Bài 19. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

Tiết 79,80: Tập làm văn
Quan sát, tưởng tượng,so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
GV thực hiện: Nguyễn Văn Cư
I. Quan sát tưởmg tượng so sánh và nhận xét trong văn miêu tả:
1. Tìm hiểu ví dụ: (SGK - 27 -28)
- Ba đoạn văn trên người viết tả gì?Qua nh?ng t? ng?, hỡnh ?nh n�o?
* Đoạn 1:
-Tả chàng Dế Choắt gầy ốm, đáng thương.
- Thể hiện qua các từ ngữ:hình ảnh: Gầy gò, lêu nghêu, bè bè, nặng nề, ngẩn ngẩn ngơ ngơ...
* Đoạn 2:
- Tả cảnh đẹp thơ mộng và hùng vĩ của sông nước Cà Mau - Năm Căn.
- Các từ ngữ, hình ảnh thể hiện: giăng chi chít như mạng nhện, trời xanh, nước xanh, rừng xanh ,rì rào bất tận, mênh mông, ầm ầm như thác...
* Đoạn 3:
- Tả cảnh mùa xuân đẹp, vui, náo nức như ngày hội.
- Các từ ngữ, hình ảnh thể hiện:
Chim ríu rít, cây gạo, táp đèn khổng lồ, ngàn hoa lửangàn búp nõn, nến trong xanh...
Để tả được như trên người viết cần có được những năng lực gì?
->Các năng lực cần thiết: quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét ..cần sâu sắc, dồi dào, tinh tế.
Tìm những câu văn có sự liên tưởng so sánh trong mỗi đoạn?
- Sự liên tưởng và so sánh ấy có gì đặc sắc?
Con hãy so sánh với đoạn nguyên văn ở trên để chỉ ra đoạn này đã bỏ đi những chữ gì? Những chữ bị bỏ đi đã làm ảnh hưởng đến đoạn văn miêu tả này như thế nào?
".
Dòng sông Năm Căn mêng mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người ta bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước,trông hai bên bờ,rừng đướcdựng lên cao ngất như hai dãy trường thành cô tận
Dòng sông Năm Căn mêng mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người ta bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước,trông hai bên bờ,rừng đướcdựng lên cao ngất như hai dãy trường thành cô tận
* Tất cả những chữ bị bỏ đi đều là những động từ, tính từ, những so sánh, liên tưởng và tưởng tượng làm cho đoạn văn trở nên chung chung và khô khan.
Quan sát, tưởng tượng , so sánh và nhận xét có vai trò tác dụng gì trong văn miêu tả?
2. Kết luận:
*Ghi nhớ : (SGK - tr280)
Muốn miêu tả được , trước hết người ta phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, ví von, so sánh,… để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật.
II. Luyện tập:
1 Bài 1:
a. Những chữ cần điền:
+ Gương bầu dục
+ Uốn, cong cong
+ Cổ kính
+ xám xịt
+ Xanh um
b. Tác giả lựa chọn những hình ảnh đặc sắc:
Cầu son bắc từ bờ ra đền, tháp giữa hồ...
Bài 2: Những hình ảnh tiêu biểu và đặc sắc:
- Rung rinh, bóng mỡ
- Đầu to, nổi từng tảng
- Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp,
- Trịnh trọng, khoan thai vút râu và lấy làm hãnh diện lắm.
- Râu dài, rất hùng dũng.
B�i 5. Tả dòng sông hay hồ nước quê hương em bằng một đoạn văn ngắn.