Bài 19. Sông nước Cà Mau

Tiết 77
Tiết 77
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :
1)Tác giả:

Em hãy giới thiệu đôi nét về tác giả Đoàn Giỏi ?
Đoàn Giỏi (1925 - 1989).
Bút danh: Nguyễn Hoài,
Nguyễn Phú Lễ, Huyền Thư
Quê: Tiền Giang
Thường viết về thiên nhiên
và con người Nam Bộ.
Đoàn Giỏi cùng gia đình.
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :
1)Tác giả:

Em hãy nêu xuất xứ của đoạn trích " Sông nước Cà Mau" ?
2)Tác phÈm:
Trích chương XVIII - Truyện "Đất rừng phương Nam".
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

Đoạn trích được kể theo ngôi kể nào ? Nêu tác dụng của cách sử dụng ngôi kể này ?
II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
* Ngôi kể :
- Ngôi kể thứ nhất

Thấy được cảnh quan của một vùng sông nước Cực Nam Tổ quốc qua cái nhìn và cảm nhận hồn nhiên, tò mò của một đứa trẻ thông minh
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

Tìm hiểu Bố cục đoạn trích ?
II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
* Ngôi kể :
* Bố cục : 4 phần
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau
2, Miêu tả cảnh kênh rạch, sông nước Cà Mau
3, Đặc tả cảnh dòng sông Năm Căn
4, Cảnh chợ Năm Căn
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh mình cũng chỉ một toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối – thứ âm thanh đơn điệu triền miên ấy ru ngủ thính giác, càng làm mòn mỏi và đuối dần đi tác dụng phân biệt của thị giác con người trước cái quang cảnh chỉ lặng lẽ một màu xanh đơn điệu.
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
Thảo luận
Câu 1: Qua cái nhìn và cảm nhận của bé An, cảnh Sông nước cà Mau hiện lên như thế nào ?
Câu 2 : Cảnh được miêu tả qua những giác quan nào ?
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh mình cũng chỉ một toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối – thứ âm thanh đơn điệu triền miên ấy ru ngủ thính giác, càng làm mòn mỏi và đuối dần đi tác dụng phân biệt của thị giác con người trước cái quang cảnh chỉ lặng lẽ một màu xanh đơn điệu.
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
 Địa hình: Sông ngòi, kênh rạch chi chít
 Quang cảnh: C¶ mét vïng trêi, n­íc, c©y l¸ -> Mét thÕ giíi xanh b¸t ng¸t.
Âm thanh:Tiếng rì rào của rừng, sóng, gió
- > Cảm giác: sự đơn điệu, triền miên
Thị giác
Thính giác
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
Một vùng trời nước bát ngát xanh, kênh rạch chằng chịt
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
…Ở đây, người ta gọi tên đất, tên sông không phải bằng những danh từ mĩ lệ, mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên. Chẳng hạn như gọi rạch Mái Giầm, vì hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm cọng tròn xốp nhẹ, trên chỉ xòa ra độc một cái lá xanh hình chiếc bơi chèo nhỏ; gọi kênh Bọ Mắt vì ở đây tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ, ta bị nó đốt vào da thịt chỗ nào là chỗ đó ngứa ngáy nổi mẩn đỏ tấy lên; gọi kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây ( Ba Khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon). Còn như xã Năm Căn thì nghe nói ngày xưa trên bờ sông chỉ độc có một cái lán năm gian của những người tới đốn củi hầm than dựng nên, cũng như Cà Mau là nói trại đi theo chữ tức khơ mâu, tiếng Miên nghĩa là “nước đen”.
Rạch Mái Gầm
Kênh Bọ Mắt
Kênh Ba Khía
Xã Năm Căn
Ở vùng Cà Mau, người ta gọi tên đất, tên sông, kênh rạch theo cách nào?
A. Theo những danh từ mĩ lệ;
B. Theo những thói quen trong đời sống;
C. Theo cách của cha ông để lại;
D. Theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên.
Mang tính địa phương
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
Rạch Mái Gầm
Kênh Bọ Mắt
Kênh Ba Khía
Xã Năm Căn
Mang tính địa phương
Đoạn văn trên sử dụng những phương thức biểu đạt nào ?
Miêu tả + Thuyết minhvề cảnh quan, tập quán, phong tục một vùng sông nước
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
Con ba khía
Kênh rạch cà mau
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
3, Dòng sông Năm Căn :
Dòng sông Năm Căn hiện lên như thế nào qua lời miêu tả của nhân vật ?
Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây đước mọc dài theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ,… lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai.
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
3, Dòng sông Năm Căn :
Nước đổ ầm ầm, cá bơi từng đàn
Rừng đước cao ngất như bức tường thành
Mầu xanh nối tiếp , sương mù khói sóng
- > Cảnh thật hùng vĩ
rừng đước
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
3, Dòng sông Năm Căn :
Nước đổ ầm ầm, cá bơi từng đàn
Rừng đước cao ngất như bức tường thành
Mầu xanh nối tiếp , sương mù khói sóng
- > Cảnh thật hùng vĩ
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
3, Dòng sông Năm Căn :
4, Chî N¨m C¨n :
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Khái quát cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
3, Dòng sông Năm Căn :
4, Chî N¨m C¨n :
Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập. Vẫn là cái quang cảnh quen thuộc của một xóm chợ vùng rừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liêu, với những túp lều lá thô sơ kiểu cổ xưa nằm bên cạnh những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ cao như núi chất dựa bờ, những cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn dập dềnh trên sóng… Nhưng Năm Căn còn có cái bề thế của một trấn “anh chị rừng xanh” đứng kiêu hãnh phô phang sự trù phú của nó trên vùng đất cuối cùng của Tổ quốc. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông; những lò than hầm gỗ đước sản xuất loại than củi nổi tiếng nhất của miền Nam; những ngôi nhà bè ban đêm ánh đèn măng- sông chiếu rực trên mặt nước như những khu phố nổi, và nơi đây người ta có thể cập thuyền lại, bước sang gọi một món xào, món nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kèm theo vài cút rượu, ngoài ra còn có thể mua từ cây kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, một bộ quần áo may sẵn hay một món nữ trang đắt giá chẳng hạn, mà không cần phải bước ra khỏi thuyền.
Chợ năm căn
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
1, Cảnh Sông nước Cà Mau :
2, Cảnh kênh rạch, sông ngòi :
3, Dòng sông Năm Căn :
4, Chî N¨m C¨n :
Nét độc đáo, đặc sắc của chợ Năm Căn ?
Nằm sát bờ sông, đông vui tấp nập
Thuyền buôn dập dềnh trên sóng
Sự hoà hợp giữa các dân tộc : Việt - Hoa - Miên
Học sinh trao đổi
- > Nét sinh hoạt độc đáo, mang bản Sắc riêng của người dân vùng sông nước Nam bộ
Mua bán tấp nập - Trên bến dưới thuyền
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

