Bài 19. Môi trường hoang mạc

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
CÙNG CÁC EM
CHƯƠNG III:Môi trường hoang mạc
Hoạt động kinh tế của con người ở hoang mạc

MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
Tiết : 21 – Bài : 19
1. Đặc điểm của môi trường .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
Quan sát hình 19.1 và kết hợp bảng chú giải cho biết : ý nghĩa của từng kí hiệu trên lược đồ ?
Hoang mạc
Dòng biển lạnh
Em hãy chỉ ra những châu lục có hoang mạc trên thế giới ?
Bắc Mĩ
Nam Mĩ
Châu Phi
Châu Á
Châu úc
Gợi ý : Diện tích hoang mạc gần bao nhiêu phần so với diện tích đất nổi trên trái đất ?
a. gần 2/3 diện tích đất nổi trên trái đất.
b gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất
c. gần 4/3 diện tích đất nổi trên trái đất
Em có nhận xét gì về diện tích và sự phân bố các hoang mạc trên thế giới ?
Các hoang mạc trên thế giới chiếm một diện tích khá lớn trên bề mặt trái đất và phân bố hầu hết các châu lục
1. Đặc điểm của môi trường .
- Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn : gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
Nhận xét của em về hai hoang mạc này ?
Theo em môi trường hoang mạc chủ yếu nằm ở đâu ?
- Xa biển
Đáp án :
- Có dòng biển lạnh chảy qua
- Vị trí nằm dọc hai bên đường chí tuyến Bắc ,chí tuyến nam và giữa đại lục á-âu.
- Có dòng biển lạnh chảy ven bờ,có nhiệt độ thấp,hơi nước khó bốc hơi – là nơi rất ít mưa
Ven biển có dòng biển lạnh
- Có dòng biển lạnh chảy ven bờ,có nhiệt độ thấp,hơi nước khó bốc hơi – là nơi rất ít mưa
- Nằm sâu trong nội địa,xa biển,nhận được ít hơi nước do gió đem đến - là nơi rất ít mưa
Nằm sâu trong nội địa
HM úc
calahari
Ariđona
Gôbi
- Có dòng biển lạnh chảy ven bờ,có nhiệt độ thấp,hơi nước khó bốc hơi – là nơi rất ít mưa
- Nằm sâu trong nội địa,xa biển,nhận được ít hơi nước do gió đem đến - là nơi rất ít mưa
- Nằm dọc theo hai đường chí tuyến ,có hai dải khí áp cao nên hơi nước khó ngưng tụ thành mây – là nơi rất ít mưa.
Nằm dọc theo hai chí tuyến
- Có dòng biển lạnh chảy ven bờ,có nhiệt độ thấp,hơi nước khó bốc hơi – là nơi rất ít mưa
- Nằm sâu trong nội địa,xa biển,nhận được ít hơi nước do gió đem đến - là nơi rất ít mưa
- Nằm dọc theo hai đường chí tuyến ,có hai dải khí áp cao nên hơi nước khó ngưng tụ thành mây – là nơi rất ít mưa.
* Các nhân tố hình thành hoang mạc trên thế giới
1. Đặc điểm của môi trường .
- Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn : gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất .
- Vị trí : chủ yếu nằm dọc theo hai đường chí tuyến và giữa đại lục Á – Âu .
- Ở sâu trong nội địa .
- Nơi có dòng biển lạnh chảy qua .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của hoang mạc Xahara (ở đới nóng ) và hoang mạc Gôbi (ở đới ôn hoà ).
Quan sát biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của hoang mạc Xahara ở Châu Phi và biểu đồ nhiệt độ lượng mưa của hoang mạc Gô-bi ở Châu Á.
Thảo luận nhóm : từ 3 đến 5 phút

Quan sát hình 19.2 và hình 19.3
Điền vào phiếu học tập các yếu tố khí hậu
( nhiệt độ,lượng mưa …)
- Từ đó rút ra kết luận về chế độ nhiệt và lượng mưa?
- Nêu sự khác nhau về khí hậu giữa hoang mạc đới nóng và hoang mạc đới ôn hoà?

