất béo
Chất béo
Men dịch tụy, dịch tràng
Thủy phân
glixerin
Axit béo
t/d mật
Dạng tan
hấp thụ trực tiếp
qua mao trạng ruột
vào ruột
Chất béo
Mô mỡ
các mô và cơ quan khác
bị thuỷ phân
CO2 + H2O + Q
Cơ thể hoạt động
SƠ Đồ CHUYểN HÓA LIPIT TRONG CƠ THể
bị oxi hoá