III- Tỉng k�t :
II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
Trình bày cảm nhận của em về nội dung, nghệ thuật của đoạn trích " Sông nước Cà Mau ?
Nội dung
Nghệ thuật
Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hoang dã, hùng vĩ.
- Chợ Năm Căn là hình ảnh Cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo của vùng đất tận cùng của Tổ quốc


- Bức tranh sông nước Cà Mau hiện lên vừa bao quát, vừa cụ thể là kết quả của sự cảm nhận trực tiếp, tinh tế và vốn hiểu biết phong phú của tác giả


Tiết 77
Sông nước cà mau
Sông nước cà mau
Tiết 77
I- Giíi thiƯu chung :

III- Tỉng k�t :
II- ��c - t�m hiĨu v�n b�n :
IV- Luyện tập :
Cảm nhận cña em về vïng ®Êt phÝa Nam cña Tæ quèc sau khi häc xong ®o¹n trÝch “ S«ng n­íc Cµ Mau ?
Một số hình ảnh về Sông nước cà mau

Một số hình ảnh về Sông nước cà mau

Một số hình ảnh về Sông nước cà mau

Tổ quốc tôi như một con tàu
Mũi thuyền ta đó – mũi Cà Mau

Những dòng sông rộng hơn ngàn thước
Trùng điệp một màu xanh lá đước
Đước thân cao vút, rễ ngang mình
Trổ xuống nghìn tay, ôm đất nước!

Tổ quốc tôi như một con tàu
Mũi thuyền xé sóng – mũi Cà Mau.
(Xuân Diệu - Mũi Cà Mau)


h­íng dÉn häc sinh häc bµi




- T×m ®äc t¸c phÈm : §Êt rõng ph­¬ng Nam
ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®Êt mòi Cµ Mau – Vïng ®Êt cùc Nam cña Tæ
So¹n : Bøc tranh cña em g¸i t«i