Bài 19. So sánh

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ
MÔN NGỮ VĂN LỚP 6A1
KIỂM TRA MIỆNG
Câu 1: So sánh là gì? Lấy ví dụ về so sánh?
Câu 2: Nêu nội dung chính cần tìm hiểu trong bài “So sánh” (tt)
Tiếng Việt
:
Tuần 23 Tiết: 86
SO SÁNH (TT)
SO SÁNH
Các kiểu so sánh
Tác dụng
TIẾT 86: SO SÁNH (TIẾP THEO)
I. Các kiểu so sánh
1. Ví dụ
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con giấc ngủ tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. (Trần Quốc Minh)
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con giấc ngủ tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.
Chẳng bằng
là
Từ ngữ chỉ ý so sánh không ngang bằng
Từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng
SO SÁNH
Các kiểu so sánh
So sánh ngang bằng
So sánh không ngang bằng
I. Các kiểu so sánh
TIẾT 86: SO SÁNH (TIẾP THEO)
TIẾT 86: SO SÁNH (TIẾP THEO)
Là, như, y như, giống như, tựa như là, bao nhiêu, bấy nhiêu…
Hơn, hơn là, không bằng, chưa bằng, chẳng bằng….
Trò chơi.
NHÌN HÌNH ĐOÁN CHỮ
Đây là thành ngữ so sánh có yếu tố chỉ động vật
Chậm như rùa
So sánh ngang bằng
Đẹp / tươi như hoa
So sánh ngang bằng
Đây là thành ngữ so sánh có yếu tố chỉ thực vật
Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh
Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
So sánh không ngang bằng
Đây là hai câu hát nói về tình thương yêu của Bác Hồ đối với thiếu nhi và sự kính yêu của thiếu nhi đối với Bác Hồ.
II. Tác dụng của so sánh
1. Ví dụ
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
SO SÁNH
Tác dụng
Gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động
Biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc
Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
b) Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi .
c) Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng .

a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng.
TIẾT 86: SO SÁNH (TIẾP THEO)
III.Luyện tập:
a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng.
(Tế Hanh)
 So sánh ngang bằng
=> Tâm hồn “tôi” rất nhạy cảm, yêu thiên nhiên, yêu quê hương tha thiết.
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
b.
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
- So sánh không ngang bằng.
=> Khẳng định công lao to lớn của người mẹ và tình cảm kính yêu của tác giả đối với mẹ.
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
c)
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng (Minh Huệ)
 So sánh ngang bằng
 So sánh không ngang bằng
=> Anh đội viên mơ màng giống như đang nằm mộng, trong cảnh ấy anh thấy hình ảnh Bác hiện lên thật lớn lao và vô cùng ấm áp. Qua đó cho thấy tình cảm yêu kính của anh bộ đội nói riêng và của tất cả người dân Việt Nam nói chung dành cho Bác, vị cha già kính yêu của dân tộc.
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
TIẾT 86: SO SÁNH (TIẾP THEO)
III. Luyện tập
Bài tập 3
Dựa theo bài “Vượt thác”, hãy viết một đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ; trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.
“ Dòng thác lồng lộn và thở hồng hộc như một đàn hổ dữ. Con thuyền của dượng Hương Thư cưỡi lên bờm sóng nước mà tiến nhanh về phía trước. Nước dữ dội chẳng bằng ý chí gang thép của người hiệp sĩ Trường Sơn đã dạn dày trận mạc.”
SO SÁNH
Khái niệm
Các kiểu so sánh
So sánh ngang bằng
So sánh không ngang bằng
Tác dụng
Gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động
Biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc
Đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC
Đối với bài học ở tiết học này:
- Học thuộc các Ghi nhớ SGK/ 42
- Làm BT2
Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Chuẩn bị bài: CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG – Rèn luyện chính tả
+ Tìm hiểu các lỗi sai thường gặp trong cách phát âm của miền Bắc, miềm Trung và miền Nam.
+ Xem kĩ các bài tập SGK /43,44