Bài 19. Sự phân bố sinh vật và đất trên Trái Đất

Nêu các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố của sinh vật và đất?

Sự phân bố của đất và sinh vật chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố.
Vậy trên thực tế, đất và sinh vật phân bố như thế nào? Sự phân bố này có tính quy luật không? Vì sao?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài 19.
SỰ PHÂN BỐ CỦA SINH VẬT VÀ ĐẤT TRÊN TRÁI ĐẤT
3
TIẾT 22 - BÀI 19:
SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT
TRÊN TRÁI ĐẤT
* Khái niệm về thảm thực vật:
Bài học gồm 2 nội dung:
I- SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT THEO VĨ ĐỘ
II- SỰ PHÂN BỐ ĐẤT VÀ SINH VẬT THEO ĐỘ CAO



Kiểu thảm thực vật ở môi trường đới lạnh
Kiểu thảm thực vật chính đới ôn hòa
Kiểu thảm thực vật chính ở đới nóng
Xavan





Rừng xích đạo
7
Toàn bộ các loài thực vật khác nhau cùng chung sống trên cùng một diện tích rộng lớn có tính đồng nhất nhất định gọi chung là “THẢM THỰC VẬT”
Hs dựa vào SGK và hiểu biết nêu khái niệm “thảm thực vật”?
8
BÀI 19
SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT
TRÊN TRÁI ĐẤT
Sự phân bố của các thảm thực vật và nhóm đất chính trên Trái Đất phụ thuộc vào yếu tố nào?
9

BÀI 19
SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT
TRÊN TRÁI ĐẤT

- Sự phân bố của các thảm thực vật trên Trái Đất phụ thuộc nhiều vào yếu tố khí hậu.
- Đất chịu tác động mạnh mẽ của cả khí hậu và sinh vật nên sự phân bố đất trên lục địa cũng giống với sự phân bố các thảm thực vật.
=> Vậy, sự phân bố sinh vật và đất trên Trái Đất như thế nào, chúng ta đi vào tìm hiểu mục I
I. sự phân bố sinh vật và đất theo vĩ độ
Căn cứ vào các bản đồ sau, hãy kể tên các kiểu thảm thực vật, các nhóm đất chính và sự phân bố tương ứng của chúng theo vĩ độ?
Các nhóm đất chính trên thế giới
Các kiểu thảm thực vật chính trên thế giới
Hoang mạc lạnh
Băng tuyết
Đài nguyên
Đất đài nguyên
Rừng lá kim
Đất pôtzôn
Hoang mạc, bán hoang mạc
Đất Hoang mạc, bán hoang mạc
Đất đen thảo nguyên,
đồng cỏ núi cao
Thảo nguyên, đồng cỏ núi cao
Rừng cận nhiệt ẩm
Đất đỏ vàng cận nhiệt
Rừng nhiệt đới
Đất đỏ vàng feralit, đen nhiệt đới
Nguyên nhân nào dẫn đến sự phân bố của các kiểu thảm thực vật và các đới đất theo vĩ độ?
Nguyên nhân nào dẫn đến sự phân bố của các kiểu thảm thực vật và các đới đất theo vĩ độ?
Khí hậu (chế độ nhiệt, ẩm) thay đổi theo vĩ độ dẫn đến các kiểu thảm thực vật và đới đất cũng được phân bố theo vĩ độ.
Tương ứng với các kiểu khí hậu khác nhau là các kiểu thảm thực vật và nhóm đất khác nhau
15
I- SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT THEO VĨ ĐỘ

