Bài 19. Tuần hoàn máu (tiếp theo)

TIẾT 19
TUẦN HOÀN MÁU ( tt )
Khả năng này của tim ếch được gọi là gì?
Hãy quan sát và cho biết hoạt động của tim ếch và cơ bắp chân ếch sau khi được cắt rời khỏi cơ thể cho vào dung dịch sinh lý?
III. HOẠT ĐỘNG CỦA TIM :
1. Tính tự động của tim :
Quan sát hình và TT SGK hãy cho biết: Tớnh tửù ủoọng cuỷa tim laứ gỡ ?

* Tính tự động của tim có được là do c� hệ dẫn truyền tim.
Nút xoang nhĩ
Mạng Puôckin
Nút nhĩ thất
Bó Hiss
* Tính tự động của tim: Khả năng co dãn t� ��ng theo chu kì của tim.
Hệ dẫn truyền tim gồm những gì?
Hệ dẫn truyền gồm:Nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất, bó hiss, mạng puốckin.
Tính tự động của tim có được là do có đặc tính nào?
Nút nhĩ thất
Nút xoang nhĩ
Bó Hiss
n
n
Mạng Puôckin
Hệ dẫn truyền hoạt động như thế nào?
* Hoạt động hệ dẫn truyền.
Nút xoang nhĩ tự phát xung điện, truyền tới 2 tâm nhĩ, tới nút nhĩ thất, truyền theo bó hiss đến mạng puôckin làm tâm thất co.
+ Tại sao tim có khả năng đập tự động nhưng cơ bắp chân ếch thì không co và dãn tự động được ?
* Do tim coù nuùt xoang nhó, coøn cô baép chaân eách thì khoâng .

+ Trong y học tính tự động của tim có ý nghĩa gì?
* Trong y học có thể dùng trong việc cấy ghép tim
2. Chu kì hoạt động của tim:
Quan sát hình cho biết: Chu kì hoạt động của tim gồm mấy pha ? Mỗi pha hoạt động trong thời gian bao lâu ?

Khái niệm: Chu kì tim là một lần co và dãn nghỉ của tim.
Như vậy: Một chu kỳ hoạt động của tim bắt đầu từ pha co tâm nhĩ? pha co tâm thất? pha dãn chung
Chu kì tim gồm 3 pha: - Pha co tâm nhĩ 0,1s
- Pha co tâm thất 0,3s
- Pha dãn chung 0,4s
=> Chu kì tim 0,8s.

ở người nhịp tim là bao nhiêu lần/ phút?
Dựa vào chu kì hoạt động của tim em hãy cho biết tại sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi?
Nhịp tim ở người 75 lần/ 1 phút
Vậy chu kì tim là gì?
Bảng 19.1. Nhịp tim của thú
Đọc thông tin ở bảng 19.1 cho bi?t m?i li�n quan gi?a nh?p tim v� kh?i lu?ng co th??
- Động vật càng nhỏ, tim đập càng nhanh và ngược lại.
Tại sao có sự khác nhau về nhịp tim ở các loài động vật?
Động vật càng nhỏ S/V càng lớn, sự tiêu hao NL càng nhiều do đó tim phải đập nhanh hơn để đáp ứng đủ ôxi cho qt chuyển hoá.
IV. Hoạt động của hệ mạch :
1. Cấu trúc hệ mạch :
Hệ mạch gồm : hệ thống động mạch, hệ thống mao mạch, hệ thống tĩnh mạch.
Cấu trúc heọ maùch go�m nhửừng thaứnh pha�n naứo ?
Lớn nhất là DM sau dĩ gi?m d?n ? ti?u DM ? mao m?ch nh? nh?t sau dĩ l?i tang d?n t? ti?u TM ? tĩnh mạch
So sánh đường kính các loại mạch?
IV. Hoạt động của hệ mạch :
1. Cấu trúc hệ mạch :
Hệ mạch gồm : hệ thống động mạch, hệ thống mao mạch, hệ thống tĩnh mạch.
Cấu trúc heọ maùch go�m nhửừng thaứnh pha�n naứo ?
Lớn nhất là DM sau dĩ gi?m d?n ? ti?u DM ? mao m?ch nh? nh?t sau dĩ l?i tang d?n t? ti?u TM ? tĩnh mạch
So sánh đường kính các loại mạch?
Huyết áp là gì?
2. Huyết áp:
1. Huyết áp là gì ?

