Bài 19. Sông nước Cà Mau

- Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì ?
- Đoạn trích kể theo ngôi thứ mấy? Chọn ngôi kể như thế có tác dụng gì ?
- B�i h?c v? thĩi ki�u cang, v? lịng nh�n �i: thĩi
ki�u cang cĩ th? l�m h?i ngu?i kh�c, ? d?i ph?i
bi?t y�u thuong nh?ng ngu?i xung quanh, gi�p
d? ngu?i y?u, ngu?i k�m may m?n hon mình.
- Truy?n k? theo ngơi th? nh?t, cĩ t�c d?ng k? nh?ng
di?u mình bi?t, mình suy nghi, ? d�y k? du?c s? �n
h?n c?a D? M�n sau khi g�y ra c�i ch?t cho D? Cho?t.

KIỂM TRA BÀI CŨ :
Văn bản
SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích: "Đất rừng phương Nam" - Đoàn Giỏi)


I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
Đoàn Giỏi
Đoàn Giỏi sinh năm 1925, mất năm1989, quê ở Châu Thành,Tiền Giang, viết văn từ thời chống Pháp.
Ông thường viết về thiên nhiên, cuộc sống, con người Nam Bộ
Tác phẩm chính: Cá bống mú, Hoa hướng dương, Ngọn tầm vông, Đất rừng phương Nam, Đường về Gia Hương…
(SGK)
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)


2. Tác phẩm:
“Sông nước Cà Mau” trích từ chương XVIII của truyện “ Đất rừng phương Nam”.
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
(SGK)
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)


3. Đọc và tìm hiểu chú thích
4. Bố cục:
Phần 1: T? d?u ? "m�u xanh don di?u": ?n tu?ng ban d?u v? C� Mau
- Phần 2: Ti?p ? "khúi súng ban mai": C?nh sụng ngũi, kờnh r?ch C� Mau.
- Phần 3: Cũn l?i: C?nh ch? Nam Can
3 phần
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
(SGK)
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
2. Tác phẩm:
“Sông nước Cà Mau” trích từ chương XVIII của truyện “ Đất rừng phương Nam”.


1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau:
Dấu hiệu nào của thiên nhiên gây cho con người nhiều ấn tượng khi đi qua vùng đất này?
Sông ngòi, kênh rạch chi chít …
Trời, nước, mây toàn một sắc xanh
Sóng biển rì rào …
Em hình dung như thế nào về cảnh sông nước Cà Mau qua cảm nhận của tác giả?
 Một thiên nhiên còn nguyên sơ, đầy hấp dẫn và bí ẩn
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN


2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau:
Tác giả làm nổi rõ nét độc
đáo nào của cảnh?
- Rạch Mái Giầm: hai bên bờ rạch toàn cây mái giầm.
- Kênh Bọ Mắt: ở đó tụ tập nhiều bọ mắt.
- Cà Mau: nưuớc đen.
Em có nhận xét gì về cách đặt tên đó?
Đặt tên sông, đất,… theo lối dân
gian.
Thiên nhiên hoang dã, phong phú
con người gần gũi với thiên nhiên
1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau:
 Một thiên nhiên còn nguyên sơ, đầy hấp dẫn và bí ẩn
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN


Cảnh dòng sông Năm Căn và rừng đước được miêu tả qua những chi tiết nào?
Dòng sông Năm Căn:
Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác.
Cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
. Sông rộng hơn ngàn thước.
Rừng Đước:
Dựng cao ngất như hai dãy trường thành.
Cây đước mọc dài theo bãi …ngọn bằng tăm tắp , lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ ,màu xanh rêu, màu xanh chai lọ …loà nhoà ẩn hiện trong sương và khói sóng ban mai.


