Bài 2. Liên Xô và các nước Đông Âu (1945 - 1991). Liên bang Nga (1991 - 2000)

Chương II - B�i 2
LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
(1945 - 1991)
LIÊN BANG NGA
(1991 - 2000)
I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70

1. Lieân Xoâ

1945
1950
1970
1991
Khôi phục
kinh tế
Xây dựng
CNXH
I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70

1. Lieân Xoâ

a. Công cuộc khôi phục kinh tế (1945 – 1950)
* Hoàn cảnh
- Tổn thất nặng nề do Chiến tranh.
- Bị các nước ĐQ bao vây về kinh tế, chính trị.
- Phải tự lực khôi phục, phát triển kinh tế và giúp
đỡ các nước XHCN.
* Thành tựu
- Kinh tế: hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất
- Khoa học kỹ thuật: 1949, chế tạo được bom
nguyên tử.

I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70

1. Lieân Xoâ

1945
1950
1970
1991
Khôi phục
kinh tế
Xây dựng
CNXH
I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70
1. Lieân Xoâ

b. Liên Xô tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội
(từ 1950 đến nữa đầu những năm 70)
- Công nghiệp: Trở thành cường quốc công nghiệp thứ hai thế giới sau Mi, đi đầu trong công nghiệp vũ trụ, công nghiệp điện hạt nhân.
- Nông nghiệp: sản lượng nh?ng nam 60 tăng trung bình hàng năm 16%.
- Khoa học kỹ thuật:
+ Năm 1957,phóng th�nh cơng vệ tinh nhân tạo.
+ Năm 1961, phóng tàu vũ trụ có người lái bay vòng quanh Trái đất.
Xã hội: chính trị ổn định, trình độ học vấn của người dân được nâng cao.
D?i ngo?i: B?o v? hồ bình TG, ?ng h? phong tr�o gi?i phĩng d�n t?c, gi�p d? c�c nu?c XHCN.
I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70
1. Lieân Xoâ

* Ý nghĩa
Củng cố và tăng cường sức mạnh của LX, nâng cao uy tín và vị thế của LX trên trường quốc tế.
Tăng cường sức mạnh cho phe XHCN, trong đó LX là nước XHCN lớn mạnh nhất.
Là chỗ dựa vững chắc của PTCM thế giới.
I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70
2. Caùc nöôùc Ñoâng AÂu
a. Sự ra đời các nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âu
1944 ? 1945, hàng loạt các Nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âu ra đời: (SGK)
CHDC Đức ra đời tháng 10/1949.
- 1945 - 1949: Các nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âù d� thi?t l?p chính quy?n vơ s?n, tiến hành nhi?u cải cách v� x�y d?ng CNXH.
* Ý nghĩa:
CNXH đã vượt ra khỏi phạm vi 1 nước ( Liên Xô ) và bước đầu trở thành hệ thống thế giới.
I. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70
2. Caùc nöôùc Ñoâng AÂu

b. Cơng cụôc xây dựng CNXH ở các nước Đông Âu

- Hoàn cảnh lịch sử.
+ Khoù khaên: Xuaát phaùt ñieåm thaáp, bò bao vaây kinh teá, caùc theá löïc phaûn ñoäng choáng phaù.
+ Thuaän lôïi: Söï giuùp ñôõ cuûa Lieân Xoâ vaø söï noã löïc cuûa nhaân daân Ñoâng AÂu.
- Thaønh töïu: Đeán 1975, caùc nöôùc daân chuû nhaân daân Ñoâng AÂu ñaõ trôû thaønh caùc quoác gia coâng – noâng nghieäp, trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät naâng cao roõ reät.
3. Quan heä hôïp taùc giöõa caùc nöôùc XHCN ôû chaâu AÂu
a. Quan heä kinh teá, KHKT
- 8/1/1949: Toå chöùc SEV thaønh laäp.(SGK:Muïc ñích, hoaït ñoäng, yù nghóa)
b. Quan heä chính trò – quaân söï
- 14/5/1955: Toå chöùc Hieäp öôùc Vaùc-sa-va thaønh laäp.(SGK)
II. LIEÂN XOÂ VAØ ÑOÂNG AÂU TÖØ GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70
ÑEÁN NAÊM 1991

1945
1950
1970
1991
Khôi phục
kinh tế
Xây dựng
CNXH
Khủng hoảng
Và
Sụp đổ
II. LIÊN XÔ VÀ ĐÔNG ÂU TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN NĂM 1991

