Bài 19. Sông nước Cà Mau

? Ngoại hình và tính nết của Dế Mèn được Tô Hoài miêu tả như thế nào ? Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
BÀI 19 ; TIẾT 77 VĂN BẢN
I. T×m hiÓu chung văn bản
? Bài văn miêu tả cảnh gì ? Trình tự miêu tả như thế nào ? Dựa theo trình tự miêu tả ấy, em hãy tìm bố cục bài văn ?
1. Tác giả
2. Đọc - kể:
3.Ngôi kể :
4. Thể loại :
5. Bố cục:
4 đoạn nhỏ :
- Cái nhìn khái quát về sông nước Cà Mau.
- Tả cảnh kênh rạch, sông nước.
- Tả dòng sông Năm Căn.
- Tả chợ Năm Căn.
1/ Bài văn miêu tả cảnh thiên nhiên, sông nước vùng đất Cà Mau .
- Trình tự miêu tả : Từ khái quát đến cụ thể

? Cho biết ngôi kể trong văn bản ? Theo em, người miêu tả đang ở vị trí nào để quan sát cảnh vật ? Ở vị trí đó có thuận lợi gì cho việc miêu tả ?
Thảo luận (5 phút )
* Đại ý :
Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hung vĩ, đầy sức sống hoang dã, chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú độc đáo ở vùng đất ở tận cùng phía Nam tổ quốc.

Nhóm 1 : Ở đoạn văn 1, ấn tượng ban đầu của tác giả về sông nước vùng Cà Mau như thế nào ? Tác giả cảm nhận cảnh vật bằng những giác quan nào?

Cảnh bao quát:
- ?n tu?ng ban d?u c?a tỏc gi? v? vựng C� Mau :
- D?a hỡnh : Sụng ngũi , kờnh r?ch chi chớt .
-Quang c?nh : To�n m?t s?c xanh
- Khụng gian : r?ng l?n

II/Tìm hiểu chung văn bản
- Màu xanh của trời, đước, c©y, l¸ rõng… một sắc xanh không phong phú, vui mắt.
Âm thanh rì rào của của rừng, song… đều đều ru vỗ triền mien.

? C¶m nhËn cña con ng­êi tr­íc c¶nh Êy nh­ thÕ nµo ?

=> Cảm giác lặng lẽ, buồn, đơn điệu.



? Để làm nổi bật ấn tượng trên tác giả tập trung miêu tả điều gì ? Bằng giác quan nào ?
- Miêu tả Khung cảnh Thiên nhiên qua sự cảm Nhận của thính giác và thị giác.
Nhóm 2 : Trong đoạn văn 2, ở Cà Mau người ta gọi tên đất, tên sông theo cách nào ?

a. Theo những danh từ mĩ lệ
b. Theo thói quen trong đời sống
c. Theo cách của ông cha để lại
d. Theo đặc điểm riêng biệt của tên đất, tên sông, của địa phương
? Các địa danh đó gợi lên đặc điểm gì của thiên nhiên vùng Cà Mau ?
2. Cảnh kênh rạch, sông ngòi:
- - T? d?a phuong : Chà l�, cỏi keo, b?y hỏp, Mái giầm. => du?c gi?i thớch c?n k?, t? mi => r?t Nam B? => t? nhi?n hoang dó => con ngu?i ? dõy r?t g?n v?i thiờn nhiờn.

=> Cách giải thích, thuyết minh tên gọi của các dòng

sông, con kênh ở vùng Cà Mau :

-Tên gọi giản dị , phù hợp với màu sắc của địa

phương

- Các địa danh gợi lên sự trù phú của vùng Cà Mau . Đặc biệt là hình ảnh sông Năm Căn và rừng đước.
* Chú ý vào đoạn văn : “ Thuyền chúng tôi thoát qua. . . khói sóng ban mai. “
? Tìm những từ miêu tả sự rộng lớn, hùng vĩ của sông Năm Căn và rừng đước ?
3/ Dòng sông Năm Căn
? Tìm những từ cùng chỉ một hoạt động của con thuyền trong câu văn sau :
“ Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt, đổ ra sông cửa Lớn, xuôi về Năm căn .”
? Nếu thay đổi trật tự các động từ có ảnh hưởng gì đến nội dung diễn đạt không ? Nêu nhận xét về việc dùng từ của tác giả ?
- Cảnh sắc mêng mông, hùng vĩ: "Dòng sông ầm ầm ngày đêm chảy mạnh ra biển như thác".
- Cá bơi từng đàn đen trũi

