Bài 19. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

Bài 20 – Tiết 85+86
Quan sát, tưởng tượng, so sánh và
nhận xét trong văn miêu tả
Sơn Tinh
I. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả:

1. Tìm hiểu bài tập:
Tiết 85+86: QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cùng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
(Tô Hoài)
Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người và như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. . gì mà và thì lúc nào cũng

(Tô Hoài)
gầy gò
dài lêu nghêu
cánh
chỉ
ngắn củn
Đôi càng bè bè, nặng nề,
trông đến xấu
Râu ria
cụt có
một mẩu
mặt mũi
ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
- Hình ảnh so sánh:
…gầy gò và dài lêu nghêu
như một gã nghiện thuốc phiện
… cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn
như người cởi trần mặc áo gi-lê
Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cùng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
(Tô Hoài)
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng. Tiếng của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước đổ ra biển ngày đêm , cá nước bơi hàng đàn đen trũi giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất.
Nếu yêu cầu miêu tả đặc điểm của sông nước Cà Mau và dòng sông Năm Căn thì đoạn văn trên đã đáp ứng đủ yêu cầu đó chưa?
Đoạn 2
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối {…}. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
(Đoàn Giỏi)
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng. Tiếng của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước đổ ra biển ngày đêm , cá nước bơi hàng đàn đen trũi giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất.
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối {…}. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.

1
2
3
4
5
6
7
8
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
9
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
H?t gi?
Sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít
như mạng nhện
…trên thì trời xanh
…dưới thì nước xanh
…chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá
…tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa
…tiếng sóng rì rào… không ngớt vọng về
… nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm
như thác
…cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống
như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng
…trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất
như hai dãy trường thành vô tận
Câu hỏi:
Để tả được như những đoạn văn trên, người viết đã làm những công việc gì?
BÀI VĂN MIÊU TẢ
QUAN SÁT
TƯỞNG TƯỢNG
SO SÁNH
NHẬN XÉT
Liên tưởng, tưởng tượng để miêu tả đối tượng về: + Âm thanh + Màu sắc + Đường nét + Tính chất,……
Chọn sự vật có nét tương đồng với sự vật được miêu tả.
Sử dụng phương tiện so sánh: như, bằng, không hơn, chẳng kém, thua, là, ……
THỬ LÀM NHÀ VĂN
Chuẩn bị: - Cả lớp chia thành bảy đội. - Mỗi đội cử nhóm trưởng: phải là người viết chữ đẹp, nhanh. - Các thành viên còn lại cần có giấy nháp.
Luật chơi như sau:
Trên màn hình sẽ xuất hiện đối tượng cần miêu tả. - Các đội lần lượt xem tất cả các bức tranh. - Sau đó vận dụng các thao tác cần có khi làm văn miêu tả để viết một đoạn văn (từ 3 đến 5 câu) miêu tả đối tượng mà mình đã quan sát.
Lưu ý:
- Đoạn văn phải có sự liên kết chặt chẽ, không phải miêu tả từng bức tranh rồi gộp lại mà phải miêu tả toàn cảnh. - Thời gian cho mỗi đội là 5 phút.
Hoa gạo.
… cây gạo sừng sững
… như một tháp đèn khổng lồ.
… hàng ngàn bông hoa… hàng ngàn búp nõn…
… chim ríu rít
Chúng nó gọi nhau, trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau…
… đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống.
Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng töôi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, tất cả đều loùng laùnh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen,…đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng gọi nhau trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui không thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy!
1
Hạ đến
Thu đi
Đông qua
Xuân về
2
3
4
III. Dặn dò:
Xem kĩ phần ghi nhớ.
- Chuẩn bị hình ảnh: Hồ Gươm, ngôi nhà hoặc căn phòng của em, cảnh bình minh nơi em ở,…