*Kh�i niƯm: Huyết áp là áp lực máu tác động lên thành mạch.
- Huy�t �p t�m thu �ng víi lĩc tim co b�m m�u v�o ��ng m�ch (110-120mmHg).
- Huyết áp tâm trương ứng với lúc tim dãn (70-80mmHg).
T?i sao tim tim d?p nhanh v� m?nh thì h/a tang, tim d?p ch?m v� y?u h/a gi?m?
Tim đập nhanh, mạnh, bơm một lượng máu lớn lên động mạch tạo ra áp lực mạnh do đó huyết áp tăng. Tim đập chậm ngược lại.
Cĩ m?y tr? s? huy?t �p? Dĩ l� gì?
Vậy khi nào thì huyết áp tâm thu? Khi nào huyết áp tâm trương?
Khi mất máu, lượng máu giảm, áp lực tác dụng lên thành mạch giảm do đó huyết áp giảm.
T?i sao khi co th? m?t m�u thì huy?t �p gi?m?

Động mạch bình thường
Động mạch bị hẹp do tụ mỡ và xơ vữa
Đưa bóng qua chổ hẹp
Biến động huyết áp trong hệ mạch của người trưởng thành
- Huyết áp cao nhất ở động mạch chủ sau đó giảm dần và thấp nhất ở tĩnh mạch chủ. Do ma saựt cuỷa maựu vụựi thaứnh maùch vaứ ma saựt cuỷa caực pha�n tửỷ maựu vụựi nhau khi maựu chaỷy trong maùch.
Mô tả sự biến động h/áp trong hệ mạch? Tại sao lại có sự biến động đó?
Những yếu tố nào có thể làm thay đổi huyết áp?
+ Sức cản trong mạch máu v� s? d�n h?i c?a m?ch.
+ Khối lượng máu và độ quánh của máu

+ Sức co bóp của tim và nhịp tim
Những người nào thường hay mắc bệnh huyết áp? Vì sao?
3. Vận tốc máu :
Vận tốc máu là gì ?
-Vận tốc máu là tốc độ máu chảy trong một giây.
V?n t?c m�u bi?n d?ng nhu th? n�o trong h? m?ch?
So sánh tổng tiết diện của các loại mạch?
Cho biết mối quan hệ giữa vận tốc máu và tổng tiết diện mạch?
2. Củng cố.
Câu 1. Thửự tửù naứo dửụựi ủaõy ủuựng vụựi chu kỡ hoaùt ủoọng cuỷa tim ?
a. Pha co tâm thất ? pha dãn chung ? pha co tâm nhĩ
b. Pha co tâm thất ? pha co tâm nhĩ ? pha dãn chung
c. Pha co tâm nhĩ ? pha co tâm thất ? pha dãn chung
d. Pha co tâm nhĩ ? pha dãn chung ? pha co tâm thất
Câu 2. Maựu chaỷy trong heọ maùch nhanh hay chaọm leọ thuoọc vaứo yeỏu toỏ naứo ?
a. Tiết diện mạch
b. Chênh lệch huyết áp giữa các đoạn mạch
c. Lượng máu có trong tim
d. Tiết diện và chênh lệch huyết áp giữa các đoạn mạch
Câu 3. Huyeỏt aựp laứ gỡ ?
a. Là áp lực dòng máu khi tâm thất co
b. Là áp lực dòng máu khi tâm thất dãn
c. Là áp lực dòng máu lên thàn mạch
d. Do sự ma sát giữa máu và thành mạch
3. Hướng dẫn về nhà:
Về nhà học bài, trả lời câu hỏi cuối bài.
Đọc trước bài "Cân bằng nội môi".
XIN TẠM BIỆT