- So sánh, điệp từ, tính từ
=> cảnh dòng sông Năm Căn và rừng đước hiện lên thật rộng lớn, hùng vĩ.
2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau:
Đặt tên sông, đất,… theo lối dân
gian.
Thiên nhiên hoang dã, phong phú
con người gần gũi với thiên nhiên
1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau:
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
Câu hỏi thảo luận:
Trong câu: “thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt , đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn” :
? Có những động từ nào chỉ hoạt động của con thuyền?
? Thay đổi trình tự những động từ ấy có ảnh hưởng
gì đến nội dung diễn đạt không?
? Nhận xét sự chính xác , tinh tế trong cách dùng từ của tác giả ở câu này ?

Đáp án :
- Các động từ ,cụm động từ: chèo thoát qua ,đổ ra , xuôi về.
- Không thay đổi được vì sẽ sai lạc nội dung .
- Tác giả đã miêu tả chính xác hoạt động của con thuyền trong
từng khung cảnh.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10


3. Cảnh chợ Năm Căn:
Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập. Vẫn là cái quang cảnh quen thuộc của một xóm chợ vùng rừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liêu, với những túp lều lá thô sơ kiểu cổ xưa nằm bên cạnh những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ cao như núi chất dựa bờ, những cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn dập dềnh trên sóng… Nhưng Năm Căn còn có cái bề thế của một trấn “anh chị rừng xanh” đứng kiêu hãnh phô phang sự trù phú của nó trên vùng đất cuối cùng của Tổ quốc. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông; những lò than hầm gỗ đước sản xuất loại than củi nổi tiếng nhất của miền Nam; những ngôi nhà bè ban đêm ánh đèn măng- sông chiếu rực trên mặt nước như những khu phố nổi, và nơi đây người ta có thể cập thuyền lại, bước sang gọi một món xào, món nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kèm theo vài cút rượu, ngoài ra còn có thể mua từ cây kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, một bộ quần áo may sẵn hay một món nữ trang đắt giá chẳng hạn, mà không cần phải bước ra khỏi thuyền.
2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau:
1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau:
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN


- Khung cảnh rộng lớn, hàng hoá phong phú
+ Chợ họp trên sông, mua mọi thứ mà không cần ra khỏi thuyền
+ Đa dạng về màu sắc, trang phục, tiếng nói
 Cảnh tượng chợ Năm Căn: đông vui, tấp nập, trù phú và độc đáo.
3. Cảnh chợ Năm Căn:
2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau:
1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau:
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN


III. TỔNG KẾT:
Ghi nhớ: (SGK – Tr.23)
3. Cảnh chợ Năm Căn:
2. Cảnh sông ngòi, kênh rạch Cà Mau:
1. Ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau:
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG:
Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
(Trích “Đất rừng Phương Nam” Đoàn Giỏi)
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
Nội dung:
Thiên nhiên phong phú, hoang sơ mà tươi đẹp
Sinh hoạt độc đáo, hấp dẫn
2. Nghệ thuật:
Miêu tả vừa bao quát vừa cụ thể, sinh động
Huy động nhiều giác quan và
điểm nhìn để quan sát
- So sánh, nhận xét chính xác.
Bài tập củng cố
1.Vị trí của người miêu tả trong đoạn trích là ở đâu?
Trên con thuyền xuôi theo các kênh rạch
Từ trên đường bộ bám theo các kênh rạch
Từ trên cao nhìn bao quát toàn cảnh
Ngồi một nơi và tưởng tượng ra
2. Ở vùng Cà Mau người ta gọi tên đất, tên sông theo
cách nào?
Theo những danh từ mĩ lệ
B. Theo thói quen trong đời sống
Theo cách của cha ông để lại
D. Theo đặc điểm riêng biệt của đất, của sông
3. Vì sao gọi là rạch Mái Giầm?
Trên sông có chiếc mái giầm
Hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm
Hai bên bờ có những cây có thể làm mái giầm
Có cái lán mang tên Mái Giầm
Học thuộc bài, nhớ những chi
tiết miêu tả đặc sắc
- Chuẩn bị bài: “SO SÁNH”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Trân trọng cảm ơn
thầy cô giáo và các em
Chào tạm biệt và chúc các em học tốt