Bài 19. Tuần hoàn máu (tiếp theo)

Trường THCS & THPT Võ Thị Sáu Tổ: Sinh - Thể Dục - KTNN
Bộ môn Sinh Học 11
Tiết 21- Bài 19: TUẦN HOÀN MÁU (tt)
www.themegallery.com
Nội dung
1. Tính tự động của tim
2. Chu kì hoạt động của tim
1. Cấu trúc hệ mạch
2. Huyết áp
3. Vận tốc máu
www.themegallery.com
III. Hoạt động của tim
* Thí nghiệm: Tim ếch và cơ bắp chân ếch được cắt rời khỏi cơ thể và cho vào 2 cốc thuỷ tinh chứa sẵn 50 ml dung dịch sinh lí.
* Kết quả: Trong dung dịch sinh lí, tim ếch co và dãn nhịp nhàng; còn cơ bắp chân ếch thì không co và dãn.
Theo em tại sao có sự khác biệt đó?
www.themegallery.com
III. Hoạt động của tim
Thế nào là tính tự động của tim?
Là khả năng co dãn theo chu kỳ của tim
Tính tự động của tim có ý nghĩa gì với
sinh vật?
Giúp tim đập tự động, cung cấp đủ ôxy và chất dinh dưỡng cho cơ thể cả khi ngủ.
1. Tính tự động của tim:
www.themegallery.com
III. Hoạt động của tim
Tại sao tim ếch có khả năng đập tự động nhưng cơ bắp chân ếch thì không co và dãn tự động được?
Khả năng tự co dãn tự động theo chu kỳ của tim là do hệ dẫn truyền tim.

Hệ dẫn truyền tim gồm:
- Nút xoang nhĩ
- Nút nhĩ thất
- Bó His
- Mạng Puôckin
Hệ dẫn truyền tim gồm những thành phần nào?
iwww.themegallery.comi.
iii. Hoạt động của tim
Cơ chế hoạt động của hệ dẫn truyền tim?
Nút xoang nhĩ phát xung điện
Cơ tâm nhĩ
Tâm nhĩ co
Tâm thất co
Cơ tâm thất
Mạng lưới Puôckin
Bó Hiss
Nút nhĩ thất
www.themegallery.com
III. Hoạt động của tim
Quan sát hình và cho biết chu kì tim là gì? Mỗi chu kì gồm mấy pha? Thời gian ở mỗi pha?
2. Chu kì hoạt động của tim:
a. Chu kì tim:
www.themegallery.com
III. Hoạt động của tim
2. Chu kì hoạt động của tim:
b. Nhịp tim:
Hãy lấy ví dụ về nhịp tim?
Ở người trưởng thành: 75 lần/phút
Trẻ em (5-10 tuổi): 90-110 lần/phút
www.themegallery.com
III.Hoạt động của tim
2. Chu kì hoạt động của tim:
b. Nhịp tim:
Nêu mối tương quan giữa khối lượng cơ thể với nhịp tim?
www.themegallery.com
Hãy quan sát hình và cho biết hệ mạch được cấu trúc gồm mấy loại mạch?
IV. Hoạt động của HỆ MẠCH
1. Cấu trúc của hệ mạch
www.themegallery.com
Hãy khái quát đường đi của máu trong hệ mạch thành sơ đồ?
IV. Hoạt động của HỆ MẠCH
Hãy quan sát hình và cho biết huyết áp là gì?
2. Huyết áp
IV. Hoạt động của HỆ MẠCH
Em có nhận xét gì về áp lực máu tác dụng lên thành động mạch khi tim co và khi tim dãn?
2. Huyết áp
Tim co
Tim dãn
110 - 120 mm Hg
70 - 80 mm Hg
IV. Hoạt động của HỆ MẠCH
2. Huyết áp
Tại sao khi tim đập nhanh và mạnh thì làm huyết áp tăng? Tim đập chậm và yếu làm huyết áp giảm?
- Tim đập nhanh, mạnh sẽ bơm một lượng máu lớn lên động mạch. Lượng máu lớn gây ra áp lực mạnh lên động mạch, kết quả là huyết áp tăng lên.
- Tim đập chậm và yếu, lượng máu được bơm lên động mạch ít, áp lực tác dụng lên thành động mạch yếu, kết quả là huyết áp giảm.
iv. Hoạt động của HỆ MẠCH
2. Huyết áp
Tại sao khi cơ thể bị mất máu thì huyết áp giảm?
* Khi bị mất máu, lượng máu trong mạch giảm nên áp lực tác dụng lên thành mạch giảm, kết quả là huyết áp giảm
iv. Hoạt động của HỆ MẠCH
2. Huyết áp
Quan sát hình và cho biết sự biến động huyết áp trong hệ mạch và giải thích tại sao có sự biến động đó?
Trong hệ mạch, từ động mạch chủ  tĩnh mạch chủ thì huyết áp giảm dần.
Huyết áp giảm dần là do ma sát của máu với thành mạch và ma sát của các phần tử máu với nhau khi máu chảy trong mạch.
Hoạt động của HỆ MẠCH
2. Huyết áp
Biến động huyết áp trong hệ mạch của người trưởng thành
Cao huyết áp: khi huyết áp cực đại lớn quá 150mmHg và kéo dài, đó là chứng huyết áp cao. Huyết áp cao dễ làm vỡ mạch máu gây xuất huyết nội.
Huyết áp thấp: nếu huyết áp cực đại thường xuống dưới 80mmHg thì người đó bị huyết áp thấp. Người bị huyết áp thấp dễ bị ngất do sự cung cấp máu cho não kém.
Hoạt động của HỆ MẠCH
2. Huyết áp
Ta thường đo huyết áp ở cánh tay; còn trâu, bò, ngựa thì được đo ở đuôi?
Đó là vì người ta thường đo huyết áp ở nơi có động mạch chủ đi qua do được bơm trực tiếp từ tim lên nên tăng độ chính xác về huyết áp.
Hoạt động của HỆ MẠCH
Vận tốc máu là gì?
3. Vận tốc máu
Ví dụ:
Tốc độ máu chảy trong:
- Động mạch chủ ≈ 500mm/s,
- Mao mạch ≈ 0.5mm/s,
- Tĩnh mạch chủ ≈ 200mm/s
Hoạt động của HỆ MẠCH
3. Vận tốc máu
Vận tốc máu biến động như thế nào trong hệ mạch?
iv. Hoạt động của HỆ MẠCH
3. Vận tốc máu
Mối quan hệ giữa vận tốc máu và tổng tiết diện mạch?
iv. Hoạt động của HỆ MẠCH
Ví dụ: ở người
3. Vận tốc máu
iv. Hoạt động của HỆ MẠCH
1. Vận tốc máu trong hệ mạch:
A. Tỉ lệ thuận với huyết áp.
B. Tỉ lệ nghịch với huyết áp.
C. Không phụ thuộc vào huyết áp.
D. Tỉ lệ nghịch với tiết diện mạch.
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
2. Giá trị huyết áp của một người là 120/80 con số 120 chỉ…và con số 80 chỉ…
a. huyết áp động mạch…huyết áp tĩnh mạch
b. huyết áp trong kỳ tim co…. huyết áp trong kỳ tim dãn
c. huyết áp động mạch…nhịp tim…
d. huyết áp trong vòng tuần hoàn lớn…huyết áp trong vòng tuần hoàn nhỏ
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Học và trả lời các câu hỏi trong SGK.
- Đọc trước bài mới: Cân bằng nội môi.
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em !