Bài 19. Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)

PHẦN BA
LỊCH SỬ VIỆT NAM
1858 - 1918
Nhóm 7
CHƯƠNG III:
VIỆT NAM TỪ NĂM 1858 ĐẾN CUỐI THẾ KỶ XIX 

BÀI 19
NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC
(Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỷ XIX (trước khi thực dân Pháp xâm lược).
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
Chính trị:
- Giữa thế kỷ XIX, Việt Nam là một nước độc lập, có chủ quyền, có những tiến bộ nhất định về kinh tế, văn hóa.
- Chế độ phong kiến khủng hoảng và suy yếu nghiêm trọng.
Tình hình chính trị , kinh tế, quân sự, đối ngoại của nước ta dưới triều Nguyễn trước khi thực dân Pháp xâm lược?
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỷ XIX (trước khi thực dân Pháp xâm lược).
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
Kinh tế:
+ Nông nghiệp: sa sút, mất mùa, đói kém thường xuyên.
+ Công thương nghiệp đình đốn. Nhà nước thực hiện chính sách “ bế quan tỏa cảng”
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỷ XIX (trước khi thực dân Pháp xâm lược).
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
Quân sự - đối ngoại:
- Quân sự : lạc hậu.
Đối ngoại sai lầm: chính sách “cấm đạo”, đuổi giáo sĩ phương Tây, gây ra những mâu thuẫn, làm rạn nứt khối đoàn kết dân tộc, gây bất lợi cho sự nghiệp kháng chiến sau này.
Súng thần công thời nhà Nguyễn
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỷ XIX (trước khi thực dân Pháp xâm lược).
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)



Với tình hình kinh tế, chính trị, quân sự như vậy thì nó đã ảnh hưởng như thế nào đến tình hình xã hội nước ta?

Xã hội:
- Mâu thuẫn giai cấp gay gắt
- Nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra : KN Cao Bá Quát, KN Lê Văn Khôi…
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỷ XIX (trước khi thực dân Pháp xâm lược).
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
Sự khủng hoảng của nước ta giữa thế kỉ XIX, dẫn đến nguy cơ gì?
Đứng trước nguy cơ bị thực dân Pháp xâm lược
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
3. Chiến sự ở Đà Nẵng 1858
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
.
Pháp tấn công bán đảo Sơn Trà
ĐÀ NẴNG


Tại sao thực dân Pháp chọn Đà Nẵng làm điểm tấn công đầu tiên?


ĐÀ NẴNG
Nằm trên trục giao thông Bắc- Nam.
Cách Huế 100 km về phía Bắc.
Hải cảng Đà Nẵng sâu và rộng.
Âm mưu: chiếm Đà Nẵng làm căn cứ
rồi tấn công ra Huế, nhanh chóng buộc
triều đình nhà Nguyễn đầu hàng.
Là nơi Pháp xây dựng được cơ sở giáo dân theo  Kitô và hậu phương ĐN là đb Nam- Ngãi
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
3. Chiến sự ở Đà Nẵng 1858
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)

Triều đình và quân dân ta đã làm gì để chống lại sự xâm lược của Liên quân Pháp – Tây Ban Nha?
I. Liên quân Pháp – Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858
3. Chiến sự ở Đà Nẵng 1858
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
.
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp ở Gia Định và các tỉnh miền Đông Nam Kì từ năm 1859 đến năm 1862
1. Kháng chiến ở Gia Định
9-2-1859 Pháp đến Vũng Tàu
16-2-1859 áp sát Gia Định
17-2-1859 tấn công Gia Định
Pháp tấn công thành Gia Định
17-2-1859
Nguyên nhân thực dân Pháp tấn công Gia Định?
Xa TQ tránh được sự can thiệp của nhà Thanh
Xa Huế tránh được sự trợ giúp của triều đình
Gia Định là vựa lúa của triều đình
Theo đường sông Mê kong chiếm Campuchia làm chủ sông Mêkong
Mặt trận
Gia Định năm 1859