12
40
28
- 22
22
44
Rất ít
5mm
Không mưa
- Lượng mưa rất ít, khả năng bốc hơi cao
- Biên độ nhiệt năm cao
62 mm
Không mưa
- Nhiệt độ chênh lệch rất lớn ,giữa ngày và đêm ,giữa mùa đông và mùa hè
- Lượng mưa rất ít.
- Mùa đông ấm, mùa hè nóng.
- Biên độ nhiệt năm rất cao
- Mùa đông rất lạnh , mùa hè nóng.
- Lượng mưa ít- ổn định
Em hãy nêu đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc ?
Khí hậu :
- Khô hạn ,khắc nghiệt
- Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn
- Lượng mưa : Rất hiếm ,khả năng bốc hơi cao .
1. Đặc điểm của môi trường .
- Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn : gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất .
- Vị trí : chủ yếu nằm dọc theo hai đường chí tuyến và giữa đại lục Á – Âu .
- Ở sâu trong nội địa .
- Nơi có dòng biển lạnh chảy qua .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
Khí hậu : - Khô hạn ,khắc nghiệt
- Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn
- Lượng mưa : Rất hiếm ,khả năng bốc hơi cao .
Quan sát hình 19.4 và 19.5 em hãy mô tả quang cảnh hoang mạc xahara ở Châu Phi và hoang mạc Ariđôna ở Bắc Mĩ .
Hoang mạc Xahara tổng diện tích 8,6 triệu km2 như một biển cát mênh mông từ Tây sang Đông rộng 4500 km, từ Bắc xuống Nam dài 1800 km với những đụn cát di động; một số nơi là ốc đảo với cây chà là có dáng như cây dừa.

Hoang mạc Ariđôna ở Bắc Mỹ là vùng đất sỏi đá với các cây bụi gai và các cây xương rồng nến khổng lồ cao 5m, mọc rải rác.



Qua hình ảnh vừa quan sát theo em bề địa hình phần lớn ở các hoang mạc là gì ?
cồn cát ,sỏi đá và ốc đảo
Bề mặt địa hình :
1. Đặc điểm của môi trường .
- Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn : gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất .
- Vị trí : chủ yếu nằm dọc theo hai đường chí tuyến và giữa đại lục Á – Âu .
- Ở sâu trong nội địa .
- Nơi có dòng biển lạnh chảy qua .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
- Bề mặt địa hình : sỏi đá ,cồn cát và ốc đảo
Khí hậu : - Khô hạn ,khắc nghiệt
- Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn
- Lượng mưa : Rất hiếm ,khả năng bốc hơi cao .
Ốc đảo
ốc đảo là gì ?
Nơi có nguồn nước ngọt và các điều kiện thích hợp với sự sống của các sinh vật cũng như con người trong các hoang mạc
Nguyên nhân hình thành ốc đảo trên hoang mạc ?
Do bên dưới có lớp đá không thấm
-Do quá trình thổi mòn và khoét mòn làm cho lớp đất trên mạch nước ngầm mỏng đi, dưới áp suất nước sẽ phun lên, mạch nước ngầm lộ ra ,từ đó tạo điều kiện thích hợp cho sự sống con người và các sinh vật trong ốc đảo
Thực vật điển hình ở ốc đảo là cây gì?
Cây chà là
Cảnh quang động thực vật ở hoang mạc có đặc điểm gì ?
- Thực vật : cằn cỗi , thưa thớt
- Động vật : Hiếm hoi ,nghèo nàn .
1. Đặc điểm của môi trường .
- Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn : gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất .
Vị trí : - chủ yếu nằm dọc theo hai đường chí tuyến và giữa đại lục Á – Âu .
- Ở sâu trong nội địa .
- Nơi có dòng biển lạnh chảy qua .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
- Bề mặt địa hình : sỏi đá ,cồn cát và ốc đảo
-Thực vật : cằn cỗi , thưa thớt
- Động vật :Hiếm hoi ,nghèo nàn.
Khí hậu : - Khô hạn ,khắc nghiệt
Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn
- Lượng mưa :Rất hiếm ,khả năng bốc hơi cao
-Các ốc đảo là nơi tập trung dân cư,cây cối xanh tốt
1. Đặc điểm của môi trường .
- Hoang mạc chiếm một diện tích khá lớn : gần 1/3 diện tích đất nổi trên trái đất .
Vị trí : - chủ yếu nằm dọc theo hai đường chí tuyến và giữa đại lục Á – Âu .
- Ở sâu trong nội địa .
- Nơi có dòng biển lạnh chảy qua .
Tiết 21 – Bài 19 : MÔI TRƯỜNG HOANG MẠC
- Bề mặt địa hình : sỏi đá ,cồn cát và ốc đảo
Khí hậu : - Khô hạn ,khắc nghiệt
Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn
- Lượng mưa :Rất hiếm ,khả năng bốc hơi cao
2. Sự thích nghi của thực, động vật với môi trường
Em hãy kể tên một số loài thực vật sinh sống được trong hoang mạc ?
Nêu cách thích nghi của các loài thực vật đó trong môi trường hoang mạc ?
- Tự hạn chế sự mất nước .
Tăng cường dự trữ nước và chất dinh dưỡng trong cơ thể .
- Rút ngắn chu kì sinh trưởng .
-Lá cây : biến thành gai,bọc sáp.
Qua hình ảnh đã quan sát theo em các loài thực vật ở hoang mạc có cấu tạo hình dáng như thế nào ?
-Rễ cây:To,dài, đi tìm nguồn nước ,hút nước dưới sâu .
-Thân cây:lùn thấp ,hình chai,thân mọng nước .
2. Sự thích nghi của thực, động vật với môi trường
- Lá cây : biến thành gai,bọc sáp.
- Thân cây: lùn thấp ,hình chai,thân mọng nước .
- Rễ cây: To,dài, đi tìm nguồn nước ,hút nước dưới sâu .
a.Thực vật
Em hãy kể tên một số loài động vật sinh sống được trong hoang mạc ?
Linh dương
Bọ cạp

