Bài 19. So sánh

NG? VAN 6

TI?T 86: SO S�NH
KI?M TRA B�I CU
? So sánh là gì?
? Nêu cấu tạo phép so sánh ?
I.Các kiểu so sánh
1- VÝ dô:
Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia
Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con
§ªm nay con ngñ giÊc trßn
MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi
( TrÇn Quèc Minh )
2- NhËn xÐt
- PhÐp so s¸nh
- Tõ so s¸nh:
+ ch¼ng b»ng
-> ChØ ý so s¸nh kh«ng ngang b»ng
+ lµ
-> ChØ ý so s¸nh ngang b»ng
So sánh
không ngang bằng
Là, như , y như, giống như,
tựa như, bao nhiêu, bấy nhiêu.
Hơn, thua, kém, không bằng chưa bằng, chẳng bằng.
So sánh
ngang bằng
3- Ghi nhớ:
Có hai kiểu so sánh:
- So sánh không ngang bằng.
- So sánh ngang bằng.
1.Phép so sánh trong câu: “Con mèo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến” thuộc kiểu so sánh nào?
A.So sánh ngang bằng
B.So sánh không ngang bằng.
2.Từ so sánh trong câu trên là từ nào?
A.To B.Hơn C.Cả D.Con hổ
3.Phép so sánh trong câu : “Thầy thuốc như mẹ hiền” thuộc kiểu so sánh nào?
A.So sánh ngang bằng
B.So sánh không ngang bằng.
4.Từ so sánh trong câu trên là từ nào?
A.Thầy B.Thuốc C.Như D. Mẹ
II - Tỏc d?ng c?a so sỏnh
1- Ví dụ:
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại. ( Khỏi Hung)
1- Chỉ ra phép so sánh trong đoạn văn trên.
2- Nêu tác dụng của phép so sánh đối với việc miêu tả s? vật, sự việc? Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết?
2- Nhận xét
Hình ảnh chiếc lá rơi được so sánh với nhiều hình ảnh, sự vật, .. khác nhau-> hình ảnh chiếc lá hiện lên sinh động -> giúp người đọc cảm nhận được mỗi chiếc lá khi rụng xuống đều có những trạng thái khác nhau , tâm tình khác nhau.
Thông qua phép so sánh, tác giả bày tỏ suy nghĩ , quan niệm của mình về sự sống và cái chết.
3- Ghi nhớ
So sánh có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động.
- Có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc.


Bài t?p nhanh: Trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất.
Câu 1: So sánh là gì?
A- So sánh là đem đối chiếu sự vật này với sự vật khác để làm tăng giá trị gợi hình, gợi cảm.
B- So sánh là làm cho sự vật trở lên gần gũi với con người
C -So sánh là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt
Câu 2 : Tác dụng của so sánh là?
A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm
B- So sánh có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
C- So sánhvừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc được cụ thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
B�i t?p nhanh:D?c cỏc cõu van sau v� tr? l?i cỏc cõu h?i bờn du?i.
+? dú t? t?p khụng bi?t co man n�o l� b? m?t, den nhu h?t v?ng, bõy theo thuy?n t?ng b?y nhu nh?ng dỏm mõy nh?.
+Trụng hai bờn b?, r?ng du?c d?ng lờn cao ng?t nhu hai dóy tru?ng th�nh vụ t?n.
+Du?ng Huong Thu nhu m?t pho tu?ng d?ng dỳc.
+Du?ng Huong Thu gi?ng nhu m?t hi?p si c?a tru?ng son oai linh hựng vi.
Cõu 1:Cú bao nhiờu phộp so sỏnh trong cỏc cõu van trờn?
A.Ba B.B?n
C.Nam D.Sỏu
Cõu 2:Cỏc so sỏnh trong cỏc cõu trờn cú cựng lo?i khụng?
A.Cú B.Khụng
Cõu 3:Cỏc so sỏnh trong cỏc cõu trờn thu?c lo?i so sỏnh gỡ?
A.So sỏnh ngang b?ng.
B.So sỏnh hon
C.So sỏnh kộm
Bài tập 1: Ch? ra phộp so sỏnh trong nh?ng kh? tho du?i dõy.Cho bi?t chỳng thu?c ki?u so sỏnh n�o.
a. Quờ huong tụi cú con sụng xanh bi?c
Nu?c guong trong soi túc nh?ng h�ng tre
Tõm h?n tụi l� m?t bu?i trua hố
To? n?ng xu?ng lũng sụng l?p loỏng
(T? Hanh)
-Dùng từ so sánh: là =>so sánh ngang bằng
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
(Tố Hữu)
-Dùng từ so sánh:chưa bằng=> so sánh không ngang bằng.
c.Anh d?i viờn mo m�ng
Nhu n?m trong gi?c m?ng
Búng Bỏc cao l?ng l?ng
?m hon ng?n l?a h?ng
(Minh Hu?)

-Dùng từ so sánh: như =>so sánh ngang bằng
-Dùng từ so sánh :hơn =>so sánh không ngang bằng.
B�i 2:Hóy nờu nh?ng cõu van cú s? d?ng phộp so sỏnh trong b�i Vu?t thỏc.
-Thuy?n r? súng lu?t bon bon nhu dang nh? nỳi r?ng ph?i lu?t cho nhanh d? v? cho k?p.
-Nỳi cao nhu d?t ng?t hi?n ra ch?n ngang tru?c m?t.
-Nh?ng d?ng tỏc th? s�o rỳt s�o r?p r�ng nhanh nhu c?t.
-Du?ng Huong Thu nhu m?t pho tu?ng d?ng dỳc,cỏc b?p th?t cu?n cu?n,hai h�m rang c?n ch?t,quai h�m b?nh ra,c?p m?t n?y l?a ghỡ trờn ng?n s�o gi?ng nhu m?t hi?p si c?a Tru?ng Son oai linh, hựng vi.
-Du?ng Huong Thu khi vu?t thỏc khỏc h?n du?ng Huong Thu ? nh�, núi nang nh? nh?, tớnh n?t nhu mỡ, ai g?i cung võng võng d? d?.
-D?c su?n nỳi , nh?ng cõy to m?c gi?a nh?ng b?i lỳp xỳp nom xa nhu nh?ng c? gi� vung tay hụ dỏm con chỏu ti?n v? phớa tru?c.
Bài 3:
Dựa theo bài " Vượt thác" hãy viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả Dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ , trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.
Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến lên. Trông Dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh Hùng Vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối, thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò. Mọi người trên thuyền thở phào nhẹ nhõm, bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra.

- Học thuộc ghi nhớ.
- Tìm trong các văn bản đã học có sử dụng phép so sánh.
- Hoàn thành bài tập 3.
- Chú ý vận dụng phép tu từ so sánh vào văn miêu tả
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