Bài 19. Sông nước Cà Mau

BÀI GIẢNG GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ


Thực hiện : Nguyeãn Thò Thuùy Loan
Giaùo Vieân Ngöõ Vaên –Tröôøng THCS Hoøa Phuù
Kính chào quý thầy cô về dự giờ thăm lớp!
KIỂM TRA BÀI CŨ :
-Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì ?
-Đoạn trích kể theo ngôi thứ mấy ? Chọn ngôi kể như thế có tác dụng gì ?
-B�i h?c v? thĩi ki�u cang ,v? lịng nh�n �i:
thĩi ki�u cang cĩ th? l�m h?i ngu?i kh�c,?
d?i ph?ibi?t y�u thuong nh?ng ngu?i xung quanh,
gi�pd? ngu?i y?u ,ngu?i k�m may m?n hon mình.
-Truy?n k? theo ngơi th? nh?t, cĩ t�c d?ng k? nh?ng
di?u mình bi?t ,mình suy nghi,? d�y k? du?c s? �n
h?n c?a D? M�n sau khi g�y ra
c�i ch?t cho D? Cho?t.

Tuần 20 .
Tiết 77 : Văn bản
SÔNG NƯỚC CÀ MAU
( Trích Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi )
I. Đọc - Hiểu chú thích :
1.Tác giả : ( sgk )
2.Tác phẩm :
-Tác phẩm “Đất rừng Phương Nam ’’viết năm 1957.
-Đoạn trích từ chương XVIII của tác phẩm.
3.Từ khó: ( sgk )


Đoàn Giỏi sinh năm 1925,mất năm1989,quê ở Châu Thành,Tiền Giang ,viết văn từ thời chống Pháp.
Ông thường viết về thiên nhiên , cuộc sống, con người Nam Bộ.
Tác phẩm chính : Cá bống mú ,Hoa hướng dương, Ngọn tầm vông , Đất rừng phương Nam,Đường về Gia Hương…
a, Từ Hán Việt : trường thành (8 ),
(bến) vận hà (14)
b, Từ phiên âm tiếng từ tiếng Pháp:
(đèn) măng –sông (15)
c , Các từ chuyên môn về ngư nghiệp:
-Mái giầm (13)
-Cột đáy (10)
-Thuyền chài (11)
-Thuyền lưới (12)
d , Danh từ riêng : Chà Là, Cái Keo (2),
Miên (6), Chà Châu Giang (18)
Đoàn Giỏi
. II Đọc - Hiểu cấu trúc :

1. Đọc:
2.Cấu trúc:

Đâu là trình tự miêu tả của bài văn ?
A.Từ khái quát đến cụ thể.
B. Từ sáng đến tối.
C. Từ cụ thể đến khái quát
D. Từ trong ra ngoài .
Đáp án : 3 phần
+ Từ đầu… đơn điệu : ấn tượng
ban đầu về toàn cảnh.
+ Tiếp…ban mai : cảnh kênh
rạch , sông ngòi.
+ Còn lại : Cảnh chợ Năm Căn.
 Ba phần
Người tả ngồi trên thuyền xuôi
theo các kênh rạch vùng Cà Mau
đổ ra sông Năm Căn rộng
lớn, rồi dừng lại ở chợ Năm Căn.
Người kể có thể quan sát theo
trình tự tự nhiên hợp lý,tả sông
rạch,cảnh hai bên bờ,lúc tả kỹ,
lúc lướt qua ,làm cho cảnh
hiện lên sinh động.

III. Phân tích:
1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh :
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi , kênh rạch
càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh ,
dưới thì nước xanh ,chung quanh mình cũng chỉ toàn một
sắc xanh cây lá.Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng
xanh bốn mùa,cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh
Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối
thứ âm thanh đơn điệu triền miên ấy ru ngủ thính giác ,
càng làm mòn mỏi và đuối dần đi tác dụng phân biệt của
thị giác con người trước cái quang cảnh chỉ lặng lẽ một
màu xanh đơn điệu.

-Cảm nhận bằng thị giác,thính giác.
-Tả xen kể,liệt kê,điệp từ xanh,dùng những tính từ
chỉ màu sắc,trạng thái,cảm giác.

 -Cảm nhận bằng thị giác, thính giác.
=>Không gian mênh mông với nhiều sông ngòi, kênh
rạch, cây cối phủ kín một màu xanh, sóng biển rì rào.


-Sông ngòi ,kênh rạch chi chít như mạng nhện .
-Trời xanh, nước xanh ,toàn một sắc xanh cây lá.
-Tiếng rì rào của rừng cây ,của sóng biển vọng về trong hơi gió
muối
- Tìm chi tiết nêu ấn tượng chung về kênh rạch,trời nước,
cây cối, sóng biển?
- Tác giả quan sát bằng giác quan nào? Nghệ thuật miêu
tả?
 2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch:
Đoạn hai nói về cách đặt tên các dòng sông , con kênh ở vùng Cà Mau . Ví dụ:
Rạch Mái Giầm vì hai bên bờ rạch mọc toàn
cây mái giầm cọng tròn xốp nhẹ...
Kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt ,đen như hạt vừng,chúng cứ bay theo thuyền…
Kênh Ba Khía vì hai bên bờ tập trung toàn con ba khía.
Xã Năm Căn vì ngày xưa trên bờ chỉ có một cái lán năm căn.
Cà Mau là nói trại theo chữ khơ mâu, tiếng Miên nghĩa là nước đen .
Sông ngòi kênh rạch được đặt tên một cách dân dã, mộc mạc , dựa
vào đặc điểm sinh thái cây con , động thực vật ven bờ để đặt tên.
 2.Cảnh sông ngòi , kênh rạch:
Dòng sông Năm Căn:
Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác.
Cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
. Sông rộng hơn ngàn thước.

