Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

LỜI DẪN
Làm thế nào để tạo một cơ thể mới từ một tế bào hoặc tạo ra một cơ thể mang 2 nhân lưỡng bội của 2 loài mà không qua sinh sản hữu tính ?
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP
GÂY ĐỘT BIẾN VÀCÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I – TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
Quy trình
Bước 1: Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến
Bước 2: Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn
Bước 3: Tạo dòng thuần chủng
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Đối với vi sinh vật: Tạo ra các giống nấm, vi khuẩn đột biến để sản xuất thuốc, kháng sinh, vitamin, prôtêin...cho năng suất cao
Đối với thực vật: Lúa, đậu tương, ngô, dâu tằm...cho năng suất cao
VD: Sử dụng cônxisin tạo được cây dâu tằm tứ bội, tam bội.
Em hãy nêu một số thanh tựu tạo giống ở Việt Nam?
Em hãy nêu quy trình tạo giống bằng phương pháp gây đột biến?
QUY TRÌNH TẠO CÂY TAM BỘI
Quan sát hình em hãy đề xuất cách thức nhận biết sơ bộ các cây dâu tằm tam bội , lưỡng bội?
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
Bài 19
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
II – TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Công nghệ tế bào thực vật
Công nghệ nuôi cấy mô tế bào:
Cách tiến hành:
Ưu điểm:
Em hãy nêu phương pháp và ưu điểm của công nghệ nuôi cấy mô tế bào?
Nuôi cấy mô ở Viện Di truyền
II – TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Công nghệ tế bào thực vật
Công nghệ nuôi cấy mô tế bào:
Cách tiến hành:
Ưu điểm:
b) Lai tế bào sinh dưỡng:
Cách tiến hành:
Ưu điểm:
Em hãy nêu phương pháp và ưu điểm của lai tế bào sinh dưỡng?
Cây lai Pomato
72 NST (24+48)
Quy trình tạo giống bằng phương pháp lai tế bào xôma
Cách tiến hành và ưu điểm lai tế bào xôma?
Bước 1
Bước 2
Bước 3
Kết quả lai giữa Khoai tây và Cà chua
do sinh viên Việt Nam tạo ra năm 2010
Kết quả lai giữa Khoai tây và cà chua
do các nhà làm vườn nước Anh tạo ra năm 2013
II – TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Công nghệ tế bào thực vật
Công nghệ nuôi cấy mô tế bào:
Cách tiến hành:
Ưu điểm:
b) Lai tế bào sinh dưỡng:
Cách tiến hành:
Ưu điểm:
c) Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh:
Cách tiến hành:
Ưu điểm:
Cách tiến hành và ưu điểm của nuôi cấy hạt phấn là gì?
Hạt phấn (n) Ab
Hạt phấn (n) ab
Tế bào đơn bội
Tế bào đơn bội
Cây đơn bội
Cây đơn bội
cônsixin
Cây lưỡng bội
cônsixin
Cây lưỡng bội
(n) Ab
(n) Ab
(n) ab
(n) ab
(2n) AAbb
(2n) aabb
* Công nghệ tế bào thực vật:
- Nuôi cấy mô (tế bào) TV trong môi trường dinh dưỡng đặc  các cây mới.
Loại bỏ thành TB của 2 TB sinh dưỡng (2n) khác loài  TB trần.

- Dung hợp 2 TB trần khác loài  TB lai.
- Nuôi cấy tế bào lai trong môi trường đặc biệt để chúng phát triển thành cây lai khác loài.
- Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh trong ống nghiệm rồi cho phát triển thành cây đơn bội (n).
- Gây lưỡng bội hóa (xử lý consixin) tạo nên cây lưỡng bội hoàn chỉnh
- Nhân nhanh các giống cây quý hiếm (đồng nhất về kiểu gen).
- Tạo cây lai khác loài mà lai hữu tính không thể thực hiện được.
- Tạo cây lưỡng bội thuần chủng (có kiểu gen đồng hợp tử về tất cả các gen)
2. Công nghệ tế bào động vật
a) Nhân bản vô tính ở động vật
Bước 1:
Bước 2:
Bước 3:
Bước 4:
* Đặc điểm:
Bước 1
Bước 2
Bước 4
Em hãy trình bày các bước nhân bản vô tính và đặc điểm cừu con sinh ra?
Cừu cho TB tuyến vúCư
Cừu cho TB trứngư
Loại bỏ nhân
TB trứng
Nhân TB tuyến vúư
Lấy nhân
TB tuyến vúCư
Phôiư
Cừu mang thaiư
Cừu Dolly
TB trứng
TB
Tuyến
vú
Bước 3
Chuột nhân bản từ (Mỹ)
Khỉ nhân bản vô tính (Anh)
Ngựa nhân bản vô tính ở Ý
Cá chạch nhân bản vô tính ở Việt Nam
THÀNH TỰU NHÂN BẢN VÔ TÍNH
b) Cấy truyền phôi
Bước 1:
Bước 2:
Bước 3:
Bước 4:
* Đặc điểm:
Hãy trình bày các bước cấy truyền phôi và đặc điểm của của đàn vật nuôi cấy truyền phôi?
Phôi
Hợp tử
Thụ tinh
Cắt
phôi
Phôi nhỏ
Nội dung
Tiến hành
Ứng dụng
Nhân bản vô tính
1. Tách TB tuyến vú của cừu cho nhân  lấy nhân. Tách TB trứng cừu khác  loại bỏ nhân.

2. Chuyển nhân TB tuyến vú vào TB trứng đã loại bỏ nhân.
3. Nuôi tế bào này trong ống nghiệm → phôi.
4. Chuyển phôi vào tử cung của con cái cho mang thai và sinh cừu con.
Nhân bản động vật biến đổi gen
phục vụ lợi ích con người.
Cấy truyền phôi
- Phôi được cắt thành nhiều phôi → cấy các phôi này vào tử cung của các con vật khác nhau.
- Tạo nhiều con vật kiểu gen giống nhau.
 Cừu sinh ra giống cừu cho nhân
CÔNG
NGHỆ
TẾ
BÀO
ĐỘNG
VẬT
CÔNG
NGHỆ
TẾ
BÀO
THỰC
VẬT
Cho biết quá trình phân bào nào
chi phối quá trình tạo giống bằng
công nghệ tế bào?
2
3
4
5
1
Đáp án hàng dọc
GIẢI ĐÁP TRÒ CHƠI Ô CHỮ
6
7
8
C Ư U Đ Ô L Y
Đ Ô N G V Â T
Ô N G N G H I Ê M
V I S I N H V Â T
N U Ô I C Â Y M Ô
P H Ô I
C Â Y Đ Ơ N B Ô I
X Ô M A
XIN CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM
1. Cắt một phôi động vật thành nhiều phôi, cho phát triển trong cơ thể nhiều con cái từ đó nhanh chóng tạo ra hàng loạt con giống có kiểu gen giống nhau gọi là phương pháp
công nghệ sinh học tế bào.

cấy truyền phôi.

C. nhân bản vô tính tế bào động vật.

D. cấy truyền hợp tử.
2. Để tạo ra cơ thể mang bộ nhiễm sắc thể của 2 loài khác nhau mà không qua sinh sản hữu tính người ta sử dụng phương pháp

đột biến nhân tạo.

B. lai tế bào.

C. kĩ thuật di truyền.

D. chọn lọc cá thể.