Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

SINH HỌC 12
GV: NGUYỄN THỊ XUÂN HỘP
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NGÃI
TRƯỜNG THPT BA GIA
TIẾT 20- BÀI 19:
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Bước 1: . Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến.
Bước 2:. Chọn lọc cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn
Bước 3:. Tạo dòng thuần chủng
Lưu ý: Cần lựa chọn tác nhân đột biến, liều lượng, thời gian xử lý thích hợp và phải chọn lọc cá thể đột biến
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Tạo ra nhiều chủng VSV, giống cây trồng có nhiều đặc điểm quý hiếm.
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Vi sinh vật: Xử lí bào tử nấm Penicllium bằng tia phóng xạ chủng Penicillum có hoạt tính Peniciline tăng gấp 200 lần dạng ban đầu.
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Giống lúa Mộc tuyền đột biến bằng tia gama MT1 có nhiều đặc tính quí (chín sớm nên rút ngắn thời gian cach tác), thấp và cứng cây, chịu chua và phèn nên có thể trồng ở nhiều vùng khác nhau, năng suất tăng 15-25%.
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
Nho lưỡng bội (trái), nho tứ bội (phải)
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Dưa hấu tam bội không hạt
Táo Gia Lộc đột biến cho 2 vụ quả/năm
Cà chua không hạt
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Bưởi tam bội
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Hàu tam bội
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
PHIẾU HỌC TẬP
Yêu cầu: (5phút) Hãy quan sát tranh kết hợp nghiên cứu SGK trang 80 hãy thảo luận nhóm để hoàn thành bảng sau:
1. Công nghệ tế bào thực vật
CÁCH NUÔI CẤY MÔ Ở CÀ RỐT
1
3
2
LAI TẾ BÀO SINH DƯỠNG
Cà chua
Khoai tây
Cây lai pomato
1. Công nghệ tế bào thực vật
Cho mô (TB) vào môi trường nuôi cấy thích hợp -> hình thành cây hoàn chỉnh
Nhân nhanh các giống cây trồng từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
Nhân giống hoa đồng tiền bằng nuôi cấy mô
Nhân giống chuối bằng nuôi cấy mô
1. Công nghệ tế bào thực vật
Cho mô (TB) vào ống nghiệm -> tái sinh thành các cây hoàn chỉnh
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
Cây lai Pomato
72 NST (24+48)
TB lai
72 NST (24+48)
Cho 2 TB trần của hai loài dung hợp với nhau
Loại bỏ thành xenlulozo
Nuôi cấy tế bào
lai
TB trần
Quy trình tạo giống bằng phương pháp lai tế bào xôma
1. Công nghệ tế bào thực vật
Cho mô (TB) vào ống nghiệm -> tái sinh thành các cây hoàn chỉnh
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
Loại bỏ thành TB của 2 TBSD khác loài. Dung hợp 2 TB trần tạo TB lai
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Tạo cây lai khác loài (mang bộ NST của 2 loài khác nhau)
1. Công nghệ tế bào thực vật
Cho mô (TB) vào ống nghiệm -> tái sinh thành các cây hoàn chỉnh
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
Loại bỏ thành TB của 2 TBSD khác loài. Dung hợp 2 TB trần tạo TB lai
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Tạo cây lai khác loài (mang bộ NST của 2 loài khác nhau)
Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh:
1. Công nghệ tế bào thực vật:
1. Công nghệ tế bào thực vật
Cho mô (TB) vào ống nghiệm -> tái sinh thành các cây hoàn chỉnh
Nhân nhanh các giống cây quý hiếm. Từ một cây có kiểu gen quý -> quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen
Loại bỏ thành TB của 2 TBSD khác loài. Dung hợp 2 TB trần tạo TB lai
Nuôi cấy TB lai tạo cây lai
Tạo cây lai khác loài (mang bộ NST của 2 loài khác nhau)
Hạt phấn hoặc noãn (n) -> ống nghiệm -> mô đơn bội. Xử lí lưỡng bộ hóa tạo cây lưỡng bội
Tạo cây lưỡng bội có kiểu gen đồng hợp tử về tất cả các gen
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
1. Công nghệ tế bào thực vật
2. Công nghệ tế bào động vật
a. Nhân bản vô tính động vật
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Cừu Đôly
Cừu Dolly ra đời ngày 5 /7/1996. Là động vật có vú đầu tiên được nhân bản vô tính trên thế giới. Dolly do Wilmut, Campbell và các cộng sự tại viện Roslin ở Edinburgh, Scotland
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
2. Công nghệ tế bào động vật
a. Nhân bản vô tính động vật
B1: - Lấy trứng của cừu cho TB trứng và tách bỏ nhân của TB trứng

B2: - Lấy nhân của TB tuyến vú của cừu cho nhân

B3: - Chuyển nhân của TB tuyến vú vào TB trứng đã loại bỏ nhân

B4: - Nuôi trứng đã được cấy nhân trong ống nghiệm tạo phôi

B5: - Cấy phôi vào tử cung của con cừu khác để phôi phát triển và sinh nở bình thường Sinh cừu Dolly.
* Quy trình
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
2. Công nghệ tế bào động vật
a. Nhân bản vô tính động vật
* Ý nghĩa:
- Nhân nhanh giống vật nuôi quý hiếm
- Tạo ra các giống động vật mang gen người, nhằm cung cấp cơ quan nội tạng cho việc thay thế, ghép nội quan cho người bệnh.
THÀNH TỰU NHÂN BẢN VÔ TÍNH
Bài 19: TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
2. Công nghệ tế bào động vật
b. Cấy truyền phôi
* Quy trình
Bước 1: Cắt phôi của động vật quí hiếm ra thành nhiều phần
Bước 2: Cấy mỗi phần vào một cơ thể mẹ
Bước 3: Thu nhận nhiều động vật có kiểu gen gống nhau
* Ý nghĩa: Phát triển nhanh số lượng và chất lượng đàn vật nuôi giống, rút ngắn thời gian nhân giống
Câu 1- Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến đặc biệt có hiệu quả đối với đối tượng nào?
B. Vi sinh vật
A. Người
C. Động vật bậc cao
D. Cừu
BÀI TẬP
Câu 2: Trong phương pháp lai tế bào, người ta sử dụng

hai tế bào sinh dưỡng cùng loài để lai với nhau
tế bào sinh dưỡng loài này với tế bào sinh dục loài kia
hai tế bào sinh dưỡng của hai loài khác nhau
bất kì tế bào nào cũng được nhưng thuộc hai loài khác nhau
Câu 3: Ý nghĩa của phương pháp cấy truyền phôi trong công nghệ tế bào động vật là tạo

nhiều động vật quý hiếm khác nhau về kiểu gen
cừu Đôly
nhanh và nhiều động vật quý hiếm có kiểu gen giống nhau
thể song nhị bội có ưu thế lai cao
Về nhà