Bài 19. Từ trường

TRƯỜNG THPT THỦ KHOA NGHĨA
BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11
GV: NGUYỄN NGỌC THUẬN
ĐẶT VẤN ĐỀ
*Lực tương tác giữa các điện tích đứng yên là lực gì? Nguồn gốc của lực điện?
-Lực điện trường (lực Cu-Lông)
-Nguồn gốc của lực điện là điện trường
*Nếu điện tích chuyển động lực tương tác giữa chúng ra sao ? Chúng gây trường gì ? Có bản chất như thế nào?

I-NAM CHÂM
*Nam chaâm ñöôïc laøm töø nhöõng vaät lieäu naøo?
-Saét ,niken,coban,…
*Nam chaâm coù ñaëc ñieåm gì?
-Nam chaâm coù hai cöïc phaân bieät goïi laø cöïc nam vaø cöïc baéc
-Nam chaâm huùt ñöôïc saét .
-Hai nam chaâm huùt ñöôïc nhau neáu ñaët khaùc cöïc;Ñaåy nhau khi cuøng cöïc. Löïc töông taùc ñoù goïi laø löïc töø vaø caùc nam chaâm ñöôïc goïi laø coù töø tính.
II. TỪ TÍNH CỦA DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN
Tương tác hai dòng điện.


Tương tác hai dòng điện
Tương tác hai dòng điện:
?Một dây dẫn có dòng điện:
? Kết luận: Giữa hai nam châm;giữa hai dòng điện;giữa nam châm với dòng điện đều có lực tương tác,lực tương tác đó gọi là lực từ. Nam châm và dòng điện có từ tính


III. TÖØ TRÖÔØNG
Xung quanh 1 dòng điện hay 1 nam châm tồn tại 1 từ trường. Chính từ trường này đã gây ra lực từ tác dụng lên 1 dòng điện hay 1 nam châm khác đặt trong nó
Định Nghĩa: Từ trường là 1 dạng vật chất tồn tại trong không gian mà biểu hiện cụ thể là sự xuất hiện của lực từ tác dụng lên 1 dòng điện hay 1 nam châm đặt trong đó.
Để phát hiện sự tồn tại của từ trường trong 1 khoảng không gian nào đó, người ta làm gì ?
Người ta sử dụng kim nam châm nhỏ, đặt
tại những vị trí bất kì trong không gian đó
Nếu không có tác dụng của từ trường
của dòng điện hay nam châm thì kim
nam châm nằm như thế nào?
Kim nam châm luôn nằm theo hướng
Nam – Bắc

Khi có tác dụng của từ trường của
dòng điện hay nam châm thì kim nam
cham sẽ nằm như thế nào?
Người ta quy ước: Hướng của từ trường tại 1 điểm là hướng Nam – Bắc của kim
Nam châm nhỏ nằm cân bằng tại điểm đó
IV. ĐƯỜNG SỨC TỪ



Đặt các nam châm thử ở nhiều điểm khác nhau gần một nam châm thẳng. Nam châm thử định hướng thề nào?



1) D?nh Nghia
2).Các ví dụ về đường sức từ
Ví d? 1: Từ trường của dòng điện thẳng rất dài
? Chiều cảm ứng từ
Quy tắc nắm tay phải: để bàn tay phải sao cho ngón cái nằm dọc theo dây dẫn và chỉ theo chiều dòng điện, khi đó các ngón kia khum lại cho ta chiều các đường sức từ.
Ví d? 2:TỪ TRƯỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN TRÒN
A ?
B 
C 
3. c�c tính ch?t c?a du?ng s?c t?
- Qua m?i điểm trong không gian chỉ vẽ được 1 đường sức từ.
- Caùc ñöôøng söùc töø laø ñöôøng cong kheùp kín hoaëc voâ haïn hai ñaàu.

- Chi?u c?a c�c du?ng s?c t? tu�n theo nh?ng qui t?c x�c d?nh ( quy t?c n?m tay ph?i, quy t?c v�o Nam ra B?c )
- Qui ước :v? c�c du?ng s?c t? sao cho ch? n�o t? tru?ng m?nh thì c�c du?ng s?c t? mau v� ch? n�o t? tru?ng y?u thì c�c du?ng s?c t? thua
V. TỪ TRƯỜNG TRÁI ĐẤT
G A L A X Y
Đặt la bàn trên một mặt phẳng cố định song song với mặt đất sao cho kim la bàn nằm ổn định.
Chỉnh la bàn sao cho kim la bàn trùng vạch bắc nam từ cực trên la bàn.
Khi kim la bàn ổn định, chúng ta sẽ đọc được phương hướng cần xác định.
G A L A X Y
Hai đầu của kim nam châm sẽ chỉ về từ cực bắc và từ cực nam của Trái đất. Từ đó bạn có thể xác định được các phương hướng nơi bạn đang đứng.
G A L A X Y
Xác định phương hướng:
G A L A X Y
CỦNG CỐ
Câu 1 : Nói đến lực từ ta hiểu rằng đó là :
b) L?c tuong t�c gi?a nam ch�m v� d�y d?n mang dịng di?n.

a) L?c tuong t�c gi?a hai nam ch�m
c) L?c tuong t�c gi?a hai d�y d?n mang dịng di?n.
d) Tất cả các câu trên đều đúng.
Câu 2 : Chọn câu đúng trong các câu sau
b) T? tru?ng gi?ng di?n tru?ng ? d?c di?m t�c d?ng m?t l?c l�n b?t k? m?t h?t di?n tích n�o n?m trong nĩ.
a) T? tru?ng l� d?ng v?t ch?t d?c bi?t t?n t?i xung quanh h?t mang di?n tích.
c) Khi một hạt mang điện tích chuyển động qua môi trường xung quanh nam châm sẽ chịu một lực tác dụng lên hạt điện tích đó.
d) Tất cả các câu trên đều đúng.


Câu 3 : đường cảm ứng từ có những tính chất :
b) Qua một điểm A trong từ trường ta có thể vẽ duy nhất một đường cảm ứng từ qua nó.
a) Hướng ra khỏi cực Bắc và hướng vào cực Nam của ống dây
c) Vì c�c du?ng c?m ?ng t? khơng bao gi? giao nhau n�n ch�ng l� nh?ng du?ng song song v?i nhau.
d) Chi?u c?a du?ng c?m ?ng t? du?c can c? v�o t? ph? .