Sự khủng hoảng của CNXH ở Liên Xô
a. Hoàn cảnh lịch sử
- Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ => khủng hoảng kinh tế, chính trị thế giới.
- Liên Xô chậm sửa đổi => trì trệ, suy thoái toàn diện
b. Công cuộc cải tổ và hậu quả
3/1985, Goĩcbach?p tiến hành cải tổ đất nước. Nội dung cải tổ: kinh tế và chính trị.
Hậu quả:
+ Kinh tế : hỗn loạn, thu nhập giảm sút nghiêm trọng.
+ Chính trị và xã hội: hỗn loạn.
- 08/1991, đảo chính lật đổ Gĩocbach?p thất bại, Đảng Cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động.
- 21/12/1991, Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) thành lập: Liên bang Xô viết tan rã.
- Ngày 25/12/1991, Goocbachop từ chức => chế độ XHCN ở Liên Xô chấm dứt.
II. LIÊN XÔ VÀ ĐÔNG ÂU TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN NĂM 1991

2. Sự khủng hoảng của chế độ XHCN ở các nước ĐÂ

- Kinh t?: Cuối thập niên 70 - đầu thập niên 80, nền kinh tế Đông Âu lâm vào tình trạng trì trệ, đời sống nhân dân sa sút về mọi mặt.
- Chính trị: Ban lãnh đạo Đảng và Nhà nước ở các nước Đông Âu chậm cải cách, sai lầm về đường lối, quan liêu, tham nhũng, thiếu dân chủ .Ảnh hưởng cải tổ ở Liên Xô.
- Các thế lực chống CNXH hoạt động mạnh.
=> Các nước Đông Âu lần lượt rời bỏ CNXH, tuyên bố là các nước cộng hòa.
- Ở CHDC Đức: 3/10/1990 sáp nhập với CHLB Đức
=> CNXH sụp đổ ở Đông Âu.

II. LIÊN XÔ VÀ ĐÔNG ÂU TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN NĂM 1991


3. Nguyên nhân tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô và các nước Đông Âu.
- Đã xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội không phù hợp với quy luật khách quan, đường lối chủ quan, duy ý chí, quan liêu bao cấp không theo quy luật của cơ chế thị trường.
- Không bắt kịp bước phát triển của khoa học kỹ thuật tiên tiến, dẫn đến khủng hoảng kinh tế - xã hội.
- Phạm phải nhiều sai lầm trong cải tổ làm khủng hoảng thêm trầm trọng.
- Sự chống phá của các thế lực thù địch ở trong và ngoài nước.
=> Đây chỉ là sự sụp đổ của một mô hình xã hội chủ nghĩa chưa khoa học, chưa nhân văn và là một bước lùi tạm thời của chủ nghĩa xã hội.

III. LIÊN BANG NGA TỪ NĂM 1991 ĐẾN NĂM 2000
Liên bang Nga là quốc gia kế thừa địa vị pháp lý của Liên Xô trong quan hệ quốc tế.
- Về kinh tế:
+ 1990 - 1995, GDP âm. Từ 1996 - 2000 bắt đầu phục hồi (năm 2000 là 9%).
- Về chính trị:
+ 12.1993, Hiến pháp Liên bang Nga được ban hành, quy định thể chế Tổng thống Liên bang.
+ Từ năm 1992, tình hình chính trị không ổn định do sự tranh chấp giữa các đảng phái và xung đột sắc tộc, nổi bật là phong trào ly khai ở Tréc-ni-a.
- Về đối ngoại: Một mặt thân phương Tây, mặt khác khôi phục và phát triển các mối quan hệ với châu Á.
* Từ năm 2000, tình hình nước Nga có nhiều chuyển biến khả quan v?i vai trị to l?n c?a Putin.
Mô hình Bom nguyên tử
Sputnik 1 có 4 chiếc ăng ten "râu" xòe ra xung quanh. Hai chiếc máy phát tín hiệu radio gắn trên vệ tinh đã gửi những tiếng "bíp bíp" đi khắp thế giới. Các thanh âm đơn giản này đánh dấu sự kiện con người bắt đầu tiến vào không gian. Sputnik rời khỏi quỹ đạo 3 tháng kể từ ngày phóng, sau khi đã truyền đi những âm thành đầu tiên của nhân loại từ vũ trụ về
Sputnik 1 phóng ngày 4/10/1957
Trong khi Sputnik 1 vẫn đang bay vòng quanh trái đất thì vào ngày 3/11/1957, Liên Xô tiếp tục cho phóng vệ tinh Sputnik 2 có trọng lượng lớn hơn nhiều lần. Quả vệ tinh nặng nửa tấn này mang theo chú chó Laika và đây cũng là lần đầu tiên con người đưa một sinh vật sống lên vũ trụ. Sputnik 2 bay cách trái đất gần 1.500 km, cao hơn so với người anh Sputnik 1.
Sputnik 2 phóng ngày 3/11/1957
Tàu vũ trụ Vostok1- Phương Đông 1 ( 12/4/1961 )
Gagarin
Ensin và Goócbachốp ( bên phải )
Quốc kì Liên xô
Bức tường Béclin bị phá vỡ
Ảnh chụp từ vệ tinh của bức tường Berlin
Tường bị thủng – nơi người dân 2 miền tìm hiểu nhau
Dấu vết của Bức tường Berlin
Những người Đức nhảy múa trên bức tường Berlin

Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Điện Cremli