Bài 19. So sánh

Chào mừng các thầy cô về dự giờ, thăm lớp!
Lớp 6B
Câu 2: Chỉ ra cấu tạo của phép so sánh trong những câu sau (điền vào mô hình)
1. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc.
2. Hoa lan đẹp hơn hoa cúc.
Kiểm tra bài cũ
một pho tượng đồng đúc
như
Dượng Hương Thư
Hoa lan
đẹp
hơn
hoa cúc
Câu 1: So sánh là gì? Cho ví dụ?
Tiết 86
So sánh
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
(Trần Minh Quốc)
Những ngôi sao
chẳng bằng
mẹ đã thức vì chúng con
thức ngoài kia
ngọn gió của con suốt đời
Mẹ
là
Từ so sánh:
+chẳng bằng: so sánh vế A không ngang bằng với vế B

+là: so sánh vế A ngang bằng với vế B
->So sánh không ngang bằng
-> So sánh ngang bằng
So sánh
ngang bằng
So sánh
không ngang bằng
Y như, t?a, l�, nhu l�, bao nhiêu, bấy nhiêu, gi?ng nhu, t?a nhu, nhu.
Hơn, nhường, thua, kém, không bằng, chưa bằng, chẳng bằng…

Xác định kiểu so sánh trong những câu sau? Phép so sánh dựa trên cơ sở nào?

1. Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
->So sánh ngang bằng
=>Giống nhau ở tính chất to lớn vô hạn.
2. Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng
Đèn ra trước gió còn chăng hỡi đèn.
->So sánh không ngang bằng
=>Giống nhau về việc phát ra ánh sáng.

*L­u ý: Dù so sánh ngang bằng hay không ngang bằng thì giữa các sự vật ,hiện tượng , tính chất được đem ra đối chiếu, so sánh với nhau ở vế A và vế B thường có những nét giống nhau nào đấy.
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ.
Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời qúa khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài dây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
( Khái Hưng)
Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện….
Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không…
Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn…
4) Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.
Sự vật được đem ra so sánh: những chiếc lá ( Sự vật vô tri vô giác) trong hoàn cảnh đã rụng (đã rời cành, đã hết nhựa )
Các phép so sánh trong đoạn văn:
Xác định kiểu so sánh và cho biết tác dụng của chúng trong những câu dưới đây?
Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc.
=> So sánh ngang bằng
Phép so sánh có giá trị gợi hình gợi cảm, hình ảnh dượng Hương Thư hiện lên với vẻ đẹp ngoại hình vững chắc, khoẻ mạnh…
=> So sánh tu từ
2. Hoa lan đẹp hơn hoa cúc.
So sánh không ngang bằng
Phép so sánh trên có giá trị đối với quá trình nhận thức của con người nhấn mạnh vẻ đẹp của hoa lan.
=> So sánh bình thường
Bài tập 1: Chỉ ra các kiểu so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
a, Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi bóng những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng.
( Tế Hanh )
b, Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
( Tố Hữu )
c, Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngon lửa hồng.
a) Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè=> So sánh ngang bằng
A T B
Tác dụng: Nói lên trạng thái vui sướng, trìu mến, sự hoà hợp với quê hương trong tâm hồn nhà thơ.
b)
Con đi trăm núi ngàn khe/ Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
A PD T B
=> So sánh không ngang bằng
Con đi đánh giặc mười năm/Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
A PD T B
=> So sánh không ngang bằng
Tác dụng: Sự biết ơn sâu sắc của con trước công lao to lớn của mẹ.
Bài tập 1:
c, Anh đội viên mơ màng/ như nằm trong giấc mộng
A PD T B

 So sánh ngang bằng
 So sánh không ngang bằng
Bóng Bác cao lồng lộng/ ấm hơn ngọn lửa hồng .
A PD T B
Tác dụng: Nói lên tình cảm yêu kính của anh bộ đội nói riêng và của tất cả người dân Việt Nam nói chung dành cho Bác, vị cha già kính yêu của dân tộc.
1) Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.
2) Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
3) Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẹ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.
4) Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.
Những câu văn có sử dụng phép so sánh :
Bài tập 2: Hãy nêu các câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt Thác. Em thích hình ảnh nào? Vì sao?
Bài tập 3: Dựa theo bài Vượt thác hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền qua thác dữ. Trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu?
Nội dung: tả cảnh dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ
Độ dài: Khoảng từ 3 đến 5 câu.
Kĩ năng: Sử dụng hai kiểu so sánh ngang bằng và so sánh không ngang bằng.
Đoạn văn mẫu:
Dượng Hương Thư bắt đầu vượt thác. Nước phóng từ trên cao xuống giữa hai vách đá dựng đứng. Dượng bình tĩnh, ghì chặt đầu sào. Chiếc sào cong lên như chiếc cầu vồng đẩy con thuyền lao nhanh về phía trước. Trông dượng lúc này còn oai hùng hơn cả một dũng sĩ rừng xanh.

Tìm thành ngữ có phép so sánh liên quan đến những hình ảnh sau và đặt câu với những thành ngữ vừa tìm được?
chậm như rùa
tươi như hoa
Cậu làm việc chậm như rùa.
Cô ấy tươi như hoa.
Nhanh như sóc
Khỏe như voi
Anh ấy chạy nhanh như sóc.
Lớp 6A kéo co khoẻ như voi.
Bạn Lan da trắng như tuyết.
Cô ấy đẹp như tiên.
Đẹp như tiên
Trắng như tuyết
Học bài cũ:
+Học thuộc ghi nhớ.
+ Tìm trong một số văn bản đã học ( Bài học đường đời đầu tiên, Bức tranh của em gái tôi…) các câu văn có sử dụng phép so sánh.
+ Hoµn thµnh c¸c bµi tËp.
+ Chó ý vËn dông phÐp tu tõ so s¸nh vµo v¨n miªu t¶.
- ChuÈn bÞ bài mới: Ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng. ( phần tiếng Việt)
+ Liệt kê một số lỗi chính tả ở địa phương.
+Tìm nguyên nhân và cách sửa
+ Tra từ điển để xác định cách viết đúng.
+ Đọc đoạn văn của Vũ Tú Nam và Ngô Văn Phú- sách Ngữ văn địa phương trang 12-> viết chính tả. +Ghi lại các lỗi chính tả trong 3 bài viết ở HKI

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