Bài 19. So sánh

Giáo viên : Lê Thị Bích Liên
Chào mừng quí thầy, cô giáo !
Kiểm tra bài cũ
BT1.Cho câu van sau :
" Ông em đã già nhưng vẫn khoẻ mạnh và minh mẫn lắm"
H1: Xác định các phó từ có trong đoạn van ?
H2: Các phó từ đi kèm bổ nghĩa cho nh?ng từ nào ? Vị trí của các phó từ đó trong cụm từ ?
BT2: Em hãy cho biết trong những câu văn dưới đây, câu văn nào miêu tả sinh động và gợi cảm về bức tranh trên?

Dòng suối chảy trắng xóa.
b. Dòng suối chảy trắng xóa giữa rừng.
c. Dòng suối chảy trắng xóa giữa khu rừng trông như một dải bạc.


c. Dòng suối chảy trắng xóa giữa khu rừng trông như một dải bạc.

Thứ 2 ngày 19 tháng 01 năm 2009
Tuần 21:
Ngữ văn: Tiết 78:
So sánh
I. So sánh là gì?
1. Ví dụ:
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
( Hồ Chí Minh)

b. [...] Tr«ng hai bªn bê, rõng ®­íc dùng lªn cao ngÊt nh­ hai d·y tr­êng thµnh v« tËn.
( §oµn Giái)
3. Con mÌo v»n vµo tranh, to h¬n c¶ con hæ nh­ng nÐt mÆt l¹i v« cïng dÔ mÕn.
( T¹ Duy Anh)
2. Nhận xét:
Hãy tìm các tập hợp từ chỉ các sự vật được so sánh trong các ví dụ trên?
Các sự vật vừa tìm, được so sánh với những hình ảnh nào?
Dựa vào cơ sở nào mà các tác giả lại dùng những hình ảnh so sánh đó?
- §em sù vËt nµy ®Ó so s¸nh víi sù vËt kh¸c
- Gi÷a c¸c sù vËt cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau dùa vµo sù t­¬ng ®ång c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc

So sánh các sự vật, sự việc với nhau như vậy để làm gì?
- Tạo ra hình ảnh mới mẻ; gợi cảm giác cụ thể, hấp dẫn...; diễn đạt sinh động.
- ở vd 3: chỉ ra sự tương phản giữa hình thức và tính chất của sự vật, cụ thể là con mèo.
Như vậy, so sánh là gì và tác dụng của nó như thế nào?
*Ghi nhớ 1: sgk
So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng.
- Tác dụng: tăng sức gợi hình, gợi cảm.


Tiết 86 So sánh
Bài 2: Trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất.
Câu 1: So sánh là gì?
A- So sánh là đem đối chiếu sự vật này với sự vật khác để làm tăng giá trị gợi hình, gợi cảm.
B- So sánh là làm cho sự vật trở lên gần gũi với con người
C -So sánh là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt
Câu 2 : Tác dụng của so sánh là?
A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm
B- So sánh có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
C- So sánhvừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc được cụ thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
Tiết 78 So sánh
Bài tập bæ trî: Em hãy tìm phép so sánh trong đoạn văn sau :
“ Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.”
(Đoàn Giỏi)


“ Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.”
(Đoàn Giỏi)
II- Cấu tạo của phép so sánh.
Tiết 78 - So sánh
Trẻ em
như
búp trên cành
Rừng đước dựng lên
như
hai dãy trường thành vô tận
Con mèo vằn vào tranh
to
hơn
cả con hổ
Các từ so sánh:
Bằng, kém, y như, tựa, bằng, giống như...
1/ Điền những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu đã dẫn ở phần I vào mô hình phép so sánh theo mẫudưới đây:
cao ngất
II. Cấu tạo của phép so sánh.
1. Mô hình phép so sánh.
2. Các từ so sánh.
3. Cấu tạo của phép so sánh trong những câu dưới đây có gì đặc biệt?
a. Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào.
( Lê Anh Xuân)
b. Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.
( Thép Mới)
->
-> Vế B được đảo lên trước vế A: Trường Sơn, Cửu Long, như tre mọc thẳng ( vế B);
chí lớn ông cha, lòng mẹ bao la sóng trào, con người không chịu khuất ( Vế A)
-> Thay từ so sánh bằng dấu hai chấm(:) và dấu phẩy(,)-> để nhấn mạnh vế B.
* Ghi nhí 2: sgk

Mô hình câu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm 4 phần: vế A, vế B. phương diện so sánh, từ so sánh.
- Mô hình đó có thể biến đổi ít nhiều
III- Luyện tập
1. Bài tập1. Tìm thêm ví dụ về so sánh theo mẫu dưới đây:
a/ So sánh đồng loại:
+ So sánh người với người:
Lúc ở nhà, mẹ cũng là cô giáo
Khi tới trường, cô giáo như mẹ hiền.
+ So sánh vật với vật:
Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một cái tháp đèn khổng lồ [.]
(Vũ Tú Nam)
b/ So sánh khác loại:
+ So sánh vật với người:
Bà như quả đã chín rồi
Càng thêm tuổi tác, càng tươi lòng vàng.
+ So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng:
Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào
(Lê Anh Xuân

2. Bài tập 2: Dựa vào những thành ngữ đã biết, hãy viết tiếp vế B vào bảng dưới đây để tạo thành phép so sánh.
Khoẻ
như
voi
Đen
Trắng
Cao
như
như
như
cột nhà cháy
trứng gà bóc
cái sào
3.Bài tập 3: Tìm thêm các câu văn có sử dụng phép so sánh trong các văn bản:
a/ "Bài học đường đời đầu tiên"
+ Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.
+ Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
b/ " Sông nước Cà Mau"
+ Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện.
+ Gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền như những đám mây nhỏ.
+ Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
+ Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
tất
Chọn một trong các cụm từ sau:
trống nhằm hoàn thiện những so sánh sau trong đoạn văn:
(Vũ Tú Nam)
một tháp đèn khổng lồ
;
hàng ngàn ánh nến trong xanh
hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi
;
"Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như
......(1).........
hàng ngàn bông hoa là
.........(2).............
,
hàng ngàn búp nõn là
.....(3).................
,
cả đều long lanh, lung linh trong nắng."
một tháp đèn khổng lồ
hàng ngàn ánh nến trong xanh
hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi
để điền đúng vào khoảng
,
* H­íng dÉn häc bµi:
- Chuẩn bị bài: “ Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả”
- Tìm hiểu các đoạn văn trong bài theo câu hỏi gợi ý SGK trang 27-29.

KÍNH CHÚC
QUÝ THẦY CÔ
NHIỀU S?C KHỎE