Bài 19. So sánh

Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh
TRƯỜNG THCS VÕ DUY DUONG
15 -01- 2011
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Phó từ là gì ? Có mấy loại phó từ ?
Câu 2: Câu nào sau đây có sử dụng phó từ ?
A. Cô ấy cũng có răng khểnh.
B. Mặt em bé tròn như trăng rằm.
C. Da chị ấy mịn như nhung.
D. Chân anh ta dài nghêu.

-Phó từ là những từ chuyên đi kèm động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ.
-Có hai loại phó từ:
+Phó từ đứng trước động từ, tính từ.
+Phó từ đứng sau động từ, tính từ.
SO SÁNH
Tiết 84
Tiếng Việt
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24+vd b.
a. Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(Hồ Chí Minh)
b. Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. (Võ Quảng)
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24+ vd b.
a. Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(Hồ Chí Minh)
Trẻ em như búp trên cành
b. Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. (Võ Quảng)
Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh
như cắt.
a.Trẻ em búp trên cành
b.Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh cắt.
Đối chiếu
như
như
Có nét tương đồng.
Tươi non, đầy sức sống, chứa chan hi vọng.
nhanh nhẹn
sự vật này
- sự vật khác
sự việc này
- sự việc khác
So sánh hai cách diễn đạt sau:
Cách 1
Trẻ em biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
Cách 2
gợi hình
,gợi cảm
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
a.Trẻ em - búp trên cành
b.Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.
Đối chiếu
sự vật
sự vật
này
khác
Sự việc
Có nét tương đồng.
Tăng sức
gợi hình
,gợi cảm
So sánh
Sự việc
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24+vd b.
2. Ghi nhớ: SGK/24.
So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
So sánh trong những câu trên có gì khác với sự so sánh trong câu sau:
Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến.
(Tạ Duy Anh)
Con mèo vằn
con hổ
Giống nhau
- Lông vằn
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24+vd b.
2. Ghi nhớ: SGK/24.
II.Cấu tạo của phép so sánh :
1. Ví dụ: SGK/24 +25.
b. Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(Hồ Chí Minh)
c. Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào.
(Lê Anh Xuân)
d.Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.
(Thép Mới)
a. […] trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
(Đoàn Giỏi)
rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.

dựng lên cao ngất
rừng đước
hai dãy trường thành vô tận
Vế A
Vế B
Phương diện so sánh
như
Từ so sánh
rừng đước
dựng lên cao ngất
như
hai dãy trường thành vô tận
V? A (s? v?t du?c so s�nh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh
V? B
(s? v?t d�ng d? so s�nh)
Vế A
Phương diện so sánh
Từ so sánh
Vế B
Nêu tên sự vật, sự việc dùng để so sánh
Từ ngữ chỉ ý so sánh: là ,như, bằng, tựa như, giống như,...
Phương diện so sánh
*Mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm:
Nêu tên sự vật, sự việc được so sánh
rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.

dựng lên cao ngất
rừng đước
hai dãy trường thành vô tận
như
rừng đước
dựng lên cao ngất
như
hai dãy trường thành vô tận
b. Trẻ em như búp trên cành
Trẻ em
như
búp trên cành
Vắng phương diện so sánh
Vế A (sự vật được so sánh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh
V? B
(s? v?t d�ng d? so s�nh)
c. Trường Sơn : chí lớn ông cha

Cửu Long : lòng mẹ bao la sóng trào.

(Lê Anh Xuân)
Trường Sơn
chí lớn ông cha
Cửu Long
lòng mẹ bao la sóng trào
Vế A
Vế B
Vế A
Vế B
đảo vế B lên trước vế A
Vắng phương diện so sánh, từ so sánh,
d. Như tre mọc thẳng , con người không chịu khuất.
Đảo vế B lên trước vế A cùng với từ so sánh.
Như
tre mọc thẳng
Từ so sánh
Vế B
Vế A
Vế A
Phương diện so sánh
Từ so sánh
Vế B
Nêu tên sự vật, sự việc dùng để so sánh
Từ ngữ chỉ ý so sánh: là ,như, bằng, tựa như, giống như,...
Phương diện so sánh
- Các từ chỉ phương diện so sánh và chỉ ý so sánh có thể được lược bỏ.
- Vế B có thể được đảo ngược lên trước vế A cùng với từ so sánh.
* Mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm:
Nêu tên sự vật, sự việc được so sánh
*Trong thực tế, mô hình cấu tạo nói trên có thể biến đổi ít nhiều:
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24+vd b.
2. Ghi nhớ: SGK/24.
II.Cấu tạo của phép so sánh :
1. Ví dụ: SGK/24 +25.
2. Ghi nhớ: SGK/25.
Đen như than.
than.
Đen
như
Vế B
Từ so sánh
phương diện so sánh
Vắng vế A
Xác định cấu tạo của phép so sánh sau đây:
a. […] trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
(Đoàn Giỏi) b. Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
(Hồ Chí Minh)