Nêu cách thích nghi của các loài động vật đó trong môi trường hoang mạc ?
- Biết đào hang ,chạy nhanh.
- côn trùng và bò sát :Ban ngày sống vùi mình trong cát hoặc hốc đá.
- Ban đêm kiếm ăn.
- Động vật lớn :có khả năng chịu khát, chịu đói , dài ngày và đi xa tìm thức ăn nước uống .
-Lá cây : biến thành gai,bọc sáp.
-Thân cây:lùn thấp ,hình chai,thân mọng nước .
-Rễ cây:To,dài, đi tìm nguồn nước ,hút nước dưới sâu .
2. Sự thích nghi của động thực vật
-Biết đào hang ,chạy nhanh.
-côn trùng và bò sát :Ban ngày sống vùi mình trong cát hoặc hốc đá.
-Ban đêm kiếm ăn.
-Động vật lớn :có khả năng chịu khát ,chịu đói dài ngày và đi xa tìm thức ăn nước uống .
a.Thực vật :
b. Động vật :
D. Ý B và ý C đúng .
Đánh Giá
Chọn đáp án đúng nhất :
1.Trên thế giới , khu vực có khí hậu hoang mạc thường phân bố ở đâu ?
A.Ven biển .
B.Sâu trong nội địa .
C.Dọc theo hai đường chí tuyến bắc và chí tuyến nam .
Câu 2:
Đặc điểm nổi bật của hoang mạc là :
A.Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn .
B.Tính chất vô cùng khô hạn vì lượng mưa rất thấp .
C.phần lớn bề mặt là những sỏi đá hoặc cồn cát bao phủ .
D.Thực vật cằn cỗi thưa thớt .
Đáp án :
Cứ mỗi cặp từ gắn với một thành phần tự nhiên :
1.Địa hình a.Cằn cỗi .
2.Khí hậu b.Hiếm hoi
3.Động vật c.Khô hạn
4.Thực vật d.Cồn cát baophủ .
1d
2c
3b
4a
Hoạt Động Nối tiếp
Bài cũ :
-Học thuộc lòng :
1. Đặc điểm môi trường hoang mạc .
2. Kể tên một số loài thực vật , động vật ở môi trường hoang mạc .
- Làm bài tập bản đồ .
Bài mới :
Chuẩn bị trước :
1.ở hoang mạc có những hoạt động kinh tế cổ truyền nào ?
2.kể tên các ngành kinh tế hiện đại mới phát triển gần đây ở hoang mạc ?