Bài 19. So sánh

PHòNG GIáO DụC HUYệN PHú VANG
AN BằNG - VINH AN
Kính chào quý thầy cô giáo
cùng các em học sinh
Trường trung học CƠ Sở
Khi miêu tả về tán lá phượng
* Lan: Những tán lá xoè ra như những chiếc dù nhỏ che mưa, che nắng.
* Hồng: Những tán lá xoè ra rất mát.

Theo em Lan và Hồng ai miêu tả hay hơn ? Vì sao ?
BÀI 22. TIẾT 88
SO SÁNH
I. SO SÁNH LÀ GÌ ?
* Ví dụ 1:
a. Trẻ em như búp trên cành.
b. Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
Những tập hợp từ nào chứa hình ảnh so sánh ?
- Các tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh:
+ búp trên cành
+ hai dãy trường thành vô tận
Những sự vật, sự việc nào được so sánh với nhau ?
a. Trẻ em như búp trên cành.
b. Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
* Những sự vật, sự việc được so sánh với nhau:
+ Trẻ em so sánh với búp trên cành
+ Rừng đước dựng lên cao ngất so sánh với hai dãy trường thành vô tận
Dựa vào những cơ sở nào để có thể so sánh được như vậy ?
Trẻ em là mầm non của đất nước
Búp trên cành là mầm non của cây cối trong thiên nhiên
 Hình thức
- Sự non tươi, đầy sức sống, chứa chan hy vọng
 Tính chất
So sánh như vậy nhằm mục đích gì ?

- Tạo ra hình ảnh mới mẻ cho sự vật, sự việc quen thuộc
- Gợi cảm giác cụ thể, thích thú, hấp dẫn khi nghe, đọc, viết
- Khả năng diễn đạt phong phú, sinh động
Từ sự phân tích ví dụ trên em hãy cho biết so sánh là gì ?

* Ghi nhớ: so sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

* Ví dụ 2:
Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến.
Con mèo được so sánh với con gì ? Hai con vật này có gì giống và khác nhau ?
- So sánh con mèo với con hổ
- Giống nhau về hình thức: lông vằn
- Khác nhau về tính chất: mèo hiền, hổ dữ
so sánh trong ví dụ 2 có gì khác với so sánh trong ví dụ 1a ?
- Chỉ ra sự tương phản về tính chất của sự vật
- Không tạo ra hình ảnh mới
- Không gợi hình, gợi cảm
 So sánh lôgíc
Quan sát các ví dụ sau và cho biết đâu là so sánh lôgíc, đâu là so sánh tu từ ?

a) Minh cao bằng Lan
b) Qua đình ngả nón trông đình
Đình bao nhiêu ngói thương mình
mấy nhiêu
c) Mai có khuôn mặt như mẹ
d) Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Câu: a, c  so sánh lôgíc
Câu :b, d  so sánh tu từ
II. CẤU TẠO CỦA PHÉP SO SÁNH :
1. Quy ước:
Vế A: Các sự vật, sự việc được so sánh.
Vế B: các sự vật, sự việc được dùng để so sánh (chuẩn so sánh)
T: từ, ngữ so sánh
PD: phương diện so sánh
Yếu tố 1
Yếu tố 3
Yếu tố 4
Vế A
PD
T
Vế B
Các sự vật, sự việc dùng để so sánh
Từ, ngữ so sánh
Phương diện
so
sánh
Các sự vật, sự việc được so sánh
Yếu tố 2
* Xác định A, B, T và PD trong các
ngữ cảnh sau:
a) Áo chàng đỏ tựa ráng pha
Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in
b) Thân em như ớt trên cây
c) Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất
d) Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào

a) Áo chàng đỏ tựa ráng pha
Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in




Áo chàng
A
đỏ
PD
ráng pha
B
tựa
T
Ngựa chàng
A
như là
T
sắc trắng
PD
tuyết in
B
b) Thân em như ớt trên cây
Thân em
A
ớt trên cây
B
như
T
c) Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất
Như
T
con người không chịu khuất
A
tre mọc thẳng,
B
d) Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào
Trường Sơn:
B
chí lớn ông cha
A
Cửu Long:
B
lòng mẹ bao la sóng trào
A
a) Áo chàng
A
đỏ
PD
ráng pha
B
Ngựa chàng
A
như là
T
sắc trắng
PD
tuyết in
B
b) Thân em
A
ớt trên cây
B
như
T
c) Như
T
con người không chịu khuất
A
tre mọc thẳng,
B
d) Trường Sơn:
B
chí lớn ông cha
A
Cửu Long:
B
lòng mẹ bao la sóng trào
A
Áo chàng
lòng mẹ bao
la sóng trào
Ngựa chàng
thân em
đỏ
như là
sắc trắng
Trường Sơn
chí lớn ông cha
Cửu Long
như
tuyết in
ớt trên cành
ráng pha
tựa
con người không
chịu khuất
như
tre mọc thẳng
a) Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Non xanh nước biết như tranh hoạ đồ. ( Ca dao )
b) Lòng ta vui như hội
Như cờ bay, gió reo ( Tố Hữu )
c) Con nghe Bác tưởng nghe lời non nước
Tiếng ngày xưa và cả tiếng mai sau ( Tố Hữu )
* Có ý kiến tranh luận sau:
a) Vế A : A1:Đường vô xứ nghệ, A2: non xanh, A3:nước biết. Vế B: Tranh hoạ đồ
b) Vế A : Lòng ta, Vế B: B1: Hội, B2: Cờ bay, B3: Gió reo
C) tưởng = như. /// * Vậy ý kiến của em như thế nào ?

Đáp án bài tập 3
1. [... ]Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện
2. [... ] ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt đen như hạt vừng
3 [... ] chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ
4. [... ] cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng
5. [... ] trông hai bên bờ rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận
6. [... ] Những ngôi nhà bè ban đêm ánh đèn măng- sông chiếu rực trên mặt nước như những khu phố nổi


PHIẾU HỌC TẬP
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
AN B?NG - VINH AN
C�M ON QUí TH?Y Cễ GI�O D� V? D? GI? THAM L?P C�NG C�C EM H?C SINH THAM GIA TI?T H?C