Gia Định năm 1860
Cuộc xâm lược của quân Pháp
Cuộc kháng chiến của quân dân Việt Nam
Kết quả
17/2/1859 Pháp đánh chiếm thành Gia Định
Làm thất bại kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp
Nhân dân chủ động kháng chiến ngay từ đầu.
1860 Pháp gặp khó khăn buộc phải dừng các cuộc tấn công, lực lượng ở Gia Định rất mỏng
- Triều đình không tranh thủ tấn công
- Nhân dân tiếp tục tấn công địch ở đồn Chợ Rẫy (7/1860), trong khi triều đình xuất hiện tư tưởng cầu hòa
Pháp không mở rộng đánh chiếm được Gia Đinh, ở vào thế tiến thoái lưỡng nan
Chiến sự Đà Nẵng

Thái độ của Triều đình
Thái độ của
nhân dân
Kêu gọi và phối hợp với nhân dân kháng chiến
Hưởng ứng nhiệt tình lời kêu gọi của triều đình, nô nức tham gia
Số đông không có tinh thần chống Pháp;
Không biết tận dụng cơ hội để đánh bại Pháp, lo sợ Pháp, đường lối nặng về phòng thủ
- Quyết tâm chiến đấu đến cùng
- Biết tận dụng mọi cơ hội để đánh Pháp
Kháng chiến ở Gia Định
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp ở Gia Định và các tỉnh miền Đông Nam Kì từ năm 1859 đến năm 1862
2. Kháng chiến lan rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì. Hiệp ước 5/6/1862
Sau khi kết thúc thắng lợi cuộc chiến ở Trung Quốc với Điều ước Bắc Kinh (25/10/1860), quân Pháp liền kéo về Gia Định → tiếp tục đánh chiếm nước ta.
Mặt trận
Miền Đông Nam Kì trước 1862
Cuộc tấn công của quân Pháp
Cuộc kháng chiến của nhân dân
Thái độ của triều đình
- Ngày 23/2/1861, quân Pháp tấn công đánh chiếm Đại đồn Chí Hòa
- Kháng chiến của nhân dân phát triển mạnh mẽ
- Trận đánh lớn: 10/12/1861, nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu giặc trên sông Nhật Tảo
- Tiếp đó, Pháp chiếm luôn Định Tường (12/4/1861), Biên Hòa (18/12/1861), Vĩnh Long (23/3/1862)
- Giữa lúc phong trào kháng chiến của nhân dân ngày một dâng cao thì triều đình Huế kí với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất (5/6/1862)
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp ở Gia Định và các tỉnh miền Đông Nam Kì từ năm 1859 đến năm 1862
2. Kháng chiến lan rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì. Hiệp ước 5/6/1862
Quân Pháp tấn công Đại đồn Chí Hòa
Nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đốt tàu chiến Pháp
(10/12/1861)
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp ở Gia Định và các tỉnh miền Đông Nam Kì từ năm 1859 đến năm 1862
2. Kháng chiến lan rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì. Hiệp ước 5/6/1862
Hiệp ước Nhâm Tuất 5-6-1862
-       Về lãnh thổ: Huế thừa nhận  quyền cai quản của Pháp ở Gia Định – Định Tường –  Biên Hòa .Pháp trả lại Vĩnh Long khi nào triều  đình  buộc nhân dân ngừng kháng chiến
-       Về thông thương: mở 3 cửa biển Đà Nẵng ,Ba Lạt ,Quảng Yên  cho Pháp  vào tự do buôn bán .  
-       Về chiến phí: bồi thường cho Pháp 288 vạn lạng bạc .
-       Về truyền giáo: cho phép người Pháp và Tây Ban Nha tự do truyền đạo Gia Tô và bãi bỏ lệnh cấm đạo
PHAN THANH GIẢN VÀ LÂM DUY HIỆP KÝ HIỆP ƯỚC NĂM 1862
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
III. Cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Kì sau Hiệp ước 1862
1. Nhân dân ba tỉnh miền Đông tiếp tục kháng chiến sau Hiệp ước 1862
Triều đình ra lệnh giải tán các đội nghĩa binh chống Pháp ở các tỉnh Gia Định, Định Tường, Biên Hòa.
Nhân dân ba tỉnh miền Đông tiếp tục kháng chiến  vừa chống Pháp vừa chống phong kiến đầu hàng.
Các sĩ phu yêu nước vẫn bám đất bám dân
Phong trào “tị địa”diễn ra sôi nổi khiến cho Pháp gặp nhiều khó khăn trong việc quản lí, tổ chức những vùng đất mới chiếm được.
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
III. Cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Kì sau Hiệp ước 1862
1. Nhân dân ba tỉnh miền Đông tiếp tục kháng chiến sau Hiệp ước 1862
Trương Định(1820-1864) quê ở Quãng Ngãi, theo cha vào Nam từ nhỏ. Năm 1850, ông đuược triều đình phong chức Phó Quản cơ. Năm 1959, khi Pháp đánh Gia Định, ông đã đưa quân dồn điền của mình về sát cánh cùng quân triều đình chiến đâu
Ông được nhân dân phong là “ Bình Tây đại nguyên soái”
Trương Định
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
III. Cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Kì sau Hiệp ước 1862
1. Nhân dân ba tỉnh miền Đông tiếp tục kháng chiến sau Hiệp ước 1862
Tóm tắt khởi nghĩa
1859, Trương Định đưa quân cùng với triều đình đánh Pháp tại Gia Định.
2/1861, về cane cứ Tân Hòa (Gò Công), chuẩn bị kháng chiến lâu dài.
1862, phất cao lá cờ “Bình Tây đại Nguyên soái” tập hợp nhân dân kháng chiến chống Pháp.
28/2/1862, Pháp tấn công căn cứ Tân Hòa, nghĩa quân chiến đấu anh dũng sau đó rút về căn cứ Tân Phước.
20.8.1864, Pháp tập kích bất ngờ Trương Định hi sinh, cuộc khởi nghĩa thất bại.
Pháp chuẩn bị tấn công Gò Công (1863)
Lược đồ cuộc kháng chiến chống Pháp ở Nam Kì
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
III. Cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Kì sau Hiệp ước 1862
Khởi nghĩa Trương Định tiếp tục giành thắng lợi , gây cho Pháp nhiều khó khăn
Ông phất cao ngọn cở “Bình Tây Dại Nguyên Soái”.
Nghĩa quân chống tra quyết liệt.
Hành động của Pháp: Bắt tay vào tổ chức bộ máy, Pháp mở cuộc tấn công vào Tân Hòa. Sau đó bất ngờ mở cuộc tập kích vào căn cứ Tân Phước.
Ý nghĩa lịch sử
1. Nhân dân ba tỉnh miền Đông tiếp tục kháng chiến sau Hiệp ước 1862
Bài 19: NHÂN DÂN VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (Từ năm 1858 đến trước năm 1873)
III. Cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Kì sau Hiệp ước 1862
2. Thực dân Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây Nam Kì
3. Nhân dân ba tỉnh miền Tây Nam Kì chống Pháp
Mặt trận
Kháng chiến tại miền Tây Nam Kì
Cuộc tấn công của quân Pháp
Thái độ của triều đình
Cuộc kháng chiến của nhân dân
- 20/6/1867 Pháp dàn trận trước thành Vĩnh Long → Phan Thanh Giản nộp thành
- Từ 20 → 24/6/1867 Pháp chiếm trọn 3 tỉnh miền Tây Nam Kì (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên) không tốn 1 viên đạn
- Nhân dân miền Tây anh dũng kháng chiến.
- Tiêu biểu: Trương Quyền, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân...
Lúng túng, bạc nhược, nhanh chóng đầu hàng giặc
Lược đồ Pháp xâm lược 3 tỉnh miền Tây Nam Kì từ ngày 20/6 đến 24/6/1987
20/6/1867
24/6/1867
21/6/1867