BÀI 19
SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT
TRÊN TRÁI ĐẤT

HS dựa vào bản đồ hãy cho biết từ cực Bắc về Xích
Đạo:
- Chia thành mấy môi trường địa lí?
- Có mấy kiểu khí hậu chính?
Tên các kiểu thảm thực vật và nhóm đất chính?
16
Cân cực lục địa Đài nguyên/ đất đài nguyên
Ôn đới lục địa lạnh/ Rừng lá kim/ đất pốt dôn
Cận nhiệt gió mùa/Rừng cận nhiệt ẩm/ đất đỏ vàng cận nhiệt ẩm
Cận nhiệt DTH/Rừng cây bụi lá cứng/ đất đỏ nâu
Ôn đới lục địa khô hạn/Thảo nguyên, cây bụi chịu hạn & đồng cỏ núi cao/ đất đen, hạt dẻ thảo nguyên, đồng cỏ núi cao
Nhiệt đới lục địa/Xa van, cây bụi/ đất đỏ, nâu đỏ xa van
Xích đạo, nhiệt đới gió mùa/Rừng nhiệt đới, rừng xích đạo/ đất đỏ vàng (feralit), đen nhiệt đới
Hoang mạc lạnh/băng tuyết
Ôn đới hải dương/Rừng lá rộng & rừng hỗn hợp/ đất nâu, xám rừng lá rộng ôn đới
Cận nhiệt lục địa/Hoang mạc & bán hoang mạc/ đất xám hoang mạc, bán hoang mạc
17
- Nhiệm vụ các nhóm:
+ Nhóm 1:
Tìm hiểu về: Thảm thực vật đài nguyên và đất đài nguyên.
+ Nhóm 2:
Tìm hiểu về: Những kiểu thảm thực vật và nhóm đất thuộc môi trường đới ôn hòa
+ Nhóm 3:
Tìm hiểu về: những kiểu thảm thực vật & nhóm đất môi trường đới nóng.
- Các nhóm quan sát các hình ảnh và câu hỏi tương ứng trong sgk, hoàn thành phiếu học tập trong thời gian khoảng 4 phút
BÀI 19
SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT
TRÊN TRÁI ĐẤT
Dựa vào hình19.1,19.2 và kiến thức đã học, em hãy cho biết: thảm thực vật đài nguyên và đất đài nguyên phân bố trong phạm vi những vĩ độ nào? Những châu lục nào có chúng? Tại sao?
Thảm thực vật đài nguyên và đất đài nguyên phân bố trong phạm vi những vĩ độ 65 về cực. Châu Mỹ, châu Á, châu Âu có loại đất đài nguyên và thảm thực vật đài nguyên. Vì các châu lục này có kiểu khí hậu cận cực lục địa lạnh
Đồng rêu đài nguyên (cực)
Gấu bắc cực
Dựa vào hình19.1,19.2 và kiến thức đã học, em hãy cho biết: thảm thực vật và những nhóm đất thuộc môi trường đới ôn hòa phân bố ở những châu lục nào? Tại sao ở đới này lại có nhiều kiểu thảm thực vật và nhóm đất như vậy?
Những kiểu thảm thực vật và nhóm đất thuộc môi trường đới ôn hòa phân bố ở các châu lục: Á, Âu, Mỹ, Đại Dương. Vì đới này có diện tích lục địa rông lớn và có nhiều kiểu khí hậu khác nhau.
Rừng lá kim ôn đới
Rừng lá kim ôn đới
Động vật vùng ôn đới
Thảo nguyên ôn đới
Động vật sống vùng thảo nguyên
Rừng cận nhiệt ẩm
Rừng cây bụi lá cứng
Dựa vào hình19.1,19.2 và kiến thức đã học, em hãy cho biết: thảm thực vật và những nhóm đất thuộc môi trường đới nóng chiếm ưu thế ở những châu lục nào? Châu lục nào không có? Tại sao?
Những kiểu thảm thực vật và nhóm đất thuộc môi trường đới nóng phân bố ở các châu lục: Á, Phi, Mỹ, Đại Dương. Châu Âu không có. Vì châu Âu nằm ở vĩ độ cao, không có các kiểu khí hậu của đới nóng
Rừng nhiệt đới ẩm
Động vật nhiệt đới
Rừng nhiệt đới ẩm
Xavan
xavan
Đông vật Xavan châu phi
B�n hoang m?c ch�u Phi
Hoang mạc Xahara
Động vật sống trên hoang mạc và xa van
38
II-SỰ PHÂN BỐ ĐẤT VÀ SINH VẬT THEO ĐỘ CAO
BÀI 19
SỰ PHÂN BỐ SINH VẬT VÀ ĐẤT
TRÊN TRÁI ĐẤT

39
Quan sát hình dưới đây xác định tên các vành đai đất, thực vật ở sườn Tây dãy Capca từ chân lên đỉnh ? Nguyên nhân nào tạo nên sự thay đổi đó?
40
0- 500
500 – 1200
1200 – 1600
1600 – 2000
2000 – 2800
Đất đỏ
cận nhiệt
Rừng sồi
Đất nâu
Rừng dẻ
Đất pôtdôn
núi
Rừng lãnh
sam

Đồng cỏ
núi cao

Đất đồng
cỏ núi
Đất sơ đẳng

Địa y&
Cây bụi
Nhiệt độ và
lượng mưa
thay đổi
theo độ cao
dẫn đến
sự thay đổi
của các
thảm thực
vật và đất theo
độ cao.
41
Tóm lại: Ở vùng núi, khí hậu có sự thay đổi theo độ cao, chính sự thay đổi về nhiệt và ẩm khi lên cao đã tạo nên các vành đai thực vật và đất theo độ cao.
42
Chọn đáp án đúng trong các câu hỏi sau:
1. Nguyên nhân sinh ra sự phân bố các thảm thực vật và đât trên Trái Đất là:
a) Chủ yếu do chế độ nhiệt và ẩm.
b) Ánh sáng và ẩm
c) Cấu trúc địa hình
d) Do vĩ độ
Đáp án: a
BÀI TẬP CỦNG CỐ
43
2. Chiếm diện tích lớn nhất ở vùng nhiệt đới
ẩm gió mùa là:
Đất nâu đỏ
b) Đất hạt dẻ
c) Đất feralit
d) Đất pôtdôn
Đáp án: c
44
3. Ở những nơi co kiểu khí hậu cận nhiệt ĐịaTrung Hải thường có:

a) Rừng lá kim
b) Rừng và cây bụi lá cứng
c)Thảo nguyên
d) Rừng xa van
Đáp án: b
45
4. Đất xavan có diện tích lớn nhất ở:

a) Nam Á
b) Châu Phi
c) Nam Mĩ
d) Ôxtrâylia
Đáp án: b
46
Câu 1. Ở những nơi có kiểu khí hậu địa trung hải như Nam Âu, Tây Nam Hoa Kì, Tây Nam và Đông Nam Ô-xtrây-li-a, thương có:
a) Rừng hỗn hợp lá kim và lá rộng.
b) Rừng và cây bụi lá cứng cận nhiệt.
c) Rừng có hai đến ba tầng gỗ.
d) Rừng xa van và cây bụi.
47
Câu 2: Ở nước ta có kiểu thảm thực vật và nhóm đất chính là:
Rừng nhiệt đới ẩm, đất đỏ vàng
Rừng nhiệt đới ẩm, đất pốt dôn
Rừng cận nhiệt ẩm, đất đỏ vàng
Rừng nhiệt đới ẩm, đất đen
48
Liên hệ đất nước ta có kiểu thảm thực vật nào, loại đất nào.
49
Bài tập về nhà:
- Học bài cũ và trả lời các câu hỏi cuối bài học.
- Chuẩn bị trước bài 20.