Bài 19. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG,
SO SÁNH
VÀ NHẬN XÉT
TRONG VĂN MIÊU TẢ
I-Quan sát , tưởng tượng , so sánh và nhận xét: trong văn miêu tả :
1.Đọc và tìm hiểu:
a-Đặc điểm nổi bật:
Đoạn 1 : Hình ảnh ốm yếu , tội nghiệp của Dế Chắt.
Đoạn 2 : Cảnh đẹp thơ mộng , mênh mông hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
Đoạn 3: Hình ảnh đầy sức sống của cây gạo v�o mùa xuân.
b. Chi tiết hình ảnh:
Đoạn 1: Người gầy gò, dài lêu nghêu , cánh ngắn củn, hở cả mạng sườn, càng bè bè, râu ria cụt, mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
Đoạn 2 : Sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít như mạng nhện , trời xanh , nước xanh , sắc xanh cây lá , rì rào bất tận của rừng cây , tiếng sóng , " Dòng sông Năm Căn ... hai dãy trường thành vô tận"
Đoạn 3 : Cây gạo sừng sững ... ngọn nến trong xanh , chào mào , sáo sậu ... ồn mà vui.
. Söï lieân töôûng so saùnh :
Ñoaïn 1 : Ngöoøi gaày goø vaø daøi leâu ngheâu nhö moät gaõ nghieän thuoác phieän ; caùnh ngaén cuûn nhö ngöôøi côûi traàn maëc aùo ghi leâ – ñaõ gôïi leân hình aûnh moät chuù Deá Choaét ñi ñöùng xieân veïo , lôø ñôø , ngaät ngöôõng ... troâng raát thaûm haïi.
Ñoaïn 2: Nöôùc ñoå nhö thaùc ; caù boâi nhö ngöôøi bôi eách ; röøng ñöôùc nhö hai daõy tröôøng thaønh voâ taän – taïo neân söï meânh moâng , huøng væ cuûa doøng soâng vaø röøng ñöôùc.
Ñoaïn 3 : Caây gaïo söøng söõng nhö moät thaùp ñeøn khoång loà , haøng ngaøn boâng hoa laø haøng ngaøn aùnh löûa hoàng , haøng ngaøn buùp noõn laø haøng ngaøn aùnh neán trong xanh . – hình aûnh caây gaïo lung linh röïc rôõ .
2. Tác dụng của sự so sánh trong văn miêu tả:
Tạo nên sự sinh động, giàu hình tượng mang đến sự thú vị .
3. Ghi nhớ: SGK/28
II. Luyện tập:
Bài tập 1: a. Điền các từ ngữ: gương bàu dục, mảnh kính, cong cong, uốn, lấp ló, xám xịt,
cổ kính, xanh um, xanh biếc. Hãy chon năm từ thích hợp để điền vào những chỗ trống
trong ngoặc đơn ở đoạn văn sau:
" Nhà tôi cách Hồ Gươm không xa. Từ trên gác cao nhìn xuống, hồ như một
chiếc(1 ....................) lớn, sáng long lanh.
Cầu Thê Húc màu son,(2 ..............) như con tôm, dẫn vào đền Ngọc Sơn. Mái
đền (3......... ) bên gốc đa già, rễ lá xum xuê. Xa một chút là Tháp Rùa, tường rêu (4........),
xây trên gò đất giữa hồ, cỏ mọc (5 ..........)."
( Theo Ngô Quân Miện)
gương bâu dục
cong cong
lấp ló
cổ kính
xanh um
b. Trong đoạn văn miêu tả quang cảnh Hồ Gươm trên đây tác giả đã quan sát và lựa chọn
những hình ảnh đặc sắc và tiêu biểu nào?
Bài tập 2: ở đoạn văn sau đây, nhà văn Tô Hoài tập trung miêu tả chú Dế Mèn có thân hình đẹp, cường tráng nhưng tính cách rất ương bướng, kiêu căng. Tìm những hình ảnh tiêu biểu và đặc sắc đã làm nổi bật điều đó:
" Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng. Tôi lấy làm hãnh diện với bà con về cặp râu ấy lắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu." (Tô Hoài)
Bài tập 3: Xác định những hình ảnh nổi bật, tiêu biểu của:
- Quang cảnh sân trường lúc ra chơi.
- Quang cảnh một buổi sáng đẹp trời trên quê hương em.
- Cô giáo day văn lớp em.
Bài tập 4: Viết đoạn văn sử dụng các kĩ năng đã học về văn miêu tả theo nhóm:
Nhóm 1: Quang cảnh sân trường lúc ra chơi.
Nhóm 2: Quang cảnh một buổi sáng đẹp trời trên quê hương em.
Nhóm 3: Cô giáo day văn lớp em.