Bài 2. Liên Xô và các nước Đông Âu (1945 - 1991). Liên bang Nga (1991 - 2000)

Bài 2
LIÊN XÔ
VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
(1945-1991)
LIÊN BANG NGA(1991-2000)
LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ 1945 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 70
1 . LIÊN XÔ
Hoàn cảnh: - chiến tranh tàn phá nặng nề :
-Bị các nước đế quốc bao vây kinh tế ,cô lâp chính trị ,vừa xây dựng CNXH vừa giúp đỡ cách mạng thế giới .
*Thành tựu:
+Hoàn thành kế hoach khôi phục kinh tế 5 năm (1946-1950) trong vòng 4 năm 3 tháng :
-Công ngiệp tăng 73%..., nông nghiệp vượt trước chiến tranh,1949 sản xuất thành công bom nguyên tử….
+ Hoàn thành nhiều kế hoạch dài hạn nhằm xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của CNXH:
- Công nghiệp : Sản lượng công nghiệp chiieems 20% sản lượng công nghiệp thế giới => Cường quốc công nghiệp.
-Nông nghiệp: Trong những năm 60 tăng trung bình 16% / năm .
- Khoa học -kỹ thuật : 1957,1961,…
- Xã hội : Năm 1971 công nhân chiếm 55% số người lao động,là nước có trình độ học vấn cao
Quân sự ,quốc phòng : Đạt thế cân bằng chiến lược về sức mạnh quân sự nói chung và sức mạnh hạt nhân nói riêng với Mĩ và Phương Tây.
=> Những thành tựu là to lớn không thể phủ nhận là công sức của nhân dân xô viết dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Liên Xô

TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ VÀ CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA LIÊN XÔ
*CHÍNH TRI : Ổn định : kinh tế phát triển,đời sống nhân dân nâng cao,nội bộ Đảng,nhà nước, chính quyền đoàn kết …
*CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI: Hòa bình, tích cực ủng hộ phong trào cách mạng thế giới.
Mục tiêu,phương hướng :dảm bảo những điều kiện thuận lợi cho công cuộc xây dượng chủ nghĩa xã hội,loại trừ nguy cơ chiến tranh,duy trì hòa bình an ninh thế giới ,hợp tác với các nước XHCN, giúp đỡ phong trào cách mạng thế giới, quan hệ hào bình cùng có lợi với các nước tư bản…
=> Địa vị quốc tế của Liên Xô lên hàng siêu cường
2. CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
2. CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
Sự ra đời các nước dân chủ nhân dân Đông Âu
Nhờ sự giúp đỡ của Hồng quân Liên Xô nhân dân các nước Đông âu nổi dậy giành chính quyền
Xây dựng chế độ dân chủ nhân dân: loại bỏ các thế lực phản động ra khỏi chính quyền, cải cách R ,quốc hữu hóa nhà máy xí nghiệp, ban hành tự do ,dân chủ….
Cuối năm 1949 hoàn thành.
Công cuộc xây dựng CNXH: hoàn thành 5 kế hoạch 5 năm nhờ có Liên xô giúp đỡ
Các nước đều trở thành nước công – nông nghiệp, đời sống nhân dân nâng cao.
3. QUAN HỆ HỢP TÁC GiỮA LIÊN XÔ VÀ ĐÔNG ÂU
Quan hệ hợp tác về kinh tế, khoa học, kỹ thuật:
8/1/1949 Hội đồng tương trợ kinh tế
Thành phần:
Mục đích :
Hoạt động :
=.> là liên minh kinh tế - chính tri giữa Liên xô và Đông Âu
II. LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ GiỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN 1991
1. Liên Xô:
Hoàn cảnh :
Cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973 tác động và đặt ra cho thế giới nhiều vấn đề cấp bách cần giải quyết :dân số >< tài nguyên, sự thích ứng về kinh tế xã hội trước sự phát triển của khoa học kỹ thuật và xu thế toàn cầu hóa.
Các nước phương Tây đã nhanh chóng tìm cách thoát khỏi khủng hoảng…
Liên Xô cho rằng quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa không chị tác động của khủng hoảng nên chậm thích ứng và sử chữa .Hơn nữa mô hình CNXH LX đã chứa đựng nhiều sai lầm và thiếu sót …=> kinh tế trì trệ ,xã hội khủng hoảng .

CÔNG CUỘC CẢI TỔ
3/1985 M. Goócbachốp lên nắm chính quyền và tiến hành công cuộc cải tổ (1985-1991)
Mục đích :
Nội dung:
Nhận xét :
Kết quả:
Sự sụp đổ của Liên Xô:
Cuộc đảo chính ngày 19/8/1991 không thành để lại hậu quả cực kỳ nghiêm trọng .
21/12/1991
25/12/1991
2. Các nước Đông Âu.
- Hoàn cảnh: tác động của khủng hoảng năng lượng- > kinh tế không phát triển , tốc độ suy thoái trầm trọng
Liên Xô không giúp đỡ được .
Xã hội không ổn định >
- Quá trình sụp đổ:
Đầu tiên ở Ba Lan sau đó lan ra các nước khác
Hình thức là :bọn phản động súi dục nhân dân đấu tranh đòi cải cách ,đa nguyên chính trị đòi tổng tuyển cử…
Kết quả : qua tổng tuyển cử các thế lực chống CNXH thắng thế ,các nước quay trở lai con dường TBCN
Riêng Đức : 9/11/1989 bức tường Béc lin được tuyên bố tháo gỡ , 3/10/1990 sáp nhập CHDC Đức vào CHLB Đức
3 NGUYÊN NHÂN SỤP ĐỔ;
1.Mô hình chưa phù hợp .
2. Không bắt kịp sự phát triển của cách mạng khoa học kỹ thuật .
3.Sai lầm trong cải cách ,cải tổ .
4 . Sự chống phá của các lực lượng thù địch,…
III. LIÊN BANG NGA (1991-2000)
+ Kế thừa địa vị pháp lý của Liên Xô …
+ Kinh tế : 1992 cương lĩnh tư nhân hóa nền kinh tế làm cho kinh tế rối loạn hơn ,tốc độ tăng trưởng kinh tế GDP đến 1995 luôn là số âm
1996 phục hồi , 1997 tốc độ tăng trưởng đạt 0,5% ,2000 đạt 9% .
+ Chính trị : - Thời Enxin chính trị không ổn định, xung đột sắc tộc, khủng bố …
- Thời Putin chính trị ổn địn ,kinh tế phát triển ,địa vị Nga nâng cao song vẫn phải đối đầu với li khai, khủng bố .
+ Đối ngoại : 1992-1993 Định hướng Đại Tây Dương 1994 chuyển sang Định hướng Á –Âu.
Tổng thống Nga Boris Yeltsin
Tổng thống Nga Vladimir Putin.