Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

Bài 19
Tạo giống bằng phương pháp gây
đột biến và công nghệ tế bào
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
Nêu các bước trong quy trình tạo giống bằng phương pháp gây đột biến? Phương pháp này hiệu quả đối với đối tượng nào? Vì sao?

B1: Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến
B2: Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn
B3: Tạo dòng thuần chủng
Lưu ý: Cần lựa chọn tác nhân đột biến, liều lượng, thời gian xử
lý thích hợp và phải chọn lọc cá thể đột biến
Vì sao phải lựa chọn như vậy?
Cam lưỡng b?i (trái), tứ bội (phải)
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Tạo ra nhiều chủng VSV, giống cây trồng có nhiều đặc điểm quý hiếm.
Cách nhận biết sơ bộ các cây tứ bội trong các cây lưỡng bội?
Nho lưỡng b?i (trái), tứ bội (phải)
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
1. Công nghệ tế bào thực vật
Tạo cây lưỡng bội có kiểu gen đồng nhất về tất cả các gen
Hạt phấn hoặc noãn (n) -> ống nghiệm -> mô đơn bội. Xử lí cônsixin tạo cây lưỡng bội
Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn
Tạo cây lai khác loài (mang bộ NST của 2 loài khác nhau)
Loại bỏ thành TB của 2 TBSD khác loài (TB trần)
Dung hợp 2 TB trần tạo TB lai
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Lai tế bào sinh dưỡng (TB xôma)
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
Cho mô (TB) vào ống nghiệm -> tái sinh thành các cây hoàn chỉnh
Nuôi cấy mô
(tế bào) TV
Kết quả
Cách tiến hành
Các phương pháp
Nghiên cứu SGK và điền đầy đủ các thông tin vào bảng.
2. Công nghệ tế bào động vật
Nếu bạn có một con chó mang kiểu gen quý hiếm
Làm thế nào bạn có thể tạo ra nhiều con chó có kiểu
gen y hệt như con chó của bạn?
Có 2 cách:
- Nhân bản vô tính
- Cấy truyền phôi
Mẹ mang thai
Mẹ cho noãn (TB trứng)
Mẹ cho gen
(TB tuyến vú)
Hãy cho biết các bước
trong quy trình nhân
bản vô tính cừu?
a. Quy trình nhân bản vô tính cừu Đôly
Nhân từ TB
tuyến vú
Phôi sớm
Cừu Đôly
B1: - Lấy trứng của cừu cho TB trứng ra khỏi cơ thể
- Lấy các TB tuyến vú của cừu cho TB tuyến vú
B2: - Tách bỏ nhân của TB trứng
- Lấy nhân của TB tuyến vú
B3: Lấy nhân của TB tuyến vú đưa vào TB trứng đã loại bỏ nhân
B4: Nuôi trứng đã được cấy nhân trong ống nghiệm tạo phôi
B5: Cấy phôi vào tử cung của con khác để phôi phát triển va sinh ở bình thường
Hãy cho biết kiểu hình của cừu sinh ra ? Giải thích?
Kết quả: Cừu sinh ra có kiểu hình giống cừu cho nhân TB
Ý nghĩa: Nhân bản động vật biến đổi gen phục vụ lợi ích của con người
Quy trình nhân bản vô tính cừu Đôly
Dolly là 1 con cừu cái được sinh ra = kĩ thuật nhân từ 1 TB trưởng thành.
? Nó có 3 bà mẹ:
Mẹ cho gen: Finn Dorsett
Mẹ mang thai
Mẹ cho noãn: Blackface
Một số thông tin bổ sung về cừu Đôly
Một số thông tin bổ sung về cừu Đôly
b. Cấy truyền phôi

Hãy cho biết quy trình kĩ thuật cấy truyền phôi ?
Giả sử có một giống cây cà chua có gen A quy định một tính trạng không mong muốn (dễ mắc bệnh X). Hãy nêu quy trình tạo thể đột biến mang kiểu gen aa có khả năng kháng bệnh X
Câu hỏi củng cố
Xử lý hạt giống bằng tác nhân đột biến (tia phóng xạ)
Gieo hạt đã xử lý thành cây
Cho các cây con nhiễm tác nhân gây bệnh X
Chọn lọc các cây có khả năng kháng bệnh
Cho các cây đó lai với nhau hoặc cho tự thụ phấn để
tạo dòng thuần