c. Trường Sơn: chí lớn ông cha
Cửu Long: lòng mẹ bao la sóng trào.
(Lê Anh Xuân)
d. Ngôi nhà như trẻ nhỏ.
(Đồng Xuân Lan)
So sánh người với vật
So sánh vật với người
So sánh vật với vật
So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng
So sánh đồng loại
So sánh khác loại
Ngôi nhà
trẻ nhỏ.
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24.
2. Ghi nhớ: SGK/24.
II.Cấu tạo của phép so sánh :
1. Ví dụ: SGK/24 +25.
2. Ghi nhớ: SGK/25.
III.Luyện tập :
Bài tập 1 /25+26.
a. So sánh đồng loại.
- So sánh người với người.
- So sánh vật với vật.
b. So sánh khác loại.
- So sánh vật với người:
- So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng:
Thầy thuốc như mẹ hiền.
Tiếng suối trong như tiếng hát xa.
Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình .
- So sánh người với vật:
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
a. So sánh đồng loại.
- So sánh người với người.
- So sánh vật với vật.
b. So sánh khác loại.
- So sánh vật với người:
Thầy thuốc như mẹ hiền.
Tiếng suối trong như tiếng hát xa.
Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình .
- So sánh người với vật:
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
III.Luyện tập :
Bài tập 1 /25+26.
- So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng
Bài tập 2 /26.
1.Viết tiếp vế B vào những chỗ trống dưới đây để tạo thành phép so sánh:
-khỏe như…
-chậm như…
-trắng như…
-cao như…
2. Dựa vào mô hình cấu tạo đầy đủ của phép so sánh, em hãy nhận xét mô hình cấu tạo của các phép so sánh trên có gì đặc biệt?
THẢO LUẬN
khoẻ như …
chậm như…
trắng như…
cao như…
voi
lực sĩ
tuyết
rùa
sên
cây sào
núi
Bài tập 2:
khoẻ như …
khoẻ như …
trâu
bông
SO SÁNH
TIẾNG VIỆT. TIẾT : 84
I.So sánh là gì ?
1. Ví dụ: SGK/24+ vd b.
2. Ghi nhớ: SGK/24.
II.Cấu tạo của phép so sánh :
1. Ví dụ: SGK/24 +25.
2. Ghi nhớ: SGK/25.
III.Luyện tập :
Bài tập 1 /25+26.
Bài tập 2 /26.
Bài tập 3 /26.
Tìm những câu văn có sử dụng phép so sánh?
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dứơi thì nước xanh, chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối…
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua…
Bài học đường đời đầu tiên.
Sông nước Cà Mau.
Câu 1: Trong các câu sau, câu nào có sử dụng phép so sánh?
a) Bạn Lan học tập rất chăm chỉ.
b) Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
c) Đôi ta như thể con tằm
Cùng ăn một lá cùng nằm một nong.
d) Lớp 6A giữ vệ sinh rất sạch sẽ.
Củng cố:
Củng cố:
Câu 2: Điền câu so sánh sau vào mô hình cấu tạo?
“Quê hương là chùm khế ngọt.”
Quê hương
là
chùm khế ngọt
Hướng dẫn về nhà.
Chép ghi nhớ, học bài. Làm tiếp bài tập 3,4/ 25.
Tìm thêm phép so sánh trong những văn bản đã học. Soạn bài: So sánh (tt)/41
Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
Xem và trả lời câu hỏi / 27.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
Câu 3 : Câu ca dao sau là so sánh gì ?
Thân em như thể con rùa
Xuống sông đội đá, lên chùa đội bia.
a) So sánh người với người.
b) So sánh vật với vật.
c) So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng.
d) So sánh người với vật.
Củng cố: