Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
GVBM: VÕ THỊ KIM CHUNG
THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm- AG

GVBM: VÕ THỊ KIM CHUNG
THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm- A

31 - 12- 2009

KimChung Xin Chân Thành Cảm Ơn Các Thầy – Cô đã giúp Kim Chung có được những hình ảnh để soạn giảng được bài này. Kính Chúc Các Thầy – Cô luôn Vui – Khỏe và thật nhiều Hạnh phúc .



I.TẠOGIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN:
1/. Qui trình:
B1: Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến.
B2: Chọn lọc các thể đột biến có KH mong
muốn.
B3: Tạo dòng thuần chủng.
Nêu các bước trong quy trình tạo giống bằng phương pháp gây đột biến? Phương pháp này hiệu quả đối với đối tượng nào? Vì sao?
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam:
* Tạo ra nhiều chủng ViSV, giống cây trồng có nhiều đặc điểm quý hiếm.
Gây đột biến bằng tác nhân vật lí:
Ở Vi SV: Xử lí bào tử nấm Penicllium  chủng Penicillum có hoạt tính Peniciline tăng gấp 200 lần dạng ban đầu.
* Gây đột biến bằng tác nhân vật lí:

Giống lúa Mộc tuyền đột biến  MT1 có nhiều đặc tính quí (chín sớm nên rút ngắn thời gian canh tác), thấp và cứng cây, chịu chua và phèn nên có thể trồng ở nhiều vùng khác nhau, năng suất tăng 15-25%.
Tạo giống Ngô DT6: chín sớm, năng suất cao, hàm lượng Prôtein tăng 1,5%..
* Gây đột biến bằng tác nhân hóa học:
Dùng Cônsixin, tạo các gống cây đa bội có năng suất cao.
Cây dâu tằm (3n): bản lá dày, năng suất cao.
Dưa hấu,Nho (3n): không hạt và nâng cao hàm lượng đường
Dưa hấu tam bội
Thể tứ bội ở dâu tây
Với kiến thức đã học, em hãy đề xuất cách thức nhận biết sơ bộ các cây tứ bội trong số các cây lưỡng bội?
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO:
1. Công Nghệ Tế Bào Thực Vật:
a/. Nuôi Cấy Mô (Tế Bào) Thực Vật:

