Bài 19. Tuần hoàn máu (tiếp theo)

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!
Hệ tuần hoàn được cấu tạo chủ yếu bởi các bộ phận sau:
Hệ thống mạch máu
Tim
Dịch tuần hoàn
Câu 1:
Trình bày cấu tạo chung của hệ tuần hoàn?
BÀI CŨ
BÀI CŨ
Quan sát hình và cho biết, vai trò của tim trong hệ tuần hoàn?
Tại sao tim người, động vật hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi?
NỘI DUNG:
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim
2. Chu kì hoạt động của tim
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH
1. Cấu trúc hệ mạch
2. Huyết áp
3. Vận tốc máu
I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ TUẦN HOÀN
II. CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim:
Hãy quan sát thí nghiệm sau:
Khái niệm: Tính tự động của tim là khả năng co dãn tự động theo chu kì của tim.
Tim có khả năng hoạt động tự động là do cấu trúc nào của tim quy định?
- Khả năng co dãn tự động theo chu kì của tim là do hệ dẫn truyền tim.
Khả năng này của tim ếch được gọi là gì?
Hãy quan sát và cho biết hoạt động của tim ếch và cơ bắp chân ếch sau khi được cắt rời khỏi cơ thể cho vào dung dịch sinh lý?
Hệ dẫn truyền tim gồm những thành phần nào?
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim :
- Hệ dẫn truyền tim:
3
2
1
4
- Khái niệm:
Trình bày hoạt động của hệ dẫn truyền tim?
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim :
- Hoạt động hệ dẫn truyền tim:
Nút xoang nhĩ phát xung điện
Cơ tâm nhĩ
Tâm nhĩ co
Nút nhĩ thất
Bó Hiss
Mạng lưới Puôckin
Cơ tâm thất
Tâm thất co
- Hệ dẫn truyền tim:
2. Chu kì hoạt động của tim:
Tại sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi?
- Tim hoạt động theo chu kì
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim :
Thế nào là chu kì tim?
2. Chu kì hoạt động của tim:
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim :
- Chu kì tim là một lần co và dãn của tim.
- Hoạt động chu kì tim: ở người
1 chu kì tim
Một chu kỳ tim
Tâm nhĩ co 0,1 s
Tâm thất co 0,3 s
Dãn chung 0,4 s
- Hoạt động chu kì tim: ở người
- Trong 1 phút có khoảng 75 chu kì tim, nghĩa là nhịp tim là 75 lần/ phút
Nhận xét về thời gian làm việc và nghỉ ngơi của tim?
Điều này có ý nghĩa gì?
2. Chu kì hoạt động của tim:
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
1. Tính tự động của tim :
Nêu trình tự và thời gian hoạt động, nghỉ ngơi của tâm nhĩ và tâm thất của người?
Đọc số liệu sau và cho biết mối tương quan giữa nhịp tim với khối lượng cơ thể ?
Tại sao lại có sự khác nhau về nhịp tim giữa các loài động vật?

Hãy quan sát hình và cho biết hệ mạch được cấu trúc gồm những loại mạch nào?
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH
1. Cấu trúc hệ mạch
- Hệ mạch gồm: Động mạch (ĐM), mao mạch (MM), tĩnh mạch (TM)
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM
Động mạch chủ
Mao mạch cơ quan
Mao mạch phổi
VÒNG TUẦN HOÀN LỚN
VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ
Tĩnh mạch chủ
Nêu sơ đồ đường đi của máu trong vòng tuần hoàn lớn từ tim?
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH
1. Cấu trúc hệ mạch:
- Hệ mạch gồm: Động mạch (ĐM), mao mạch (MM), tĩnh mạch (TM)
ĐM chủ
ĐM nhánh
Tiểu ĐM
Mao mạch
Tiểu TM
TM nhánh
TM chủ
Tim
2. Huyết áp (HA)
- Là áp lực máu tác dụng lên thành mạch. Đơn vị (mmHg)
Hãy quan sát hình và cho biết huyết áp là gì?

IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH
1. Cấu trúc hệ mạch:
2.Huyết áp
Phân biệt huyết áp tâm trương và huyết áp tâm thu?


Tim co
Tim dãn
110-120 mm Hg
70-80
mm Hg
Tại sao cơ thể bị mất máu thì huyết áp giảm?
Tại sao tim đập nhanh và mạnh làm huyết áp tăng và ngược lại?
Hoạt động nhóm
Hai bàn liền nhau tạo thành 1 nhóm.hoạt động trong thời gian 3 phút .
Hãy quan sát hình và cho biết: sự biến động huyết áp trong hệ mạch như thế nào và giải thích tại sao có sự biến động đó?
Biến động huyết áp trong hệ mạch
Động mạch
Mao mạch
Tĩnh mạch
- Trong hệ mạch huyết áp giảm dần từ động mạch → tiểu động mạch → mao mạch → tiểu tĩnh mạch → tĩnh mạch do:
Sự ma sát của máu với thành mạch
Sự ma sát của các phần tử máu khi vận chuyển.
2. Huyết áp (HA)
Huyết áp động mạch của người đo ở cánh tay; huyết áp ở trâu, bò đo ở đuôi
Huyết áp thay đổi do những yếu tố nào?
Yếu tố làm thay đổi HA: Lực co tim, nhịp tim, khối lượng máu, độ quánh của máu, sự đàn hồi của mạch máu.
Em hãy cho biết các bệnh về huyết áp?
Nêu các biện pháp hạn chế bệnh huyết áp cao?
3. Vận tốc máu
Vận tốc máu là tốc độ máu chảy trong một giây (mm/s)
Thế nào là vận tốc máu?
Vận tốc máu phụ thuộc vào tổng tiết diện mạch và chênh lệch huyết áp giữa 2 đầu đoạn mạch.
Vận tốc máu trong hệ mạch giảm theo chiều: động mạch → tĩnh mạch → mao mạch
IV. HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ MẠCH
Vận tốc máu biến động như thế nào trong hệ mạch?
Cho biết mối quan hệ giữa tốc độ máu, tổng tiết diện mạch và huyết áp?
Đồ thị biểu diễn:
A. Huyết áp
B. Vận tốc máu
C. Tiết diện của mạch
Vd: ở người
Ý nghĩa của sự biến động về vận tốc máu trong hệ mạch?
Câu 1: Hãy chú thích các số tương ứng vào hình Hệ dẫn truyền tim:
3
2
1
4
CỦNG CỐ
C�u 2: Thứ tự nào dưới đây đúng với chu kì hoạt động của tim ?
a. Pha co tâm thất ? pha dãn chung ? pha co tâm nhĩ
b. Pha co tâm thất ? pha co tâm nhĩ ? pha dãn chung
c. Pha co tâm nhĩ ? pha co tâm thất ? pha dãn chung
d. Pha co tâm nhĩ ? pha dãn chung ? pha co tâm thất
CỦNG CỐ
3. Độ quánh của máu
Câu 3: Huyết áp thay đổi do những yếu tố nào?
1. Lực co tim
2. Nhịp tim
4. Khối lượng máu
6. Sự đàn hồi của mạch máu
5. Số lượng hồng cầu
Đáp án đúng là:
a. 1, 2, 3, 4, 5
b. 1, 2, 3, 4, 6
c. 2, 3, 4, 5, 6
d. 1, 2, 3, 5, 6
CỦNG CỐ
Câu 4: Huyết áp là gì?
a. Là áp lực dòng máu khi tâm thất co
b. Là áp lực dòng máu khi tâm thất dãn
c. Là áp lực dòng máu tác dụng lên thành mạch
d. Do sự ma sát giữa máu và thành mạch
CỦNG CỐ
Về nhà
Học bài, trả lời các câu hỏi SGK trang 85.
Chuẩn bị bài thực hành đo một số chỉ tiêu sinh lý ở người:
- Đọc trước cách đếm nhịp tim, cách đo huyết áp.
- Kẻ bảng 21 sgk trang 93 vào bài thu hoạch thực hành
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE!