Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

Bài 19:
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
1.Quy trình
Gồm 3 bước:


+ Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây ĐB
+Chọn lọc các cá thể ĐB có kiểu hình mong muốn
+ Tạo dòng thuần chủng
*Phương pháp này thích hợp đối với VSV và TV đặc biệt hiệu quả đối với VSV
nho chanh
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
2. Ứng dụng
* Ở VSV : Có hiệu quả cao
* Ở TV: Gây ĐB đa bội ở TV khai thác cơ quan sinh dưỡng,không gây ĐB đa bội ở TV khai thác hạt
* Ở ĐV: -Ở ĐV bậc thấp gây ĐB ở ruồi giấm
- Ở ĐV bậc cao không gây ĐB
3. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
*Gây đột biến bằng tác nhân vật lí:
- Ở VSV: Xử lí bào tử nấm Penicllium  chủng Penicillum có hoạt tính Peniciline tăng gấp 200 lần dạng ban đầu.
Xử lí các tác nhân lí hóa thu được nhiều chủng VSV, lúa đậu tương.... có nhiều đặc tính quý
- Xử dụng cônxisin tạo được dâu tằm tứ bội, nho chanh
- Dùng tia gmama tao Giống lúa Mộc tuyền đột biến  MT1 có nhiều đặc tính quí:chín sớm nên rút ngắn thời gian canh tác, thấp và cứng cây, chịu chua và phèn nên có thể trồng ở nhiều vùng khác nhau, năng suất tăng 15-25%.
- Tạo giống Ngô DT6 (là kết quả lai giống có chọn lọc giữa 12 dòng đột biến tạo ra DT6)chín sớm, năng suất cao, hàm lượng Prôtein tăng 1,5%..
* Gây đột biến bằng tác nhân hóa học:
Dưa hấu,Nho (3n): không hạt và nâng cao hàm lượng đường
Dưa hấu tam bội
Bưởi tam bội không hạt
Nho tam bội
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Thể tứ bội ở dâu tây
4n
Đề xuất cách thức nhận biết sơ bộ cây tứ bôi trong số các câu lưỡng bội
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

1.Công nghệ tế bào thực vật
Dung hợp 2 tế bào trần khác loài
2n= 24
(2n)
Cây lai
72 NST (24+48)
TB lai
72 NST (24+48)
Dung hợp tế bào chất, nhân
Loại bỏ thành xenlulozo
(2n)
2n= 48
Nuôi cấy tế bào
lai
kết quả của phương pháp dung hợp 2 tế bào trần khác loài
Khoai tây
Cà chua
TB đơn bội->Mô đơn bội ->Cây đơn bội Cây lưỡng bội hoàn chỉnh
TB SD
Mô , TB Thực vật
Noãn ,hạt phấn
chưa
thụ tinh
- Loại bỏ thành TB của
TB khác loài(tb trần)
- Cho TB trần vào
mt đặc biệt->dung hợp->
TB lai
- TBlai vào mt
nuôi cấy đặc biệt->
cây lai khác loài
Nuôi cấy hạt phấn
,noãn chưa thụ tinh
trong ống nghiệm
-> cây đơn bội
TB đơn bội(cây
đơn bội) nuôi cấy
trong ống nghiệm
->mô đơn bội ->
cây lưỡng bội
Lấy mô, TB nuôi
cấy trong ống nghiệm
-> tái sinh thành cây
-Nhân nhanh các
giống quý
Nhân nhanh
thành nhiều cây

Tạo giống cây trồng
có KG đồng hợp tử
về tất cả các KG
2.Công nghệ tế bào động vật
a.Nhân bản vô tính
-Các bước tiến hành
+Tách tế bào tuyến vú của cừu cho nhân, nuôi trong phòng thí nghiệm.
+ Tách tế bào trứng cuả cừu khác loại bỏ nhân của tế bào này.
+ Chuyển nhân của tế bào tuyến vú vào tế bào trứng đã bỏ nhân.
+ Nuôi cấy trên môi trường nhân tạo để trứng phát triển thành phôi.
+Chuyển phôi vào tử cung của cừu mẹ khác để nó mang thai.=>sinh ra cừu con
b. Công nghệ cấy truyền phôi
Cắt phôi
Nhiều vật nuôi cái mang phôi
Có thể tạo ra nhiều
cơ thể có các KG giống
Nêu vai trò và ý nghĩa
của công nghệ cấy
truyền phôi?
Thế nào là cấy truyền phôi?