- Sương mù và khói sóng ban mai.
Các động từ: Chèo thoát, đổ ra, xuôi về...diễn tả hoạt động của con thuyền các ĐT ấy không thể thay đổi trật tự được vì nó diễn tả quá trình xuôi theo dòng chảy cuả con thuyền


? Tìm những tính từ miêu tả màu sắc của rừng đước trong đoạn văn ? Nhận xét về sự độc đáo trong việc miêu tả màu sắc của tác giả ?
-
Cây đuốc cao ngất như trường thành
- Màu xanh: lá mạ, xanh rêu
màu lá cây đuốc từ non ?già kế tiếp nhau.
-Cỏc d?ng t?, tớnh t? du?c ch?n l?c g?i lờn s? g?n bú gi?a con ngu?i v?i thiờn nhiờn

Nhóm 6,7 : Quan sát tranh ở SGK /19 và chú ý vào đoạn cuối văn bản. cho biết tác giả miêu tả chợ Năm Căn có gì đáng chú ý ?
Tìm những từ ngữ thể hiện sự độc đáo của chợ Năm Căn ?
4/Cảnh chợ Năm Căn:
* H/s trao d?i v? nột d?c s?c, d?c dáo c?a ch? trên sông C� Mau.
- S? trù phú: Khung c?nh rộng l?n, t?p n?p,hàng hoá phátt tri?n.
- D?c đáo : Ch? h?p ngay trên sông nu?c
- S? da d?ng v? m�u s?c, trang ph?c ti?ng nói.
=> Ch? Nam Can : r?ng l?n, h?p trờn sụng nu?c,dụng vui, t?p n?p, trự phỳ, nhi?u m�u s?c. Dú l� nột d?c dỏo c?a ch? vựng C� Mau .
? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả, tác dụng.
- NT : Tác gi? quan sát ki lu?ng, tu?ng t?n s? hi?u bi?t phong phú. Cách miêu tả như vẽ ra từng nét mà không rối,lăp. -> tả cảnh sinh hoạt mang đặc điểm riêng , độc đáo của con người miền Nam bộ - Cà Mau.

? Qua bài văn này, em cảm nhận được gì về vùng Cà Mau cực Nam cuả Tổ Quốc?
- Nét đặc sắc, độc đáo của cảnh vật Cà Mau.
- Cảnh sông nước, kênh, rạch, rừng đước, chợ trên sông; Rộng lớn hùng vĩ, giàu có, đầy sức sống hoang dã.
- Tình yêu đất nước sâu sắc và vốn hiểu biết rất phong phú đã giúp tác giả miêu tả, giới thiệu "Sông nước Cà Mau " được tường tận, hấp dẫn như vậy .
Tổng kết
? Kể tên một vài con sông ở quê hương em hoặc địa phương nơi em ở, giới thiệu vắn tắt về một trong những con sông ấy ?
4/ Củng cố :
? Qua bài văn này, giúp em cảm nhận được gì về vùng Cà Mau nằm ở cực Nam của Tổ quốc ?
? Từ bài văn này, giúp em biết thêm những gì về phương pháp tả cảnh ?
* Ghi nhớ (SGK /23 )
ĐỌC THÊM : MŨI CÀ MAU – Xuân Diệu
5/ Dặn dò :
Về nhà học bài
Soạn bài 20 : Bức tranh của em gái tôi (SGK /30 )
? Từ trước đến giờ, em có bao giờ đến tham quan hoặc thưởng thức những sản vật độc đáo của vùng Cà Mau chưa ?