Bài 19. So sánh

nhiệt liệt chào mừng các thầy, cô giáo
cùng toàn thể các em học sinh
về dự hội giảng
Bộ môn NGữ VĂN 6
Năm học 2008 - 2009
Bài giảng NGữ VĂN 6
giáo viên thực hiện: Vũ THị KHUÊ
Trường thcs hùng sơn
Ngữ văn
Tiết 86
So sánh
Kiểm tra bài cũ
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Em đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Quê hương là đêm trăng tỏ
Hoa cau rụng trắng ngoài thềm
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người
? Hãy chỉ ra những câu thơ có sử dụng phép tu từ so sánh trong bài hát trên?
I - Các kiểu so sánh
1- Ví dụ:
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
(Trần Quốc Minh)
2- Nhận xét:
- Phép so sánh
- Từ so sánh:
+ chẳng bằng
+ là
Tiết 86 So sánh
? Em hãy tìm các phép so sánh trong ví dụ trên?
? Từ dùng để so sánh trong mỗi phép so sánh trên là từ nào?
? Các từ ngữ chỉ ý so sánh trong các phép so sánh trên có gì khác nhau?
? Chỉ ý so sánh không ngang bằng.
? Chỉ ý so sánh ngang bằng.
? Vậy qua đó em thấy có mấy kiểu so sánh, đó là những kiểu so sánh nào?
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh
3- Ghi nhớ:
Có hai kiểu so sánh:
- So sánh không ngang bằng.
- So sánh ngang bằng.
I - Các kiểu so sánh
1- Ví dụ
2- Nhận xét:

BÀI TẬP NHANH
Xác định kiểu so sánh trong những ví dụ sau đây:
Tâm hồn tôn là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng.
2. Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.
3. Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
4. Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng trăm nỗi tái tê lòng bầm.
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
(Khái Hưng )
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh
I - CáC KIểU SO SáNH
II - Tác dụng của so sánh
1- Ví dụ:
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh
I - CáC KIểU SO SáNH
II - Tác dụng của so sánh
1- Ví dụ:
2- Nhận xét:
? Chỉ ra phép so sánh trong đoạn văn trên?
? Nêu tác dụng của phép so sánh đối với việc miêu tả s? vật, sự việc? Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết?
+ Cú chi?c (lỏ r?ng) t?a mui tờn nh?n.
+ Cú chi?c lỏ nhu con chim.
+ Cú chi?c lỏ nhu th?m b?o r?ng.
+ Cú chi?c lỏ nhu s? h?i
? Chi?c lỏ roi du?c so sỏnh v?i nhi?u hỡnh ?nh, s? v?t. khỏc nhau ? Hỡnh ?nh chi?c lỏ hi?n lờn sinh d?ng giỳp ngu?i d?c, ngu?i nghe d? hỡnh dung du?c s? v?t, s? vi?c du?c miờu t? v� c?m nh?n du?c m?i chi?c lỏ khi r?ng xu?ng d?u cú nh?ng tr?ng thỏi khỏc nhau, tõm tỡnh khỏc nhau.
? Thụng qua phộp so sỏnh, tỏc gi? b�y t? suy nghi, quan ni?m c?a mỡnh v? s? s?ng v� cỏi ch?t.
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh
I - CáC KIểU SO SáNH
II - Tác dụng của so sánh
1- Ví dụ:
2- Nhận xét:
3- Ghi nhớ:
- So sánh có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động.
- Có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc.
Bài tập: Đọc đoạn văn sau:
Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
( Trích "Vượt thác" - Võ Quảng)
Phân tích tác dụng của phép so sánh trong đoạn văn.
* Lưu ý: Khi phân tích tác dụng của phép so sánh trong văn, thơ, cần:
- Chỉ rõ những từ ngữ thực hiện phép so sánh.
- Phân tích tác dụng gợi hình , gợi cảm mà những hình ảnh so sánh gợi ra.
- Đánh giá thành công trong nghệ thuật biểu đạt của tác giả.
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh
III- Luyện tập

Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào? Phân tích tác dụng của phép so sánh.
a- Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng
( Tế Hanh )
b- Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
( Tố Hữu )
c- Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng
( Minh Huệ )




Tiết 86 So sánh
Bài 2: Trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất.
Câu 1: So sánh là gì?
A- So sánh là đem đối chiếu sự vật này với sự vật khác để làm tăng giá trị gợi hình, gợi cảm.
B- So sánh là làm cho sự vật trở lên gần gũi với con người
C -So sánh là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt
Câu 2 : Tác dụng của so sánh là?
A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm
B- So sánh có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
C- So sánhvừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc được cụ thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc
Tiết 86 So sánh
Bài 3:
Dựa theo bài " Vượt thác" hãy viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả Dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ , trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.
Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến lên. Trông Dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối, thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò. Mọi người trên thuyền thở phào nhẹ nhõm, bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra.
Tiết 86 So sánh
Tiết 86 So sánh

- Học thuộc ghi nhớ.
- Tìm trong các văn bản đã học có sử dụng phép so sánh.
- Hoàn thành bài tập 3.
- Chú ý vận dụng phép tu từ so sánh vào văn miêu tả
Hướng dẫn về nhà

trân trọng cảm ơn các thầy , cô giáo
cùng toàn thể các em học sinh
Chúc các em học giỏi!