Rừng đước:
Dựng cao ngất như hai dãy trường thành.
Cây đước mọc dài theo bãi …ngọn bằng tăm tắp , lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ ,màu xanh rêu, màu xanh chai lọ …loà nhoà ẩn hiện trong sương và khói sóng ban mai.

Cảnh dòng sông Năm Căn và rừng đước được miêu tả qua những chi tiết nào?
-Tác giả dùng lối so sánh, điệp từ ,tính từ chỉ
sắc thái xanh khác nhau làm cho cảnh dòng
sông và rừng đước hiện lên thật rộng lớn ,hùng vĩ.
Câu hỏi thảo luận:
Trong câu: “ thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt , đổ ra con sông Cửa Lớn , xuôi về Năm Căn” :
Có những động từ nào chỉ hoạt động của con thuyền?
Thay đổi trình tự những động từ ấy có ảnh hưởng
gì đến nội dung diễn đạt không?
Nhận xét sự chính xác , tinh tế trong cách dùng từ của tác giả ở câu này ?


Đáp án :
- Các động từ ,cụm động từ: thoát qua , đổ ra , xuôi về.
- Không thay đổi được vì sẽ sai lạc nội dung .
- Tác giả đã miêu tả chính xác hoạt động của con thuyền trong từng
khung cảnh.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch:
Qua cách đặt tên các kênh
rạch và miêu tả dòng sông
Năm Căn , rừng đước , em thấy
thấy cảnh thiên nhiên
ở đây như thế nào ?
- Thiên nhiên còn hoang sơ , mang vẻ đẹp
nên thơ , hấp dẫn, đầy bí ẩn.
Rừng tràm
Sân chim
3.Chợ Năm Căn:
Chợ nổi
Chợ nổi
3.Chợ Năm Căn:
Đáp án:
Những túp lều lá thô sơ kiểu cổ nằm cạnh những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng.
Thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn dập dềnh trên sóng.Những đống gỗ cao như núi chất dựa bờ...
Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông.
Những ngôi nhà bè ban đêm , ánh đèn măng-sông chiếu sáng như những khu phố nổi.
Những người con gái Hoa kiều bán hàng xởi lởi.
Những người Chà Châu Giang bán vải , những bà cụ người Miên bán rượu,với đủ các giọng nói líu lô,đủ kiểu ăn vận sặc sỡ…



Những chi tiết nào miêu tả quang cảnh chợ Năm Căn ?
Chợ Năm Căn hiện lên thật sinh động.Vậy tác
giả đã làm thế nào để miêu tả được như thế?

-Tả cụ thể , bao quát , chú ý màu sắc, hình khối,âm thanh...
=> Chợ Năm Căn thật đông vui ,tấp nập, trù phú , độc đáo.
IV.Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
-Quan sát,miêu tả cụ thể,bao quát.
-So sánh, liệt kê…
2. Nội dung:
Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp hùng vĩ, rộng lớn ,đầy sức sống, Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập ,trù phú ,độc đáo.

Nhờ đâu mà tác giả miêu tả , giới thiệu một vùng sông nước Cà Mau tường tận và hấp dẫn đến như vậy?
Nhờ sự hiểu biết tường tận,gắn bó
với con người và vùng đất này,nói
rộng ra là lòng yêu thiên nhiên,
tình yêu quê hương , đất nước
sâu sắc.
 Ghi nhớ :(sgk)
IV.Luyện tập:
Kể tên con sông ở quê hương em , giới thiệu vắn tắt về con sông ấy ?
Cảnh sông Sê-rê-pôc - Dak Lak
Bài tập củng cố:
Bài văn miêu tả cảnh gì ?

A. Cảnh buôn bán của người dân vùng sông nước.

B. Cảnh sông nước Cà Mau ,vùng cực nam của Tổ quốc

C. Cảnh rừng đước bên bờ dòng sông Năm Căn.

D. Cảnh kênh Bọ Mắt.


Sông nước Cà Mau
Ấn tượng ban
đầu về
toàn cảnh
Cảnh sông ngòi,
kênh rạch
Cảnh chợ
Năm Căn
Cách đặt
tên sông
ngòi, kênh
rạch
Cảnh dòng
sông Năm
Căn, rừng
đước
SƠ ĐỒ BÀI HỌC
Hướng dẫn học ở nhà
Viết đoạn văn trình bày cảm nghĩ của em về vùng Cà Mau qua bài “ Sông nước Cà Mau ”.
Học ghi nhớ.
Soạn bài “ So sánh ”.
Kết thúc
tiết học.




Lớp học Tốt !
Kính chào tạm biệt
quý thầy cô