Lan Hài ( đặc hữu của Việt Nam)
Lan Hài ( đặc hữu của Tam Đảo)
Khoai tây được nhân giống bằng nuôi cấy mô
b/. Lai Tế Bào Sinh Dưỡng: (TBXôma):Tạo giống TV Lai khác loài.
b/. Dung hợp 2 tế bào trần khác loài
2n= 24
(2n)
Cây lai Pomato
72 NST (24+48)
TB lai
72 NST (24+48)
Dung hợp tế bào chất, nhân
Loại bỏ thành xenlulozo
(2n)
2n= 48
Mục đích của phương pháp này là gì?
Tạo Cây lai mang đặc điểm di truyền của cả hai loài, sinh sản được.
Nuôi cấy tế bào
lai
So sánh phương pháp dung hợp tế bào trần với phương pháp lai hữu tính khác loài.
Dung hợp tế bào trần khác loài
Lai hữu tính khác loài (Lai xa )
Loài A
(2n)
Loài B
(2n)
Tế bào
(2n)
Tế bào
(2n)
X
Loài AB
( 2nA + 2nB )
Loài A
(2n)
Loài B
(2n)
X
Giao tử:
n A
n B
Loài AB: Bất thụ ( nA+nB )
?
Loài AB
( 2nA + 2nB )
c/. Nuôi cấy Hạt Phấn hoặc Noãn chưa thụ tinh:
TB Mẹ Hạt Phấn
A
a
A
a
Giảm phân
Hạt phấn đơn bội (n)
Môi trường nhân tạo
Dòng tế bào(a)
Dòng tế bào(A)
Chọn
lọc
Cây aa
Cây a
Dòng a
Dòng aa
Cây aa
Lưỡng bội hóa
Lưỡng bội hóa
Hai loại giao tử: A và a
Nhận xét Kiểu Gen của cây lưỡng bội được tạo ra?
Tạo cây lưỡng bội có KG đồng hợp tử về tất cả các gen.
Dòng lúa chiêm chịu lạnh
II. Tạo Giống Bằng Công Nghệ Tế Bào:
1. Công nghệ Tế Bào Thực Vật:
Các phương pháp
Cách tiến hành
Kết quả
Nuôi Cấy Mô
(Tế Bào) TV
Lai Tế Bào Sinh Dưỡng (TB Xôma)
Nuôi Cấy Hạt Phấn hoặc Noãn (n)
Cho Mô (TB) vào ống nghiệm  tái sinh thành các cây hoàn chỉnh
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm từ một cây có kiểu gen quý  quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
- Loại bỏ thành TB của 2 TB Sinh Dưỡng(2n) khác loài TB trần.
- Dung hợp 2 TB trần tạo TB lai.
- Nuôi cấy TB lai trong môi trường dinh dưỡng đặc biệt tạo cây lai.
Tạo cây lai khác loài,mang bộ NST của 2 loài khác nhau (= Tạo Thể Song Nhị Bội).
Ưu: Tạo giống lai xa mà lai hữu tính không thực hiện được
Hạt phấn hoặc noãn (n)  ống nghiệm  mô đơn bội. Xử lí cônsixin tạo cây lưỡng bội
Tạo cây lưỡng bội có kiểu gen đồng nhất về tất cả các gen.
Nghiên cứu sgk và thảo luận nhóm, hoàn thành các yêu cầu của bảng.
2/. Công Nghệ Tế Bào Động Vật:
Có 2 cách:
- Nhân bản vô tính
- Cấy truyền phôi
Nếu bạn có
một con chó mang kiểu gen quý hiếm
Làm thế nào bạn có thể
tạo ra nhiều con chó có
kiểu gen y hệt như con chó của bạn?
a/.Nhân Bản Vô Tính ở Động Vật
* Trong Tự Nhiên:
*Qui trình Nhân Bản Vô Tính Cừu Dolly
Cừu Cho Nhân TB Xôma (2n)
Cừu Cho Trứng Chưa Thụ Tinh Đã Tách Nhân
Cừu Mang Thai Hộ
Cấy vào dạ con
?
Giống Cừu Cho Nhân
Dolly
Nêu qui trình nhân bản vô tính ở cừu Dolly?
Cừu con sinh ra mang đặc điểm di truyền của con cừu nào? Tại sao?
2/. CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT:
B1: - Lấy trứng của cừu cho TB trứng ra khỏi cơ thể.
- Tách bỏ nhân của TB trứng
B2: - Lấy nhân của TB tuyến vú của cừu cho nhân.
B3: - Đưa nhân của TB tuyến vú vào TB trứng đã loại bỏ nhân.
B4: - Nuôi trứng đã được cấy nhân trong ống nghiệm tạo phôi.
B5: - Cấy phôi vào tử cung của con cừu khác để phôi phát triển và sinh nở bình thường Sinh cừu Dolly.
Hãy cho biết kiểu hình của cừu sinh ra ? Giải thích?
Kết quả: Cừu sinh ra có kiểu hình giống cừu cho nhân TB
Ý nghĩa: Nhân bản động vật biến đổi gen phục vụ lợi ích của con người
Dolly giống Mẹ nào? Vì sao?
Ưu điểm nổi bật của kĩ thuật này ?
Động vật có vú có thể được nhân bản từ tế bào xôma và tế bào chất của một noãn bào.
Nhân nhanh các giống vật nuôi quí hiếm.
Con Người?
Gan Thận Tim
a/. Cấy Truyền Phôi:

Hãy cho biết Phương Pháp Tạo Giống Bằng Kĩ Thuật Cấy Truyền Phôi là gì ? Mục đích của phương pháp này?
Happy New Year 2010 !